Nerwica - przyczyny, diagnoza oraz leczenie

Czym jest nerwica?

Nerwica jest chorobą, która najczęściej dotyka młode osoby w przedziale wiekowym 25-45 lat. To zaburzenie lękowe, które pojawia się nagle i nie jest uzasadnione realnym zagrożeniem. Pojawienie się schorzenia może powodować objawy psychiczne i fizyczne, które negatywnie przekładają się na nasze codzienne życie. Zaburzenia nerwicowe to schorzenie, którego nie można ignorować. Odpowiednia diagnoza oraz wdrożenie leczenia przyniosą bardzo pozytywne skutki i od razu przełożą się na komfort życia osoby, która zmaga się z napadami lęku i z występowaniem zaburzeń nerwicowych.

Czy to powszechne schorzenie?

Wbrew pozorom nerwica jest stosunkowo powszechną chorobą. Obecnie szacuje się, że tylko w Polsce może cierpieć na nią nawet 8 milionów ludzi, czyli około 20% społeczeństwa. Z używaniem tego pojęcia medycznego należy jednak uważać. Bardzo często mówi się, że ktoś jest znerwicowany, choć ma się na myśli to, że dana osoba jest dość nerwowa. Samo poddenerwowanie nie jest tożsame z nerwicą i nie powinno być w ten sposób nazywane. Zbyt duża łatwość w operowaniu tym pojęciem medycznym może doprowadzić do tego, że może dochodzić do błędnej diagnozy u osób z prawdziwymi zaburzeniami nerwicowymi.

Jakie rodzaje nerwicy wyróżniamy?

Nerwica to pojęcie medyczne, które odnosi się do kilku rodzajów zaburzeń nerwicowych. Ze względu na przyczyny występowania choroby oraz jej objawy, wyróżnia się różne typy nerwicy. Odpowiednie ich sklasyfikowanie i zdiagnozowanie u pacjenta, pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia. Poniżej przedstawiamy podstawowe rodzaje nerwicy.

Nerwica lękowa

To najczęściej występująca odmiana nerwicy. W medycynie to zaburzenia lękowe uogólnione, czyli inaczej nerwica lękowa. Do podstawowych objawów nerwicy zalicza się ciągle odczuwany silny lęk, który nie jest uzasadniony realnym zagrożeniem. Ponadto do objawów nerwicy tego typu zalicza się także nadmierne poczucie zmęczenia, zaburzenia snu i zmienny nastrój.

Zespół lęku napadowego

Te zaburzenia lękowe, w których występują silne ataki paniki. Sytuacja jest o tyle niebezpieczna, że te ataki występują w nieoczekiwanych sytuacjach, dlatego trudno się na to przygotować i eliminować czynniki powodujące atak. Poza paniką osoby chore cierpią na występowanie innych zaburzeń lękowych. Znaczna część objawów przypomina nerwicę lękową.

Nerwica depresyjna

Nerwicę depresyjną diagnozuje się w sytuacjach, gdy do klasycznych zaburzeń nerwicowych dochodzą zaburzenia depresyjne. To sprawia, że choroba ta jest bardzo niebezpieczna, a w praktyce klinicznej spotyka się ją dość często. Obecnie odnotowujemy jej wzrost, ponieważ sytuacja pandemiczna wpływa na pogorszenie ogólnej kondycji psychicznej społeczeństwa. Według nieoficjalnych badań nerwica depresyjna może dotyczyć nawet 60% pacjentów, u których występują zaburzenia nerwicowe. Najbardziej narażone na występowanie tej choroby są osoby, u których zdiagnozowano zaburzenia lękowe uogólnione. W nomenklaturze medycznej należy zwrócić uwagę na różnice występujące pomiędzy nerwicą depresyjną i depresją nerwicową. Chorób tych nie wolno ze sobą utożsamiać.

Nerwica natręctw

Kolejną odmianą choroby jest nerwica natręctw. Tym mianem nazywa się zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Schorzenie to bardzo często określa się skrótem OCD, który pochodzi od angielskiej nazwy choroby (obsessive-compulsive disorder). W ramach tej choroby występują natrętne myśli o dużym natężeniu (obsesje) oraz potrzeba wykonywania przymusowych czynności (zwane kompulsją). Osoby cierpiące na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne mogą mieć duży problem z funkcjonowaniem w społeczeństwie i nawiązywaniem kontaktów z innymi ludźmi. Obsesje w nerwicy natręctw mogą mieć różny charakter. W rozpoznaniu choroby występują myśli bluźniercze, nieprzyjemne, agresywne, czy też ciągi myślowe. Co do zachowań, to mogą one dotyczyć pojedynczych czynności (np. mycie rąk, wyłączanie gazu, sprawdzanie wyłączenia sprzętów z prądu lub zamkniętych drzwi) lub ciągów czynności. Osoby z taką chorobą mogą mieć silne zaburzenia adaptacyjne.

Fobia i jej odmiany

Do zaburzeń nerwicowych zalicza się także różnego rodzaju fobie. Najczęściej spotykane są fobie społeczne, które objawiają się lękiem przed kontaktem społecznym z innymi osobami. Dość popularne są także zaburzenia lękowe w postaci fobii – agorafobii. Jej objawy to przede wszystkim silny lęk przed otwartą przestrzenią. Ta odmiana choroby występuje częściej u kobiet i może dotyczyć nawet do 10% społeczeństwa.

Specyficzne postacie fobii

Ponadto w tej klasyfikacji wymienia się także inne specyficzne postacie fobii, gdzie zaburzenia lękowe wywoływane są przez określone czynniki. Wielu z nas może obawiać się jakichś zwierząt, życiowych sytuacji, czy też obiektów. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 20% populacji. Zaburzenie lękowe jest nieuzasadnione, jednak pojawia się i trudno z nim sobie poradzić.

Zaburzenia lękowe w postaci fobii specyficznych najczęściej przekładają się na takie schorzenia jak:

• arachnofobia (lęk przed pająkami);
• kynofobia (lęk przed psami);
• akrofobia (lęk wysokości);
• hemofobia (lęk przed krwią);
• odonofobia (lęk przed dentystą);
• klaustrofobia (lęk przed ograniczonymi i zamkniętymi przestrzeniami);
• zoofobia (ogólny lęk przed zwierzętami).

Czynników powodujących zaburzenia lękowe w postaci fobii specyficznych może być bardzo wiele i determinują one nazwę danego schorzenia oraz postępowanie lecznicze.

Hipochondria

To kolejna niebezpieczna odmiana zaburzeń nerwicowych. Choroba znana jest również jako nerwica hipochondryczna. Mianem tym określa się objawy występujące pod postacią somatyczną. U osoby chorej można zaobserwować objawy somatyczne, jednak nie sposób przypisać ich do określonej choroby. Osoby cierpiące na ten rodzaj zaburzeń nerwicowych mają ciągłe przekonania, że cierpią na różnego rodzaju choroby. Bardzo często ten stan towarzyszy innym rodzajom zaburzeń lękowych, nerwicy i depresji. Występowanie choroby negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie pacjenta i przekłada się na jego zaburzenia adaptacyjne. Nieleczona hipochondria może być bardzo niebezpieczna. Dzieli się ją na chorobę o podłożu pierwotnym (trwała) i wtórnym (powstaje w następstwie trudnych przeżyć).

Klasyczne objawy nerwicy

Objawy nerwicy mogą być bardzo złożone. Doskonale wiedzą o tym lekarze różnych specjalizacji, którzy mają problem z zakwalifikowaniem objawów zgłaszanych pacjentów do konkretnej choroby. W takich sytuacjach często kierują pacjentów do psychologa, który jest w stanie prawidłowo zdiagnozować zaburzenia psychiczne i wdrożyć leczenie. Do psychologów trafiają osoby skierowane przez lekarza rodzinnego, gastrologa, neurologa, kardiologa i wielu innych lekarzy. To tylko potwierdzenie tego, jak złożone i różne mogą być objawy nerwicy w zależności od pacjenta.

Objawy choroby dzielimy na te o podłożu psychicznym oraz fizycznym. Skala nasilenie nerwicy i jej objawy mogą być zależne od rodzaju choroby oraz stadium jej zaawansowania. W przypadku poszczególnych ludzi dolegliwości cielesne oraz psychiczne mogą być różne. W medycynie wyróżnia się zaburzenia lękowe mieszane, które mogą wpłynąć na trudność rozpoznania choroby. Warto wziąć do pod uwagę przy diagnostyce choroby oraz jej leczeniu.

Podstawowe objawy nerwicy

Podstawowe zaburzenia nerwicowe mieszczą się w określonych zbiorze objawów. Wśród nich wyróżnia się m.in.:

• zaburzenia pamięci;
• dysocjacyjne zaburzenia ruchu;
• zawroty głowy;
• zaburzenia lękowe;
• zaburzenia snu i koszmary;
• poczucie zmęczenia;
• osłupienie dysocjacyjne i drgawki dysocjacyjne;
• uczucie niepokoju.

Objawy o podłożu fizycznym

• bóle mięśniowe;
• napięciowe bóle głowy;
• zaburzenia czucia i utrata czucia zmysłowego;
• bóle brzucha;
• silny ból żołądka i zaburzenia układu pokarmowego;
• ból w klatce piersiowej;
• uporczywe bóle psychogenne;
• uczucie suchości w ustach;
• występowanie tików nerwowych;
• mdłości;
• zaburzenia seksualne;
• zaburzenia wzroku;
• utrata węchu;
• drżenie rak;
• uczucie kłucia i kołatania serca;
• wzdęcia brzucha.

Występowanie jakichkolwiek objawów, które nie są przypisane do innego schorzenia i wpływają negatywnie na nasze codzienne funkcjonowanie, powinno budzić nasz niepokój. Pierwsze objawy mogą być trudne do prawidłowego zdiagnozowania, dlatego warto jak najszybciej skonsultować się z psychologiem. Opisane powyżej objawy nerwicy to duży zbiór dolegliwości sfery psychicznej i fizycznej, które towarzyszą różnym rodzajom choroby. Rzadko dochodzi do występowania wszystkich na raz, dlatego warto wziąć to pod uwagę.

Przyczyny nerwicy

Medycyna zwraca uwagę na różne przyczyny nerwicy. Póki co nie zostały one jednak w stu procentach potwierdzone i wciąż prowadzone są badania na ten temat. Przypuszcza się, że choroba ta spotyka najczęściej osoby, u których występują konflikty wewnętrzne. Do czynników zwiększających ryzyko występowania zaburzeń nerwicowych zalicza się:

• ciężki stres;
• reakcję obronną organizmu na stres;
• urazy psychiczne;
• nadmierne przemęczenie;
• silne przeżycia i doświadczenia życiowe;
• spożywanie określonych leków;
• brak snu;
• brak poczucia bezpieczeństwa;
• zażywanie substancji psychoaktywnych;
• konflikty wewnętrzne.

Jak zdiagnozować zaburzenia nerwicowe?

Kluczową rolę w diagnostyce zaburzeń nerwicowych odgrywa wywiad medyczny z pacjentem. Pozyskane w ten sposób informacje pozwalają na zweryfikowanie problemów zdrowotnych pacjenta oraz określenie, czy zaburzenia występujące u niego można przypisać do nerwicy, czy jednak gdzie indziej leży ich podłoże. Wywiad medyczny powinien być uzupełniony o dokładny wywiad środowiskowy.

W diagnostyce wykorzystuje się także badania psychologiczne i testy osobowości. Ich wyniki w połączeniu z występującymi dolegliwościami stanowią podstawę rozpoznania zaburzeń lękowych świadczących o nerwicy. Podstawową diagnostyki jest także wykluczenie negatywnego działania leków, które mogą doprowadzić do stanu zaburzeń nerwicowych. Rozpoznanie choroby wskazuje na to, czym jest nerwica i jak trudno ją prawidłowo odczytać.

Nerwica a depresja

Z medycznego punktu widzenia bardzo ważne jest rozpoznanie choroby. Bardzo często nerwica jest mylona z depresją. Objawy nerwicy takie jak zaburzenia snu, bóle mięśniowe, bóle głowy, czy też zaburzenia psychiczne występują także w przypadku depresji. Odpowiednia diagnoza pozwoli na wdrożenie skutecznego leczenia, które różni się w zależności od choroby. Właśnie dlatego warto skonsultować się z dobrym psychiatrą lub psychologiem.

Nerwica a nasze codzienne życie

Nerwica ma bardzo duży wpływ na nasze życie codzienne. Zaburzenia nerwicowe mogą utrudniać wykonywanie nawet najprostszych czynności. Do głównych objawów nerwicy należy nadmierne poczucie lęku, które może nas paraliżować. Poważne zaburzenia psychiczne i zaburzenia adaptacyjne uniemożliwiają normalną pracę, dlatego takim osobom ciężko odnaleźć się na rynku pracy lub też nie są zdolne do zarobkowania. Choroba może dotykać również osoby w wieku szkolnym, które mają problem z edukacją oraz odnalezieniem się wśród rówieśników.

Nerwica negatywnie odbija się także na naszych relacjach rodzinnych. Objawy nerwicy takie jak zaburzenia lękowe, zaburzenia snu, zawroty głowy, bóle głowy, ból brzucha, kłucie w klatce piersiowej i inne, przekładają się na jakość naszych stosunków z innymi ludźmi oraz nasze zachowanie. Zaburzenia lękowe uogólnione z napadami lęku mogą powodować zagrożenie dla naszego zdrowia oraz osób w naszym pobliżu, dlatego niezbędna jest natychmiastowa wizyta u specjalisty i poddanie się leczeniu nerwicy.

Czym są zaburzenia lękowe i zaburzenia dysocjacyjne?

Zaburzenia lękowe zaliczane są do grupy zaburzeń depresyjnych. Zazwyczaj dają o sobie znać bez konkretnego powodu i w sytuacjach, które są najmniej spodziewane. Osoby cierpiące na zaburzenia nerwicowe nie mają podstaw do tego, by one u nich występowały. To sprawia, że jeszcze trudniej zrozumieć podstawy ich występowania i należy niezwłocznie podjąć ich leczenie. Skuteczne leczenie nerwicy umożliwia redukcję lub pozbycie się zaburzeń lękowych, a także takich objawów jak: napięciowe bóle głowy, bóle brzucha, zaburzenia psychiczne, zaburzenia pamięci i inne.

Zaburzenia dysocjacyjne nazywa się też zaburzeniami konwersyjnymi. Osoby na nie cierpiące mają problemu z utratą prawidłowej integracji pomiędzy bezpośrednimi wrażeniami, kontrolą ruchów ciała, poczuciem własnej wartości i tożsamości, a także wspomnieniami. Zaburzone funkcje poznawcze przekładają się na funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie. To zaburzenia dysocjacyjne wpływają na takie objawy jak: zaburzenia wzroku, drgawki, bóle mięśni, osłupienie, znieruchomienie człowieka, zaburzenia czucia i inne dolegliwości cielesne. W przypadku tych zaburzeń występują również dysocjacyjne znieczulenia.

Zaburzenia somatomorficzne – co to?

Do grupy zaburzeń zalicza się zaburzenia somatoformiczne. To forma dolegliwości nerwicowych, w ramach których osoby odczuwają określone objawy somatyczne i mają wrażenie, że ciągle coś im dolega. Do tych zaburzeń zalicza się m.in. wspominaną hipochondrię, a także takie schorzenia jak symorfofobia i bóle psychogenne. Te zaburzenia psychiczne są bardzo trudne w diagnozie, dlatego czasem pacjenci tułają się po lekarzach przez wiele miesięcy, zanim zostaną odpowiednio zdiagnozowani.

Leczenie nerwicy

W leczeniu nerwicy bardzo ważna jest odpowiednia diagnostyka. Dopiero po sprawdzeniu, jakie zaburzenia nerwicowe występują u danej jednostki oraz czym są spowodowane, możliwe jest leczenie nerwicy. Najczęściej stosuje się psychoterapię. Polega ona na zrozumienie sytuacji chorej osoby, a także na stopniowym wpływaniu na modyfikację jej zachowania. Jeżeli u pacjenta zdiagnozowana jest nerwica lękowa, to do leczenia zaburzeń lękowych wykorzystuje się farmakologię. W tym celu lekarz przepisuje leki przeciwlękowe, przeciwpsychotyczne lub przeciwdepresyjne, które dostosowane są do sytuacji danej osoby oraz jej wrażliwości na przyjmowanie medykamentów.

Czy wymagane jest leczenie szpitalne?

W przeważającej części przypadków leczenie nerwicy nie wymaga hospitalizacji. Zdarzają się jednak skrajne sytuacje, w których wprowadza się leczenie szpitalne i pacjenci kierowani są na oddział neurochirurgii. Tam dochodzi do zabiegu przecięcia szlaków zakrętu obręczy. Ostateczny wybór metody leczenia wybierany jest przez lekarza po dokładnym wywiadzie i ocenie objawów choroby. Wpływ na leczenie mają również zaburzenia występujące w przypadku danych pacjentów.

Czy z nerwicy można się wyleczyć?

Obecna medycyna nie gwarantuje stuprocentowego wyleczenia z choroby, ponieważ nerwica i towarzyszące jej zaburzenia nerwicowe to schorzenie przewlekłe. Nawet w przypadku satysfakcjonujących efektów leczenia może dochodzić do nawrotów choroby, dlatego pacjent powinien pozostawać pod kontrolą medyczną. Próba poradzenia sobie z problemami takimi jak zaburzenie psychiczne, zaburzenia dysocjacyjne lub zaburzenia adaptacyjne, może nie przynieść zamierzonych efektów. Nieleczone lub za późno leczone: nerwica lękowa, nerwica natręctw oraz każdy innych rodzaj tej choroby, może powodować zagrożenie dla życia i zdrowia pacjenta, a także jego otoczenia.

Jakie preparaty wykorzystuje się w leczeniu farmakologicznym?

W leczeniu nerwicy stosuje się różne rodzaje medykamentów. Do najczęściej wykorzystywanych leków należą m.in.:

• przeciwdepresyjne tzw. starej generacji (opipramol, amitryptylina);
• przeciwdepresyjne tzw. nowej generacji (dulosetyna, sertralina, wnlafaksyna, paroksetyna);
• blokujące beta-receotory (propranolol, metoprolol);
• przeciwpsychotyczne uspokajające (chloprotiksen, kwetiapina);
• anksjolityczne (benziodiazepiny, hydroksyzyna).

Przy terapii farmakologicznej może dochodzić do testowania różnych środków. Nie ma jednego, skutecznego leku na nerwicę, dlatego tak trudno jest jej zapobiegać i ją leczyć. Niektóre leki mają działanie uzależniające, dlatego powinny być zażywane z głową i tylko po konsultacji z lekarzem prowadzącym. Dostępne są na receptę po wizycie w gabinecie stacjonarnym lub po konsultacji online. Z tej drugiej możecie skorzystać na naszej stronie, po czym lekarz wystawi Wam receptę online.

Domowe sposoby na nerwicę

Rekomenduje się również stosowanie domowych sposobów na nerwicę, które redukują jej objawy oraz mogą wpłynąć korzystnie na jakość życia osoby chorej. W ramach tego stosuje się domowe techniki relaksacyjne, zioła uspokajające (np. melisa), a także preparaty wspomagające pracę układu pokarmowego oraz innych narządów, których funkcjonowanie zostało zaburzone przez zaburzenia nerwicowe. Warto potraktować to jako wspomaganie profesjonalnej psychoterapii i terapii farmakologicznej.

Podsumowanie

Czym jest nerwica? Przede wszystkim to bardzo groźna choroba, która wpływa jednakowo na życie pacjenta oraz jego otoczenie. Niestety wciąż należy ona do stosunkowo rzadko rozpoznawanych, ponieważ osoby chore zwlekają z udaniem się do lekarza i próbują radzić sobie z lękami we własnym zakresie. W takich sytuacjach bardzo ważna jest rola bliskich osób chorego oraz budowania większej świadomości choroby w społeczeństwie. Z nerwicą można funkcjonować i cieszyć się życiem, jednak niezbędne jest profesjonalne leczenie. Jeżeli zauważyliście objawy somatyczne lub zaburzenia nerwicowe u siebie, lub kogoś bliskiego, to nie zwlekajcie z wizytą u specjalisty. Bardzo szybko docenicie poprawę jakości życia po zastosowaniu terapii i porad lekarskich.