Nerwica depresyjna: przyczyny, objawy i leczenie

Co to jest nerwica depresyjna?

Nerwica depresyjna to termin używany do określenia zaburzeń psychicznych, w których dominujące są objawy nerwicy, ale dodatkowo na dolegliwości nakładają się również symptomy charakterystyczne dla depresji. Należy jednak wskazać, że podstawowym, dominującym problemem diagnostycznym jest nerwica, która stanowi podstawowy przedmiot leczenia.

Przyczyny nerwicy depresyjnej

Etiologii nerwicy depresyjnej można doszukiwać się w wielu czynnikach. Tego typu zaburzenia psychiczne i stany lękowe mogą być wynikiem powikłania bądź schorzenia współwystępującego z klasyczną depresją. Wśród czynników etiologicznych wymienić można między innymi:

• cechy osobowości, które niejako predysponują do wystąpienia tego typu zaburzeń, a są nimi między innymi zaniżona samoocena, negatywny styl poznawczy, nadmierny samokrytycyzm czy hipochondria,
• predyspozycje genetyczne, które związane są z ryzykiem dziedziczenia skłonności do depresji oraz stanów lękowych,
• czynniki środowiskowe, w tym znaczeniu mówi się o przeżyciu traumatycznych wydarzeń lub doświadczeń mających wpływ na wystąpienie stanów lękowych i depresyjnych,
• determinanty biologiczne związane z zaburzeniami pracy układu limbicznego, układu hormonalnego, a także wzgórza, podwzgórza i kory czołowej.

Warto wskazać, że nerwica depresyjna bardzo często dotyczy osób, u których pojawia się dysonans pomiędzy oczekiwaniami a możliwościami ich realizacji, a także osobistymi potrzebami a wymaganiami otoczenia i narzucanymi przez społeczeństwo normami. Należy jednak podkreślić, że w przypadku nerwicy depresyjnej na zaburzenie psychiczne najistotniejszy wpływ mają aspekty psychologiczne, wśród których wymienia się narażenie na silny, przewlekły stres, czy też niemożność sprostania wymaganiom otoczenia.

Objawy nerwicy depresyjnej

Nerwica depresyjna to zaburzenie psychiczne, w przebiegu którego można zaobserwować objawy fizyczne oraz objawy psychiczne. Warto wskazać, że zazwyczaj pacjenci z nerwicą depresyjną mają świadomość tego, że prezentowane przez nich dolegliwości związane z nadpobudliwością układu nerwowego, nie są zasadne, nie są jednak w stanie nad nimi zapanować. Sytuacja ta powoduje mechanizm błędnego koła – stres i poczucie niepokoju wywołane są nadmierną mobilizacją układu nerwowego, co z kolei pobudza wydzielanie neurotransmiterów, nasilających pobudzenie i lęk.

Objawy somatyczne, fizyczne nerwicy depresyjnej obejmują:

• napięciowe bóle głowy,
• drżenie kończyn,
• bóle kostno-nerwowe, przede wszystkim w okolicach kręgosłupa,
• bóle brzucha i w obrębie klatki piersiowej,
• bóle narządów wewnętrznych,
• zaburzenia funkcji seksualnych (problemy z osiągnięciem wzwodu i erekcji u mężczyzn bądź brak orgazmu u kobiet),
• zaburzenia czucia skórnego bądź wewnętrznego w postaci mrowienia, drętwienia czy parestezji.

Symptomy nerwicy depresyjnej mogą mieć również charakter psychiczny, będące wynikiem zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego. W tym znaczeniu typowymi objawami nerwicy depresyjnej są:

• trudności z zasypianiem lub bezsenność,
• uczucie ciągłego zmęczenia,
• labilność emocjonalna, a także agresja, płaczliwość i zmienność nastroju,
• zaburzenia lękowe, niekiedy przybierające postać fobii, myśli obsesyjnych,
• natrętne myśli i imperatyw wykonywania konkretnej czynności,
• anhedonia, zdolność do przeżywania i odczuwania przyjemności,
• zaburzenia koncentracji, uwagi i pamięci,
• spadek libido.

Leczenie nerwicy depresyjnej

Leczenie nerwicy depresyjnej uzależnione jest od źródła zaburzenia, stopień nasilenia objawów, typu osobowości, a także ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Należy jednak wskazać, że najczęściej stosowana jest psychoterapia w ujęciu poznawczo-behawioralnym, której zadaniem jest odkrycie głęboko skrywanych źródeł lęku oraz depresji, a także wypracowanie nowych wzorców reakcji. W przypadku silnych zaburzeń psychicznych konieczne może okazać się wdrożenie środków farmakologicznych, a ich wybór w dużej mierze uzależniony jest od profilu zaburzenia i konkretnie występujących w jego przebiegu objawów.

Warunkiem wdrożenia skutecznego leczenia jest jednak zgłoszenie się po pomoc. Osoby z objawami nerwicy depresyjnej jednak często bagatelizują sygnały wysyłane przez organizm. Niemniej jednak utrzymujące się obniżone samopoczucie i występowanie typowych objawów warto zweryfikować. Należy zatem wskazać, że istnieją narzędzie, które można wykorzystać w celu oszacowania oraz wstępnego zdiagnozowania ogólnych zaburzeń o charakterze nerwicowym oraz depresyjnym, należy do nich skala depresji Becka i skala depresji Hamiltona. Niemniej jednak diagnozę i stwierdzenie występowania określonych zaburzeń psychicznych, czy miały one charakter nerwicy depresyjnej, depresji lękowej, depresji reaktywnej czy choroby dwubiegunowej, zawsze dokonuje psychiatra.

Czy nerwica depresyjna jest uleczalna?

Wdrożenie odpowiedniego leczenia psychoterapeutycznego i farmakologicznego przynosi zadowalające rezultaty. Niemniej jednak należy wskazać, że istotnym elementem skuteczności leczenia jest wola chorego do współdziałania i determinacja w wyjściu z nerwicy depresyjnej. Dlatego też w przypadku tego zaburzenia, podobnie jak w przypadku innych zaburzeń psychicznych, niezwykle istotna jest również rola najbliższego otoczenia. W tym znaczeniu ogromną rolę odgrywa wsparcie najbliższych i motywowanie chorego do leczenia.