Nadciśnienie śródczaszkowe – przyczyny, objawy, leczenie

Wzrost ciśnienia śródczaszkowego – przyczyny

Nadciśnienie śródczaszkowe nazywane również wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym, nadciśnieniem wewnątrzczaszkowym oraz obrzękiem mózgu to stan, w którym występuje ponadnormatywny wzrost ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego. Podstawowe zadania wspomnianego płynu to przede wszystkim ochrona mózgu i rdzenia kręgowego przed uszkodzeniami. Dodatkowo krążący w układzie komorowym płyn powoduje wyrównanie ciśnienia panującego w czaszce. W przebiegu nadciśnienia śródczaszkowego następuje wzrost ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego, mogący doprowadzić do poważnych powikłań neurologicznych. 

Główne przyczyny nadciśnienia wewnątrzczaszkowego to:

• wodogłowie, czyli nadprodukcja płynu mózgowo-rdzeniowego,
• neuroinfekcje, np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• guzy mózgu, w tym ropnie, krwiaki, a także guzy nowotworowe,
• obrzęk mózgu spowodowany urazem,
• wady wrodzone czaszki.

Jeśli u pacjenta dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego, a przy tym nie występują inne patologie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego oraz wymienione wyżej czynniki ryzyka, nie ma cech wskazujących na infekcję, a także nieprawidłowości w składzie płynu mózgowo-rdzeniowego – diagnozuje się idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe. 

Sprawdź, czym jest nadciśnienie płucne oraz nadciśnienie pierwotne. Warto również zapoznać się z objawami i metoda leczenia nadciśnienie w ciąży.

Nadciśnienie wewnątrzczaszkowe – wartości

Jakie wartości ciśnienia wewnątrzczaszkowego są w normie, a jakie wskazują na nadciśnienie? Prawidłowe ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego mieści się w granicach 50-200 mmH2O (milimetrów słupa wody). Jeśli wskazane normy zostaną przekroczone, mówimy o nadciśnieniu wewnątrzczaszkowym.

Wzmożone ciśnienie śródczaszkowe – objawy

Objawy nadciśnienia wewnątrzczaszkowego uwarunkowane są tempem wzrostu poziomu ciśnienia. W początkowym stadium bywają nieswoiste i słabo nasilone. Wśród nich wymienia się między innymi wzmożoną senność, tępy i pulsujący ból głowy w obrębie czoła lub potylicy, nasilający się podczas kichania, kaszlu, czy znacznego wysiłku fizycznego, zaburzenia widzenia, nudności oraz wymioty.

Ponieważ objawy ciasnoty wewnątrzczaszkowej są indywidualne, a ponadto charakteryzują się zmienną dynamiką, wraz z gwałtownym wzrostem ciśnienia można zaobserwować dodatkowo:

• nadciśnienie tętnicze,
• silne bóle głowy,
• sztywność karku,
• zaburzenia równowagi i świadomości,
• zaburzenia widzenia,
• napady drgawkowe.

Podwyższone ciśnienie śródczaszkowe – badania

W diagnostyce podwyższonego ciśnienia śródczaszkowego wykorzystuje się głównie techniki obrazowe, w tym tomografię komputerową i rezonans magnetyczny oraz badania laboratoryjne. Zalecany jest również pomiar ICP na podstawie pomiaru manometrycznego. Badanie to pozwala określić, o ile bezwzględne ciśnienie wewnątrzczaszkowe jest wyższe od ciśnienia atmosferycznego.

Nadciśnienie śródczaszkowe – leczenie

W przypadku zdiagnozowania nadciśnienia śródczaszkowego należy jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. Przede wszystkim konieczne jest opanowanie symptomów nadciśnienia, które mogą utrudniać procedurę leczniczą, takich jak pobudzenie czy napady drgawkowe oraz złagodzenie silnego bólu. Pacjentowi zaleca się odpoczynek w pozycji leżącej, z lekko uniesioną głową. W trakcie leczenia trzeba kontrolować stan neurologiczny chorego oraz parametry życiowe: temperaturę ciała, tętno, liczbę oddechów. Ponadto należy prowadzić bilans płynów oraz nie dopuścić do gwałtownych spadków ciśnienia tętniczego krwi. W terapii podawane są leki zmniejszające obrzęk mózgu (leki osmotycznie czynne, leki moczopędne, kortykosteroidy), a w razie konieczności wykonywane jest chirurgiczne odbarczenie nadciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Nadciśnienie śródczaszkowe – powikłania

Terapia nadciśnienia śródczaszkowego jest bardzo ważna. Istotne znaczenie ma ustalenie przyczyny wzrostu ciśnienia, co umożliwia podjęcie optymalnego w danej sytuacji postępowania terapeutycznego. W przypadku gwałtownego narastania objawów należy traktować go jako stan nagły, bezpośrednio zagrażający życiu chorego. Nadciśnienie śródczaszkowe może prowadzić do wielu powikłań zdrowotnych, w tym do trwałego uszkodzenia mózgu, co skutkuje trudnymi do przewidzenia objawami neurologicznymi. W najgorszym przypadku może zakończyć się śmiercią chorego.