Miażdżyca aorty: przyczyny, objawy, diagnostyka

Co to jest miażdżyca aorty?

Aorta stanowi największe, główne naczynie tętnicze człowieka, które wychodzi z lewej komory serca. Zadaniem aorty jest rozprowadzanie utlenionej krwi do każdej komórki organizmu. Z tego względu pełni niezwykle istotną funkcję w organizmie, a zwężenie światła tętnicy wiąże się z utrudnionym przepływem krwi, a tym samym utrudnionym dostarczaniem utlenionej krwi do komórek.

Miażdżyca jest niezwykle niebezpieczną chorobą dla całego układu krwionośnego, szczególnie dla serca. Miażdżyca pojawić się może z różnych naczyniach – naczyniach krwionośnych nóg, tętnicach nerkowych czy tętnicach wieńcowych. Coraz częściej jednak i u coraz młodszych osób dochodzi do rozwoju miażdżycy aorty.

Miażdżycą aorty określa się stan gromadzenia się w tętnicy blaszek miażdżycowych, które stopniowo zwężają światło tętnicy, jednocześnie ograniczając przepływ krwi. Miażdżyca aorty jest przewlekłą chorobą, która rozwija się latami, a nieleczone schorzenie może doprowadzić do śmierci.

Miażdżyca aorty może dotyczyć różnych części naczynia tętniczego. W tym znaczeniu wyróżnić można:

• miażdżycę łuku aorty,
• miażdżycę aorty piersiowej,
• miażdżycę aorty brzusznej.

Objawy miażdżycy aorty

Miażdżyca jest niezwykle podstępną chorobą, która rozwija się bezobjawowo przez wiele lat. Oznacza to, że procesy miażdżycowe na początku choroby przebiegają bezboleśnie, a pierwsze symptomy pojawiają się wówczas, kiedy zmiany miażdżycowe aorty znajdują się już w zaawansowanym stadium, kiedy w tętnicy doszło do nieodwracalnych zmian.

Pierwszym objawem miażdżycy, który może stanowić sygnał ostrzegawczy, jest podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów, które zwiększają ryzyko wystąpienia zmian miażdżycowych. Dodatkowo w zaawansowanym stadium choroby, kiedy przepływ krwi jest już znacznie utrudniony, pacjenci mogą zaobserwować również objawy w postaci:

• bólu w klatce piersiowej,
• szybszej męczliwości, która pojawia się nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym,
• trudności z koncentracją,
• trudności z zapamiętywaniem,
• pogorszenia samopoczucia.

Do mniej charakterystycznych objawów miażdżycy aorty zalicza się:

• uczucie duszności,
• utratę apetytu, 
• wzdęcia,
• nudności i wymioty,
• ból promieniujący w kierunku nóg.

Przyczyny miażdżycy aorty

Istnieje kilka czynników ryzyka wystąpienia zmian miażdżycowych aorty. W tym znaczeniu do pojawienia się miażdżycy aorty przyczynić się mogą:

• czynniki genetyczne, w przypadku kiedy w rodzinie pojawiają się choroby niedokrwienne serca,
• nadmiar fibrynogenu,
• białkomocz, 
• przerost lewej komory serca, 
• upośledzona tolerancja glukozy,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• komórkowa insulinooporność,
• otyłość, 
• hipercholesterolemia
• podeszły wiek
• przewlekły stres.

Należy jednak wskazać, że główną przyczyną miażdżycy aorty jest wysokie stężenie cholesterolu frakcji LDL, który potocznie określany jest złym cholesterolem. Okazuje się bowiem, że nadmierne stężenie złego cholesterolu przyczynia się do tworzenia się na ścianach tętnicy tak zwanych blaszek miażdżycowych, które usztywniają naczynia krwionośne i zwężają ich światło, przez co przepływ krwi jest znacznie utrudniony.

Diagnostyka miażdżycy aorty 

Rozpoznanie miażdżycy możliwe jest poprzez profilaktyczne wykonywanie badań laboratoryjnych krwi. Do badań na miażdżycę zalicza się:

• lipidogram, który polega na oznaczeniu stężenia trójglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu frakcji LDL i HDL. Nieprawidłowości w wynikach stanowią istotny czynnik ryzyka rozwoju miażdżycy, co wiąże się z koniecznością wykonania dokładniejszych badań.
• stężenie glukozy pozwalające na wstępne rozpoznanie cukrzycy, będącej jednym z czynników wystąpienia zmian miażdżycowych.
• morfologia krwi pozwalająca na wykrycie parametrów stanu zapalnego, który pojawia się w przebiegu miażdżycy.

W przypadku, kiedy podstawowe badania wskażą niepokojące wyniki, by stwierdzić zmiany miażdżycowe aorty i ocenić zaawansowanie tych zmian, konieczne może okazać się wykonanie USG dopplerowskiego, które umożliwia uwidocznienie przepływu krwi przez naczynia. Badanie to jest nieinwazyjne i bezbolesne, a jego przeprowadzenie nie wymaga specjalnego przygotowania.

Niezwykle dokładnym, lecz inwazyjnym badaniem pozwalającym na wykrycie i ocenę zmian miażdżycowych jest angiografia, która polega na wprowadzeniu do naczyń krwionośnych cewników, przez które zostaje podany kontrast. Możliwe jest zaobserwowanie zarysu naczyń oraz zlokalizowanie ewentualnych zwężeń. Innym badaniem obrazowym, który ma zastosowanie w przypadku miażdżycy, jest tomografia komputerowa z podaniem kontrastu.

Leczenie miażdżycy aorty

Rozpoznanie miażdżycy aorty wiąże się z koniecznością wdrożenia odpowiedniego leczenia. Terapia polega na farmakologicznym leczeniu opierającym się na podawaniu statyn, których działanie polega przede wszystkim na hamowaniu enzymu odpowiedzialnego za wytwarzanie cholesterolu, ale również zapobieganiu pękania blaszki miażdżycowej. Niezwykle istotnym elementem wspierającym leczenie farmakologiczne są również naturalne metody leczenia. W tym znaczeniu pacjenci powinni wdrożyć domowe sposoby terapii poprzez odpowiednią dietę. W tym znaczeniu jadłospis powinien bazować na bardzo dużej ilości warzyw i owoców oraz produktów będących źródłem białka i błonnika, a w menu należy znacznie ograniczyć ilość spożywanego masła, tłustego nabiału i mięsa, a także produktów zawierających niezdrowe nasycone kwasy tłuszczowe. Zmiana diety i nawyków żywieniowych pozwala na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, który jest głównym czynnikiem powstawania zmian miażdżycowych. Niezwykle istotna jest również aktywność fizyczna przy miażdżycy. Dlatego też osoby z miażdżycą aorty powinny dużo spacerować, jeździć na rowerze i dbać o aktywny tryb życia.