Leki na osteoporozę — lista preparatów na wzmocnienie kości

Czym jest osteoporoza?

Osteoporoza to choroba, która wiąże się ze zwiększonym ryzykiem złamań kości wskutek zmniejszenia ich odporności mechanicznej (gęstości i jakości tkanki kostnej). Wyróżnia się osteoporozę pierwotną oraz osteoporozę wtórną. Osteoporoza pierwotna rozwija się głównie u kobiet po menopauzie, rzadziej u mężczyzn w podeszłym wieku. Natomiast osteoporoza wtórna jest następstwem różnych stanów patologicznych lub wynikiem działania niektórych leków.

Za najczęstszą przyczyną osteoporozy wtórnej, uważa się przewlekłe przyjmowanie glikokortykosteroidów. Utracie masy kostnej sprzyjają również:

• nadczynność tarczycy, przytarczyc lub kory nadnerczy i cukrzycę typu 1;
• choroby: reumatologiczne (RZS, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów), pulmunologiczne (przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza), hematologiczne (szpiczak plazmocytowy, białaczka szpikowa, chłoniaki, hemofilia) i gastroenterologiczne (celiakia, przewlekłe choroby wątroby, choroby zapalne jelit);
• uwarunkowania genetyczne;
• palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, zażywanie niektórych leków;
• unieruchomienie i przebyte złamania.

Jak objawia się osteoporoza?

Do czasu wystąpienia złamania osteoporoza zwykle przebiega bez zauważalnych objawów. Nawet pojedyncze uszkodzenia w określonych lokalizacjach, np. złamania kręgów, mogą nie zwracać uwagi chorego i zostać zbagatelizowane, ponieważ powodują jedynie obniżenie wzrostu pacjenta. Problem zwykle zostaje dostrzeżony wtedy, gdy mnogie złamania w obrębie kręgosłupa powodują przewlekłe dolegliwości bólowe.

U większości pacjentów pojawiają się powikłania w postaci złamań niskoenergetycznych, zwłaszcza w trzonach kręgowych, dalszym odcinku kości udowej i bliższego końca kości piszczelowej. To taki typ złamania, który może wystąpić nawet przy minimalnym urazie, takim jak upadek z niewielkiej wysokości lub podczas wykonywania codziennych czynności.

Co ciekawe, choroba wiąże się także z wieloma nieswoistymi symptomami, takimi jak:

• ból głowy i karku,
• ból brzucha,
• zaparcie,
• niewydolność oddechowa,
• ból w czasie kaszlu, czy też neuropatie z ucisku.

Jak diagnozuje się osteoporozę?

Podstawą diagnostyki osteoporozy jest densytometria, która pozwala ocenić mineralizację tkanki kostnej (BMD), która stanowi jeden z najważniejszych parametrów oceny ryzyka złamań. Badanie uchodzi za tzw. złoty standard diagnostyczny.

Densytometria umożliwia pomiar BMD w zakresie bliższego końca kości udowej oraz kręgów lędźwiowych L1-L4. Wśród innych przydatnych badań dostarczających informacji o tym, w jakim stanie jest układ kostny, wymienia się: RTG, morfometrię radiologiczną (pozwala na ocenę deformacji i złamań trzonów kręgów) badania biochemiczne i markery obrotu kostnego.

Osteoporozę można rozpoznać po stwierdzeniu zmniejszonej BMD w badaniu densytometrycznym, kiedy wartość wskaźnika T-score wynosi ≤ –2,5. Kryterium to dotyczy kobiet po menopauzie oraz mężczyzn w wieku ≥ 50 lat. Rozpoznanie osteoporozy można także postawić u osób z dokonanym złamaniem niskoenergetycznym, po wykluczeniu innych przyczyn, nawet gdy kryterium densytometryczne nie zostało spełnione.

Jakie leki stosuje się w leczeniu osteoporozy?

Skoro już wiesz, czym jest i z czym wiąże się osteoporoza, należy omówić jak poprawić sprawność układu szkieletowego, wzmocnić tkankę kostną oraz zmniejszać ryzyko złamań.

Tabletki na osteoporozę

Podstawą w leczeniu osteoporozy jest eliminacja czynników ryzyka i zapewnienie optymalnego stężenia witaminy D surowicy i zalecanej podaży wapnia w diecie lub suplementacji. Jednym z najskuteczniejszych leków na osteoporozę są bisfosfoniany np.:

• Ostolek,
• Ostenil 70,
• Ossica,
• Osagrand,
• Risendros,
• Boviva.

Bisfosfoniany są lekami stosowanymi w leczeniu osteoporozy pierwotnej u kobiet po menopauzie, osteoporozy u mężczyzn i osteoporozy związanej ze stosowaniem GKS. Powodują wzrost gęstości mineralnej kości. Żeby je wykupić, konieczne jest posiadanie recepty.

Bisfosfoniany zażywane doustnie słabo się wchłaniają – dlatego należy przyjmować je na czczo i popijać czystą wodą. Aby uniknąć działań niepożądanych z przewodu pokarmowego (zwłaszcza jeśli biorą je osoby starsze), przez 30 min od połknięcia tabletki należy pozostawać w pozycji siedzącej lub stojącej.

Zastrzyki na osteoporozę

Denosumab to ludzkie przeciwciało monoklonalne, czyli specyficzne białko produkowane przez jeden rodzaj komórek odpornościowych, które ma zdolność do specyficznego wiązania się z określonym antygenem (obcym białkiem lub inną strukturą na powierzchni komórek). Blokuje powstawanie i działanie osteoklastów, czyli komórek resorbujących kości. Denosumab (produkt w postaci roztworu do wstrzykiwań — Prolia) podaje się podskórnie w dawce 60 mg co 6 miesięcy. Efekt jego działania ulega szybkiemu odwróceniu po przerwaniu terapii – dochodzi wtedy do przyspieszonej resorpcji kości i zmniejszenia BMD.

Teryparatyd to rekombinowany fragment cząsteczki parathormonu. Podobnie jak parathormon, pobudza tworzenie kości poprzez wpływ na osteoblasty, zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach oraz jego wchłanianie zwrotne w cewkach nerkowych; zwiększa wydalanie fosforanów. Wskazany jest u pacjentów z ciężką osteoporozą ze złamaniami, w razie przeciwwskazań lub nieskuteczności bisfosfonianów i denosumabu. Zmniejsza ryzyko złamań kręgów i innych kości u kobiet i mężczyzn, także w osteoporozie związanej z GKS. Preparaty z teryparatydem to np.:

• Forsteo,
• Movymia,
• Terrosa.

Stosowany codziennie w iniekcjach podskórnych, przez maksymalnie 24 miesiące i to raz w życiu. Teryparatyd jest obecnie w Polsce niedostępny.

Inne leki zmniejszające ryzyko złamań:

• raloksyfen — Optruma, Raloxifene Teva, Evista;
• hormonalna terapia zastępcza;
• kalcytonina łososiowa — Calcitonin 100 (roztwór do wstrzykiwania);
• ranelinian strontu — Osseor, Protelos.

Co wykorzystuje się w profilaktyce osteoporozy?

W zmniejszaniu ryzyka choroby fundamentalną rolę odgrywa zbilansowana dieta. Dostarczenie odpowiedniej ilości wapnia elementarnego w diecie, tj. 1000–1400 mg, jest ważne w leczeniu i profilaktyce osteoporozy. Ograniczenie podaży wapnia do < 400 mg dziennie prowadzi do wzrostu produkcji parathormonu (hormonu podwyższającego stężenie wapnia we krwi, kosztem jego zawartości w kościach) i ogólnej resorpcji wapnia z kości. Jednocześnie ważna jest odpowiednia podaż fosforanów, a stosunek ilościowy podawanego wapnia do fosforanów u osoby dorosłej powinien wynosić 1:1.

Najlepszym źródłem wapnia jest dieta bogata mleko i jego przetwory. Jednocześnie wskazana jest dieta uboga w pokarmy i napoje, które zmniejszają wchłanianie wapnia, przede wszystkim: szpinak i jarzyny zawierające kwas szczawiowy, spożywane w dużych ilościach ziarna zbóż zawierające kwas fitynowy (np. otręby pszenne), prawdopodobnie też herbatę.

U osób dorosłych bez niedoboru witaminy D stosuje się suplementację cholekalcyferolu w dawce 800–2000 IU/d. U osób z niewydolnością nerek zaleca się alfakalcydol (1-OH-D), a w przypadku ciężkiej niewydolności nerek i wątroby – kalcytriol (1,25-OH-D). Istotna jest także profilaktyka opierająca się o ekspozycję na światło słoneczne, co sprawia, że intensywnie produkowana jest witamina d, a kości stają się wytrzymalsze.

Czy suplementy diety wspomagają leczenie osteoporozy?

Suplementy diety, o ile pochodzą ze sprawdzonego źródła i są przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza, mogą okazać się nieocenionym wsparciem w walce z osteoporozą. Suplementacja wapniem opiera się przede wszystkim na stosowaniu preparatów zawierających węglan wapnia (największa procentowa zawartość wapnia) albo glukonianu lub laktobionianu wapnia. Przyjmuje się je doustnie razem z posiłkami, w łącznej dawce dobowej 1,0–1,4 g wapnia elementarnego, zależnej od podaży wapnia w diecie.

Zwiększenie dobowej dawki witaminy D do 4000 lU na dobę stosuje się u pacjentów otyłych, z osteoporozą, bez ekspozycji na promieniowanie słoneczne lub z zespołem upośledzonego wchłaniania. Sprawdzone suplement diety pomocne zwalczyć niedobór witaminy D lub zawierające preparaty wapnia to np.:

• Calperos 1000, Vitrum Osteo — występuje w nim wapń w połączeniu z magnezem i witaminą D3;
• Molekin Osteo, Kalcikinon — łączą wapń i witaminę D3, zawarta jest w nich także witamina K;
• Calsin Osteo;
• DOPPELHERZ AKTIV Mocne kości;
• D-Vitum Forte Osteo;
• BIOCANTO.

Czy są suplementy na osteoporozę bez recepty? Tak i jest ich bardzo wiele, aczkolwiek preparaty przepisane przez lekarza, zwykle mają status leków (np. Devikap, Solderol), co oznacza, że przeszły wymagające kontrole. Produkt leczniczy jest bezpieczniejszy, poza tym zostaje przepisany po uwzględnieniu stanu zdrowia pacjenta, określona jest jego pora stosowania i skutki uboczne.

Dlatego, jeśli podejrzewasz u siebie osteoporozę, skonsultuj się ze specjalistą, zanim zaczniesz leczyć się na własną rękę.