Jaki jest najskuteczniejszy środek na wszy i gnidy?

Co to jest wszawica i jak się rozprzestrzenia?

Wszawica to choroba pasożytnicza, którą wywołuje stawonóg – wesz ludzka. Wyróżnia się trzy rodzaje wszy: wesz głowową (Pediculus capitis), wesz odzieżową (Pediculus vestimenti) i wesz łonową (Pediculus pubis). Wesz głowowa ma długość około 2-3 mm, nieco większa jest wesz odzieżowa (3-4,5 mm), z kolei wesz łonowa jest najmniejsza (1,5-2 mm).

Wesz głowowa jest zdecydowanie najczęstszą postacią wszawicy, bytuje – jak nazwa mówi – na owłosionej skórze głowy, szczególnie często w okolicy zausznej i na karku, ale czasami można znaleźć ją także w brwiach, rzęsach czy zaroście. To przede wszystkim na jej leczeniu się skupimy. Wesz odzieżowa przebywa na skórze, a jaja składa w szwach odzieży.

Czym różnią się wszy od gnid?

Wszy to dorosłe osobniki przebywające na owłosionej skórze głowy i żywiące się ludzką krwią, kąsając skórę. Poza ciałem człowieka, dorosłe wszy mogą przetrwać kilka dni.

Gnidy natomiast to nic innego jak jaja wszy. Są owalne, białawo-szare. Samice wszy składają jaja, które następnie przyklejają się mocnym „klejem” do łodygi włosa, najczęściej tuż przy skórze. W przeciwieństwie do łupieżu nie da się ich łatwo strząsnąć.

Jak dochodzi do zakażenia wszawicą?

Do zakażenia wszawicą głowową najczęściej dochodzi poprzez bezpośredni kontakt zakażoną już osobą. Wszawica może dotknąć każdego, a najbardziej narażone są dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Zarażeniu sprzyja także wspólne używanie nakryć głowy, akcesoriów do włosów, takich jak grzebienie, spinki i gumki do włosów.

Do zakażenia wszawicą ubraniową także dochodzi najczęściej w wyniku przemieszczania się pasożyta z osoby na osobę, ponadto mogą one przenosić choroby bakteryjne. Wszawica łonowa to choroba przenoszona drogą płciową i najczęściej dotyczy osób dorosłych. 

Jakie są objawy wszawicy?

Dominujący objaw obecności wszy to oczywiście świąd. Może on powodować drażliwość i zakłócać codzienne funkcjonowanie. Swędzenie pojawia się od kilku do kilkunastu dni od zarażenia i jest związane z drażniącym działaniem śliny pasożytów. Ponadto mogą pojawiać się wykwity skórne w postaci grudek, rumienia lub pokrzywki, lub może rozwinąć się nasilony stan zapalny skóry.

We wszawicy łonowej niekiedy obserwowane są błękitne plamy na podbrzuszu, które są wynikiem wynaczyniania się krwi pod skórą. W niektórych przypadkach może dojść do powiększenia węzłów chłonnych.

Jakie są metody leczenia wszawicy?

Metody leczenia wszawicy można podzielić na farmakologiczne i niefarmakologiczne. Na farmakoterapii skupiamy się w dalszej części artykułu, a co z metodami niefarmakologicznymi? Jedną z nich jest wyczesywanie, ale jest to metoda bardzo pracochłonna i zarazem najmniej skuteczna.

Włosy wyczesuje się na mokro, bardzo gęstym grzebieniem, od nasad aż po końcówki, przez 15-30 minut, co 3 dni, przez 2-3 tygodnie. Dostępne są także specjalne grzebienie elektroniczne i termiczne. Te pierwsze zabijają owady poprzez przenoszenie niewielkich ładunków elektrycznych, które powodują ich porażenie.

Drugie z kolei wykorzystują ciepłe powietrze, co powoduje zabicie i wysuszenie wszy i gnid. Inną metodą jest golenie zajętych okolic, szczególnie w przypadku wszawicy łonowej. 

Istnieją też domowe sposoby na pozbywanie się wszy, takie jak ocet z nalewką z ziela ostróżeczki albo piołunowo-wrotyczową. Nalewki zawierają olejki eteryczne o działaniu bakteriobójczym, skuteczniejsze jest jednak leczenie farmakologiczne.

Jaki jest najskuteczniejszy składnik aktywny w preparatach na wszy?

Jeśli chodzi o farmakoterapię, to obecnie w walce z wszawicą dostępne są preparaty zawierające substancje takie jak:

• Cyklometikon, dimetikon – są to silikonowe preparaty o dużej skuteczności. Jest nieszkodliwy dla człowieka, a gnidy i wszy zabija, pokrywając je cienką warstwą, która nie przepuszcza powietrza, co prowadzi do uduszenia pasożyta. 
• Permetryna – zabija wszy i gnidy, porażając ich układ nerwowy. W niektórych populacjach wszy mogą wykazywać na nią oporność.

Jak prawidłowo stosować preparaty na wszy i gnidy, aby były skuteczne?

Aby skutecznie zwalczać wszy, należy pamiętać o przestrzeganiu kilku podstawowych zasad:

1. Preparat nakładaj dokładnie, na całą skórę głowy i włosy.
2. Przestrzegaj czasu działania podanego na ulotce.
3. Powtórz kurację po 7-10 dniach, aby pozbyć się wszy wyklutych z gnid, które pozostały, lub wcześniej, jeśli to konieczne.
4. Równolegle z preparatami na wszy stosuj grzebień, aby wyczesać martwe wszy i gnid.
5. Pamiętaj o tym, że może być niezbędne leczenie wszystkich domowników.

Jakie są przykładowe nazwy handlowe skutecznych preparatów przeciw wszom i gnidom?

Przykładowe leki i wyroby medyczne przeciw wszom wymieniamy poniżej.

Pipi nitolic

W skład zestawu wchodzi spray przeciw wszom z cyklometikonem, emulsja rozpuszczająca cementowe spoiwo, która ułatwia usunąć martwe gnidy, dodatek do prania przeznaczony do wyprania odzieży lub pościeli zakażonej osoby, specjalny, gęsty grzebień do wyczesania martwych wszy i gnid oraz czepek.

Przed użyciem należy dokładnie przeczesać włosy, od nasady aż po końce. Spray rozprowadzać na suchych włosach i skórze głowy, a szczególną uwagę należy przywiązać obszarowi za uszami i z tyłu głowy. Następnie należy nałożyć dołączony do opakowania czepek i pozostawić na jedną godzinę.

Kolejno spłukać preparat i umyć włosy szamponem, dodatkowo można użyć emulsji rozpuszczającej substancję mocującą gnidy do włosów.

Sora forte 

Sora forte to szampon na wszy z permetryną. Przed użyciem szamponem należy kilkukrotnie wstrząsnąć. Nakładać na mokre włosy, równomiernie rozprowadzić i masować do pojawienia się obfitej piany, którą trzeba pozostawić na 10 minut.

Po spłukaniu włosy dokładnie wyczesać grzebieniem dołączonym do opakowania.

Paranit

To szampon na bazie olejów mineralnych. Zabija wszy poprzez odcięcie im, jak i gnidom dostępu powietrza i jednoczesne ich odwodnienie. Szampon należy nałożyć na suche włosy, równomiernie rozprowadzić, pozostawić na 10 minut, po czym zwilżyć, doprowadzić do pienienia i umyć włosy.

Po umyciu włosy dokładnie przeczesać specjalnym grzebieniem. 

Hedrin szampon

Jego składniki rozpuszczają woskową warstwę, która pokrywa wszy, co prowadzi do ich odwodnienia i śmierci. Szampon nakłada się na suche włosy i pozostawia na 5 minut. Następnie włosy należy zwilżyć, masować do uzyskania piany i umyć oraz dokładnie wyczesać.

Hedrin ROZTWÓR

 To płyn na wszy zawierający dimetikon i cyklometikon. Preparat należy dokładnie rozprowadzić na całej długości włosów, pozostawić na godzinę, po czym umyć szamponem. Według producenta nie ma potrzeby wyczesywania martwych wszy i gnid.

FAQ – najczęściej zadawane pytania przez rodziców i pacjentów