Jak wyglądają ugryzienia roztoczy? Jak przebiega leczenie?

Roztocza i ich rodzaje

Roztocze zaliczane są do grupy pajęczaków o mikroskopijnych rozmiarach. Poza tym, że organizmy te są bardzo niewielkie (mierzą ok. 0,4 mm), to w dodatku mają przezroczyste ciała, co sprawia, że nie są widoczne gołym okiem. Roztocze obejmują nawet 30000 gatunków, ale z punktu widzenia medycyny dzieli się je na: roztocze kurzu domowego, spichrzowe oraz inne. Roztocza kurzu domowego bytują w:

• pościeli z pierza i wełny;

• kocach;

• ciężkich zasłonach;

• pluszowych zabawkach;

• tapicerkach mebli;

• dywanach;

• narzutach.

Z kolei ekspozycja na roztocze spichrzowe związana jest przede wszystkim z miejscem pracy pracowników przemysłu spożywczego, np. piekarzy.

Czy roztocza gryzą?

Wielu osobom może się wydawać, że roztocza gryzą ludzi. W rzeczywistości roztocza nie atakują ludzkiej skóry. Swędzenie i inne objawy skórne, które mogą być reakcją uczuleniową na odchody roztoczy, a nie ugryzienia. Roztocza żywią się martwym ludzkim naskórkiem, omijając żywą skórę. Uważa się, że 150 mg ludzkiego naskórka wystarcza do zaspokojenia potrzeb pokarmowych populacji roztoczy liczącej 3000 osobników w okresie 2–3 mies. Najlepsze warunki do rozwoju roztoczy to: wysoka wilgotność i stosunkowo wysoka temperatura powietrza (powyżej 23°C).

Inaczej jest w przypadku niektórych roztoczy bytujących na polach uprawnych lub w środowisku naturalnym, które rzeczywiście mogą gryźć ludzi. Ukąszenia takich roztoczy są stosunkowo rzadkie i najczęściej pojawiają się u osób przebywających w lesie czy na łące zwłaszcza w okresie letnim, gdzie mogą występować inne gatunki roztoczy. Te mikroskopijne pajęczaki atakują ludzką skórę, powodując płaskie guzki oraz reakcje skórne.

Uczulenie na odchody roztoczy

Odchody roztoczy są główną przyczyną alergii u osób uczulonych. Składają się one z alergenów, które są wyjątkowo małe, dlatego łatwo unoszą się w powietrzu i dostają do dróg oddechowych. W wyniku kontaktu z tymi substancjami alergicy mogą doświadczać szeregu uciążliwych objawów. Tak jak w przypadku wielu innych reakcji nadwrażliwości, na skórze osoby uczulonej pojawić się może swędząca wysypka – wyprysk kontaktowy.

Pojawienie się kataru, kichania, świądu i niedrożności nosa w czasie sprzątania, zamiatania czy odkurzania może sugerować, że za alergię odpowiadają właśnie roztocza kurzu domowego.

Jak wygląda uczulenie na roztocze?

Objawy alergiczne są dość niespecyficzne, mogą obejmować:

• duszności,

• nieżyt nosa,

• kaszel,

• swędzenie,

• bóle głowy,

• atopowe zapalenie skóry.

Zmienną reakcję uczuleniową obserwuje się w zależności od pory roku: pomimo że w okresie zimowym populacja roztoczy zmniejsza się wewnątrz mieszkań, to z uwagi na nagromadzenie alergenów roztoczy w kurzu domowym oraz zmniejszoną wentylację powietrza w okresie jesienno-zimowym najsilniejsze objawy kliniczne występują właśnie wtedy.

Jak już zostało wspomniane, skórna alergia, nie ma związku z ugryzieniami roztoczy, jest wynikiem reakcji alergicznej na ich odchody i fragmenty martwego ciała, unoszące się w powietrzu. Dlatego też zmiany skórne pojawiające się po kontakcie z roztoczami to w rzeczywistości wypryski atopowe, a nie ślady po ugryzieniach. Skórne objawy uczulenia to:

• małe grudki lub plamki, przywodzące na myśl ukąszenia komarów;

• świąd, który skłania do drapania, co jeszcze bardziej podrażnia skórę;

• niewielki obrzęk;

• u niektórych alergików reakcja objawia się drobnymi pęcherzykami, wypełnionymi płynem.

Objawy alergii na roztocze

Objawy alergii na roztocze kurzu domowego mogą różnić się w zależności od osoby, ale najczęściej obejmują:

• wodnisty katar;

• swędzenie i łzawienie oczu;

• pieczenie spojówek;

• zapalenie skóry i atopowe wypryski;

• bóle głowy;

• suchy kaszel;

• nieżyt nosa;

• swędzenie gardła;

• ciągłe zmęczenie.

Często objawy alergii nasilają się w zamkniętych, rzadko wietrzonych pomieszczeniach. To idealne warunki do zwiększania ich populacji, co przekłada się na większą ilość alergenów w powietrzu.

Alergia na roztocza – jak leczyć?

Leczenie objawów alergii na roztocza polega głównie na unikaniu kontaktu z alergenem – co może być trudne, zważywszy na powszechne ich występowanie – oraz łagodzeniu reakcji alergicznych. Wśród najskuteczniejszych metod stosowanych u alergików wymienia się leki przeciwhistaminowe, które łagodzą objawy alergiczne takie jak swędzenie skóry, łzawienie oczu i wodnisty katar. Pomocne mogą okazać się także maści o właściwościach antyalergicznych oraz krople do oczu.

W przypadku nasilonych objawów alergii na roztocze można rozważyć terapię odczulającą, która polega na stopniowym zwiększaniu kontaktu z alergenem. Celem tego leczenia jest przyzwyczajenie organizmu do obecności alergenów i zmniejszenie nasilenia reakcji uczuleniowej.

Jak pozbyć się roztoczy?

W niskich temperaturach dorosłe osobniki szybko giną, dlatego, żeby się ich pozbyć, wskazane jest utrzymywanie temperatury otoczenia poniżej 25 stopni Celsjusza — zwłaszcza w sypialni. Osoby uczulone na roztocza kurzu domowego powinny zmieniać pościel ok. raz w tygodniu, wskazane jest także częste wietrzenie pomieszczeń. Inne sposoby, które skutecznie eliminują roztocza to np.:

• pranie pościeli w wysokiej temperaturze — pościel należy prać w temperaturze powyżej 60°C;

• używanie pościeli o właściwościach antyalergicznych — na rynku dostępne są produkty wykonane z materiałów, ograniczających przenikanie roztoczy do środka kołdry;

• wystawianie pościel na słońce — eksponowanie pościeli i materacy na działanie promieni słonecznych sprawia, że osobniki giną;

• usuwanie potencjalnych miejsc rozwoju roztoczy (tj. niepotrzebnych dywanów, wykładzin czy zasłon);

• stosowanie specjalnych pokrowców na materace — są barierą ochronną przed roztoczami i zmniejszają kontakt z alergenami;

• mrożenie poduszek, kołder, materacy czy pluszowych zabawek;

• regularne sprzątanie — odkurzanie dywanów, tapicerek mebli oraz zasłon zmniejsza ilość kurzu domowego i przeciwdziała rozwojowi roztoczy.