Czym jest depresja kliniczna?
Depresja według WHO, czyli Światowej Organizacji Zdrowia, oceniana jest jako czwarty wśród najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. W początkowej fazie depresji klinicznej objawy mogą być niemal niezauważalne i wiązane ze stresem w pracy czy presją. Dlatego też depresja kliniczna będąca ciężkim zaburzeniem depresyjnym, często kojarzona jest z obniżonym nastrojem. Pojawiają się zatem pytania, co to jest depresja kliniczna? Jakie są objawy i przyczyny depresji klinicznej? Jak przebiega leczenie depresji klinicznej?
Co to jest depresja kliniczna?: definicja
Depresja kliniczna stanowi poważne zaburzenie psychonerwicowe, u którego podłoża leżą nawarstwiające się problemy emocjonalne. Depresja kliniczna stanowi postać choroby psychicznej, która wypływa nie tylko na nastrój, ale również na myśli, odczuwanie, podejmowanie działań i zarządzaniem swoim życiem. W tym znaczeniu należy wskazać, że rozpoznanie depresji klinicznej oznacza, że objawy towarzyszące schorzeniu wpływają dezorganizacyjnie na zdolność do funkcjonowania w pracy oraz w domu, co niekorzystnie przekłada się na sposób, w jaki dana osoba w stanie jest czerpać przyjemność ze spędzania wolnego czasu czy chociażby socjalizacji.
Depresja psychotyczna – przyczyny
Wśród przyczyn pojawienia się depresji psychotycznej zwraca się uwagę na zaburzenia hormonalne, szczególnie utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu u osób chorych. Uważa się również, że pojawienie się depresji psychotycznej może mieć podłoże genetyczne. W badaniach rodzin z depresją psychotyczną wykazano że 10% chorych miało krewnego z tym samym schorzeniem, a 5% – krewnego z innymi zaburzeniami psychotycznymi. Uważa się również, że występowanie w rodzinie chorego zaburzenia dwubiegunowego wiąże się z pojawieniem się depresji psychotycznej.
Zwraca się również uwagę na podobne przyczyny powstawania depresji psychotycznej jak w innych zaburzeniach depresyjnych. Mowa tu o zaburzeniu funkcjonowania neuroprzekaźników w mózgu oraz doświadczeniu traumatycznych zdarzeń życiowych.
Depresja kliniczna: przyczyny
Trudno jednoznacznie wskazać na przyczynę wystąpienia depresji klinicznej. Niemniej jednak istnieją czynniki, których występowanie może niejako predysponować, do ujawniania się u konkretnych osób depresji. Do czynników tych należy:
- biochemia, okazuje się, że niektóre substancje chemiczne w mózgu odgrywają istotną rolę w występowaniu objawów depresji,
- genetyka, w tym znaczeniu można mówić o dziedziczeniu depresji, okazuje się, że występowanie depresji w rodzinie zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na zaburzenia psychiczne nawet trzykrotnie w porównaniu do kogoś, kto nie ma takich powiązań w rodzinie,
- czynniki środowiskowe, w tym znaczeniu depresja częściej występuje u osób narażonych na przemoc lub znęcanie się i zaniedbań, szczególnie w okresie dzieciństwa, dodatkowo warto wskazać, że podatność na depresję kliniczną zwiększa również ubóstwo.
Co ważne, można mówić o występowaniu czynników ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia i zdiagnozowania u konkretnej osoby depresji. Do czynników tych należą:
- przeżycie epizodu depresyjnego w przyszłości,
- wysoki poziom stresu,
- nadużywanie substancji psychoaktywnych,
- doświadczenie traumy,
- zaburzenia adaptacyjne,
- zażywanie leków, które mogą wywoływać depresji,
- posiadanie pewnych cech osobowości, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia myśli depresyjnych, mowa tu o skrajnym pesymizmie czy niskiej samoocenie,
- doświadczenie ważnych zmian w życiu, do których należą między innymi utrata bliskiej osoby czy utrata pracy.
Depresja kliniczna: objawy
Pierwsze objawy depresji klinicznej zaczynają się od drobnych kłopotów w postaci braku motywacji do wykonywania codziennych czynności, poczuciu bezużyteczności czy braku samoakceptacji. Z czasem jednak problemy te napiętrzają się i przybierają na sile, co staje się przyczyną poważnych zaburzeń lękowych oraz depresyjnych. Zaawansowana depresja kliniczna objawia się:
ciągłym, głębokim uczuciem smutku i przygnębienia, a nawet rozpaczy,
niskim poziomem energii i uczuciem zmęczenia,
- bezsennością I problemami ze snem bądź hipersomnią,
- poczuciem winy i bezwartowości,
- spowolnioną mową i ruchem,
- problemami z koncentracją i pamięcią,
- trudnościami w podejmowaniu decyzji,
- utratą apetytu, czego następstwem jest utrata wagi bądź wręcz przeciwnie wzmożonym apetytem,
- myślami samobójczymi.
Niemniej jednak należy podkreślić, że w celu potwierdzenia formalnej diagnozy klinicznej depresji powyższe objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej dwa tygodnie i stanowić zmianę w stosunku do poprzedniego poziomu funkcjonowania sprzed wystąpienia objawów. Co więcej, zmiany te muszą powodować znaczące upośledzenie bądź stres w pracy.
Depresja kliniczna: leczenie
Leczenie depresji klinicznej polega na wdrożeniu terapii farmakologicznej oraz psychoterapii, która uwzględnia również pracę z własnymi emocjami. Zadaniem psychoterapii w leczeniu depresji klinicznej jest zrozumienie obecnego stanu i dostrzeżenie nowych możliwości rozwiązania wszelkich emocjonalnych problemów. Warto jednak wskazać, że niezwykle istotnym aspektem w leczeniu depresji klinicznej jest wsparcie ze strony najbliższych osób i motywowanie chorego do podjęcia, kontynuowania i zakończenia leczenia. W tym znaczeniu równie istotna jest otwarta rozmowa o emocjach z najbliższymi, uwzględniająca stany wewnętrzne, brak wsparcia bowiem może skutkować lękiem to uzewnętrznienia swoich emocji i zamykanie się w sobie. Co ważne, w niektórych przypadkach przy zastosowaniu odpowiedniej terapii, a także woli i nastawieniu osoby z depresją do sytuacji leczenie można skutecznie wyprowadzić bez wdrażania farmakoterapii i konieczności przyjmowania leków.
Depresja kliniczna wiąże się z występowaniem typowych, depresyjnych zachowań i objawów. Okazuje się jednak, że zaburzenia depresyjne mogą występować pod różną postacią również nietypową, wówczas można mówić o depresji atypowej. W rozpoznaniu zaburzeń depresyjnych pomocnym narzędziem może okazać się skala depresji Becka, która służy do przesiewowego rozpoznawania u siebie depresji.
Źródła:
- Rybakowski J. K., Suwalska A. i in., „Types of depression more frequent in bipolar than in unipolar affective illness: results of the Polish DEP-BI study,” „Psychopathology” 2007, 40
- Aronson T., Shukla S. i in., „Relapse in delusional depression: a retrospective study of the course of treatment”, „Comprehensive Psychiatry” 1988, 29