Cukrzyca utajona – jak ją rozpoznać?

Cukrzyca utajona – co to jest?

Cukrzyca jest poważną chorobą przewlekłą polegającą na wahaniach poziomu cukru we krwi, spowodowanych nieprawidłowym działaniem insuliny lub zaburzeniami w jej wydzielaniu. Dwa podstawowe rodzaje cukrzycy to cukrzyca typu 1, tzw. cukrzyca insulinozależna oraz cukrzyca typu 2, nazywana również insulinoniezależną lub cukrzycą wieku dorosłego. Klasyfikacja medyczna obejmuje również cukrzycę ciążową oraz inne, specyficzne typy o znanej etiopatogenezie. 

Charakterystyczny dla przebiegu cukrzycy jest fakt, że przez wiele lat może rozwijać się bez żadnych sygnałów alarmowych lub są one na tyle niewyraźne, że nie budzą niepokoju. Fazę tę nazywamy cukrzycą utajoną lub cukrzycą ukrytą. Dzieje się tak zazwyczaj we wczesnym stadium choroby. Cukrzyca utajona może przebiegać bezobjawowo przez wiele lat, siejąc w tym czasie spustoszenie w organizmie i prowadząc do wielu powikłań, takich jak uszkodzenia naczyń krwionośnych, niewydolność nerek, ślepotę czy chorobę niedokrwienną serca. Szacuje się, że średnio wykrywa się chorobę dopiero po 8 latach jej trwania, na co wpływ ma przede wszystkim brak systematycznych badań profilaktycznych.

Sprawdź również, jakie są skutki cukrzycy u mężczyzn oraz objawy cukrzycy u osób starszych.

Ukryta cukrzyca – jakie są objawy?

Pierwsze sygnały wysyłane przez organizm na skutek rozwijającej się w ustroju cukrzycy to zazwyczaj wzmożone pragnienie niezwiązane z wysiłkiem fizycznym lub wysokimi temperaturami na zewnątrz. Nierzadko zdarza się, że potrzeba uzupełnienia płynów jest tak duża, że chory wybudza się w środku nocy, zaburzając tym samym regenerację organizmu. Kolejnym, niepokojącym objawem jest nagły spadek masy ciała i chudnięcie, bez podjęcia ku temu żadnych starań oraz problemy ze skórą, która łatwo ulega przesuszeniu, pomimo stosowania preparatów pielęgnacyjnych. 

Zaburzenia poziomu glukozy we krwi mogą prowadzić do hiperglikemii (zbyt wysoki poziom cukru) lub hipoglikemii (niedostateczny poziom cukru). 

Objawy hiperglikemii:

• wzmożone łaknienie i pragnienie,
• częstomocz,
• zaburzenia wzroku,
• spadek koncentracji,
• świąd skóry i nadmierne wysuszenie,
• drażliwość,
• nudności.

Objawy hipoglikemii:

• zaburzenia wzroku,
• znaczny wzrost apetytu,
• przyspieszone bicie serca,
• rozbicie i zmęczenie,
• podenerwowanie,
• częste bóle głowy,
• uczucie mrowienia.
• skrajne niedocukrzenie może prowadzić do utraty przytomności.

Ukryta cukrzyca – jak wykryć?

Wykrycie cukrzycy ma kluczowe znaczenie dla rozpoczęcia leczenia. Jak wykryć cukrzycę utajoną? Przede wszystkim obserwować organizm i sygnały, które wysyła. Nagły spadek masy ciała, częstsze niż zwykle oddawanie moczu, gwałtowne obniżenie nastroju lub niewystępujące dotychczas problemy ze skórą to tylko jedne z niewielu symptomów choroby. Wykrycie cukrzycy w odpowiednim czasie pozwala powstrzymać skutki choroby i groźne dla zdrowia oraz życia powikłania. Jeśli zauważasz u siebie podane wyżej objawy, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub do specjalistycznej poradni diabetologicznej. Po wstępnej konsultacji lekarz skieruje na dalsze badania, które pomogą określić rodzaj oraz stadium cukrzycy.

Można również samodzielnie kontrolować poziom glukozy we krwi za pomocą specjalnego urządzenia – glukometru. Badanie jest proste i pomaga w porę wykryć wszelkie nieprawidłowości. Zaleca się również systematyczne pomiary ciśnienia.

Jak przedstawiają się normy glukozy we krwi?

• prawidłowy poziom: 70-99 mg/dL,
• stan przedcukrzycowy: 100-125 mg/dL,
• cukrzyca: powyżej 126 mg/dL (do stwierdzenia cukrzycy potrzebne jest kilka pomiarów),
• hipoglikemia: mniej niż 70 mg/dL,
• hiperglikemia: więcej niż 140 mg/dL.

Jakie badania na cukrzycę utajoną?

Badania na cukrzycę powinny zostać przeprowadzone każdorazowo po rozpoznaniu niepokojących objawów. Osoby z obciążeniem genetycznym powinny wykonywać kontrolne badania profilaktyczne w kierunku cukrzycy raz w roku. 

Do podstawowych badań na cukrzycę należą:

• poziom glikemii na czczo,
• doustny test tolerancji glukozy, czyli test obciążenia glukozą (OGTT),
• pomiar hemoglobiny glikowanej HbA1c.

W uzasadnionych przypadkach lekarz może zlecić badania dodatkowe, takie jak:

• stężenie peptydu C we krwi oceniające rezerwy wydzielnicze trzustki,
• oznaczenie stężenia autoprzeciwciał potwierdzające proces autoimmunizacyjny,
• poziom insuliny we krwi,
• wskaźnik insulinoodporności HOMA-IR.

Cukrzyca utajona – leczenie

Istotne znaczenie w leczeniu cukrzycy ma profilaktyka, czyli prowadzenie zdrowego stylu życia i regularne badania kontrolne. Produkty spożywane przez diabetyków powinny zawierać węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, by uniknąć gwałtownych i krótkotrwałych skoków poziomu cukru we krwi. Należy również unikać długich przerw między posiłkami, ograniczyć spożywanie cukrów, tłuszczów nasyconych i alkoholu. Palący diabetyk powinien rozważyć rzucenie nałogu lub przynajmniej maksymalnie go ograniczyć. Ważna jest również regularna aktywność fizyczna.

Po zdiagnozowaniu cukrzycy i określeniu jej rodzaju specjalista dobiera odpowiednią do konkretnego przypadku ścieżkę leczenia. Cukrzyca typu 1. leczona jest insuliną. Insulinoterapia polega na systematycznym podawaniu insuliny za pomocą penów insulinowych lub pompy insulinowej. W przypadku cukrzycy typu 2. leczenie polega przede wszystkim na samokontroli chorego oraz dbaniu o utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi. W terapii wykorzystuje się również indywidualnie dobrane leki przeciwcukrzycowe.