Najpopularniejsze leki na cukrzycę

Diaprel MR
Siofor
kolejna wizyta -20%

Uzyskaj receptę online

  • Krok 1 Wybierz leki z wyszukiwarki
  • Krok 2 Uzupełnij wywiad i opłać konsultację
  • Krok 3 Oczekuj na kod do e-recepty lub wiadomość od lekarza
kolejna wizyta -20%

Wybierz specjalizację

  • Krok 1 Wybierz specjalistę i termin, który najbardziej Ci odpowiada
  • Krok 2 Uzupełnij wywiad i opłać konsultację
  • Krok 3 Oczekuj na telefon o ustalonej godzinie
Cukrzyca
Potrzebujesz recepty?
Zamów konsultację

Czym jest cukrzyca? Definicja choroby

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się zbyt wysokim poziomem glukozy (cukru) we krwi. Cukrzycę możemy klasyfikować ze względu na przyczynę zaburzeń związanych z gospodarką węglowodanową.

Prawidłowy metabolizm glukozy

Aby dobrze zrozumieć, czym jest cukrzyca, na początek wyjaśnię, jak przebiegają fizjologiczne (zdrowe i prawidłowe) procesy wchłaniania glukozy i działania insuliny.

Czym jest glukoza?

Glukoza jest cukrem prostym, który wykorzystywany jest przez wszystkie komórki organizmu, jako podstawowe paliwo niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania.

Glukoza znajduje się w pożywieniu w różnej postaci węglowodanów prosty i złożonych. W zależności od tego, w jakiej postaci dostarczymy ją do organizmu, nasz organizm inaczej będzie ją przetwarzał, co będzie objawiać się zróżnicowanym wzrostem stężenia glukozy w krwioobiegu. Jednak o tym nieco dokładniej za chwilę.

Strawione węglowodany, które przedostają się z układu pokarmowego do krwioobiegu, skutkują podwyższeniem stężenia glukozy we krwi, które następnie może zostać obniżone poprzez działanie insuliny.

Czym jest insulina?

Insulina to hormon produkowany przez trzustkę, który umożliwia komórkom w organizmie pobranie glukozy z krwiobiegu i wykorzystanie jej jako źródła energii.

Mechanizm działania insuliny można porównać na zasadzie klucza i zamka — insulina jest swego rodzaju kluczem, który otwiera komórki, umożliwiając glukozie wejście do środka.

Insulina pomaga również w przechowywaniu nadmiaru glukozy. Glukoza, której w danym momencie nasz organizm nie jest w stanie wykorzystać, może być przekształcona w glikogen, który magazynowany jest w wątrobie i mięśniach lub w tłuszcz przechowywany w tkance tłuszczowej.

Zaburzenia metabolizmu glukozy — cukrzyca

Kiedy już wiemy, jak przebiega prawidłowy metabolizm glukozy, możemy wyjaśnić, czym jest sama cukrzyca. Cukrzyca to choroba, która powstaje, gdy organizm ma problem z produkcją lub wykorzystaniem insuliny, co w konsekwencji objawia się licznymi zaburzeniami związanymi z brakiem możliwości wykorzystania w prawidłowy sposób glukozy krążącej we krwi.

Jakie są rodzaje cukrzycy?

Istnieją różne typy cukrzycy, z których każdy charakteryzuje się inną przyczyną, a zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Główne typy cukrzycy to cukrzyca typu 1 (cukrzyca insulinozależna) i typu 2 (cukrzyca insulinoniezależna), a także cukrzyca ciążowa.

Warto mieć świadomość, że istnieją także inne, mniej znane formy, takie jak cukrzyca typu LADA (latent autoimmune diabetes in adults) czy MODY (maturity onset diabetes of the young).

Każdy z tych typów cukrzycy ma swoje unikalne cechy i mechanizmy, które należy uwzględnić w procesie leczenia i zarządzania chorobą. Przyjrzyjmy się dokładniej mechanizmom najczęściej występujących typów cukrzycy.

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu I (cukrzyca insulinozależna) jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym, co oznacza, że układ odpornościowy organizmu niszczy własne komórki — w tym przypadku komórki beta w trzustce, które produkują insulinę.

Bez insuliny, glukoza nie może być przeniesiona z krwi do komórek. Zamiast tego, glukoza gromadzi się we krwi, prowadząc do hiperglikemii (wysokiego poziomu cukru we krwi). Osoby z cukrzycą typu 1 muszą codziennie dostarczać insulinę, aby utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi.

Cukrzyca typu 2

Jest to najczęściej diagnozowany typ cukrzycy. Cukrzyca typu 2 (cukrzyca insulinoniezależna) związana jest głównie z otyłością i niezdrowym trybem życia.

W cukrzycy typu 2, komórki organizmu stają się „oporne” na insulinę — nie reagują na nią tak skutecznie, jak powinny. Oznacza, że mimo obecności insuliny, glukoza nie jest skutecznie przenoszona z krwi do komórek.

W odpowiedzi na hiperglikemię trzustka produkuje większe ilości insuliny, jednak z czasem może nie pracować na tyle wydajnie, aby skutecznie regulować stężenie glukozy we krwi. Zaburzenia wydzielania insuliny powodują podwyższony poziom cukru w osoczu krwi żylnej, a w konsekwencji objawy hiperglikemii.

Oba typy cukrzycy, jeśli nie są skutecznie leczone i kontrolowane, mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Skąd bierze się cukrzyca? Przyczyny choroby

Jak już wspomniałam, cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która występuje, gdy organizm nie produkuje wystarczającej ilości insuliny lub nie jest w stanie prawidłowo jej wykorzystać. Przyczyn cukrzycy są zależne od jej rodzaju.

Przyczyny cukrzycy typu 1

W przypadku cukrzycy typu 1 układ odpornościowy pacjenta niesłusznie atakuje własne komórki trzustki (produkujące insulinę) i prowadzi do ich zniszczenia. Niestety przyczyny cukrzycy typu 1 nie są do końca poznane, jednak obecnie uważa się, że na rozwój choroby mogą mieć wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe.

Przyczyny cukrzycy typu 2

Cukrzyca typu 2 to najczęstsza forma cukrzycy, stanowiąca około 90% wszystkich przypadków. Przyczyny cukrzycy typu 2 są związane z genetyką, ale także z trybem życia. Czynniki ryzyka obejmują nadwagę lub otyłość, brak aktywności fizycznej, niezdrową dietę, starzenie się i historia rodziny cukrzycy.

Przyczyny cukrzycy ciążowej

Cukrzyca ciążowa pojawia się podczas ciąży u niektórych kobiet, które nie miały wcześniej diagnozowanej cukrzycy. W ciąży zwiększa się produkcja hormonów, które mogą prowadzić do insulinooporności, a to w konsekwencji powodować zaburzenia gospodarki węglowodanowej.

U większości kobiet cukrzyca ciężarnych zanika, a podwyższony poziom cukru we krwi powraca do normalnego po porodzie. Warto jednak pamiętać, że cukrzyca ciężarnych zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 po porodzie. Przyczyną może być genetyka, wiek (ryzyko wzrasta po 25 roku życia) oraz nadwaga lub otyłość przed i w trakcie ciąży.

Objawy cukrzycy

Cukrzyca może mieć różne objawy, które zależą od stopnia podwyższenia glukozy we krwi i niewydolności trzustki. W niektórych przypadkach osoby z cukrzycą typu 2 mogą nie odczuwać żadnych objawów przez wiele lat, ponieważ ich organizm jest w stanie zwiększyć wydzielanie insuliny, tak aby komórki mogły efektywnie wykorzystać glukozę.

Z czasem jednak organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować i zaczynają pojawiać się objawy, które powinny nas zaalarmować. Lekceważenie objawów może skutkować rozwojem choroby, a powikłania cukrzycy mogą poważnie zagrażać zdrowiu, a nawet życiu osoby chorej.

Najczęstsze objawy cukrzycy

1. Wzmożone pragnienie (polidypsja), które jest związane z przewlekłą hiperglikemią i mechanizmem wydalania glukozy przez produkcję dużej ilości moczu.

2. Częste oddawanie moczu (poliuria), jest bezpośrednio związane z nadmiernym pragnieniem. Oddawanie dużych ilości moczu

3. Zwiększony apetyt (polifagia), jest wynikiem tego, że organizm nie może skutecznie przekształcić pożywienia w energię.

4. Utrata masy ciała — Mimo zwiększonego apetytu, niewyjaśniona utrata masy ciała może być objawem cukrzycy, ponieważ organizm zaczyna wykorzystywać zgromadzoną tkankę tłuszczową i mięśnie w celu pozyskania energii.

5. Zmęczenie — Kiedy organizm nie jest w stanie skutecznie przekształcić glukozy w energię, może to prowadzić do uczucia ciągłego zmęczenia i braku energii.

6. Zaburzenia widzenia — Nadmiar cukru w krwi może spowodować zmiany w kształcie soczewki oka, prowadząc do zamglonego widzenia.

7. Powolne gojenie się ran — Cukrzyca może wpływać na zdolność organizmu do regeneracji, co prowadzi do powolnego gojenia ran lub infekcji.

8. Drętwienie lub ból w rękach, lub stopach — Wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do uszkodzenia nerwów (neuropatia cukrzycowa).

9. Ciemne plamy skóry — Ciemne plamy skóry, szczególnie w okolicach karku i pachwin, mogą być wynikiem insulinooporności i są często związane z cukrzycą typu 2.

Pomimo powszechnie znanych objawów, wiele osób z cukrzycą przez długi czas może nie doświadczać żadnych zauważalnych symptomów. Właśnie dlatego regularne badania przesiewowe są tak istotne, a regularne pomiary stężenia cukru we krwi pozwalają wcześnie wykryć i leczyć cukrzycę, zanim stanie się poważnym zagrożeniem dla życia.

Potrzebujesz recepty?
Zamów konsultację

Cukrzyca typu 1 - czynniki ryzyka

Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną o nie do końca poznanej etiologii. Uważa się jednak, że czynniki ryzyka dla cukrzycy typu 1 obejmują obecność pewnych genów, występowanie choroby w rodzinie oraz wiek — cukrzyca typu 1 często pojawia się u dzieci i młodzieży.

Cukrzyca typu 2 - czynniki ryzyka

Cukrzyca typu 2 jest bardziej związana z trybem życia i czynnikami genetycznymi. Czynniki ryzyka obejmują otyłość, brak aktywności fizycznej, niezdrową dietę, wiek powyżej 45 lat, występowanie cukrzycy ciążowej oraz zespół metaboliczny.

Jakie mogą być powikłania cukrzycy?

Cukrzyca może prowadzić do licznych powikłań. U pacjentów, którzy nie kontrolują swojej choroby i nie modyfikują diety i trybu życia powikłania cukrzycowe, które najczęściej występują to:

  • zaburzenia funkcji naczyń krwionośnych,
  • choroby układu sercowo naczyniowego, w tym choroba wieńcowa,
  • uszkodzenia nerek (nefropatia cukrzycowa),
  • uszkodzenia nerwów (neuropatia cukrzycowa),
  • uszkodzenia oczu (retinopatia cukrzycowa),
  • problemy ze skórą (ciemne plamy),
  • problemy z układem trawiennym,
  • impotencja,
  • owrzodzenia stóp i dłoni.

W skrajnych przypadkach może dojść do produkcji ciał ketonowych, rozwoju kwasicy ketonowej, a w konsekwencji nawet do zgonu pacjenta.

Jak diagnozuje się cukrzycę?

W diagnostyce cukrzycy stosuje się podstawowe badanie poziomu cukru we krwi. Testy mogą obejmować pomiar poziomu glukozy na czczo, doustny test tolerancji glukozy (OGTT), badanie hemoglobiny glikowanej (A1C) lub przypadkowe oznaczanie poziomu glukozy we krwi.

Wartości stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej mogą wynosić:

  • 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) – prawidłowa glikemia na czczo
  • 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) – nieprawidłowa glikemia na czczo – stan przedcukrzycowy
  • ≥ 126 mg/dl (7,0 mmol/l) – cukrzyca

Test doustnego obciążenia glukozą

Poziom glukozy 2 godziny po teście doustnego obciążenia glukozą:

  • < 140 mg/dl (7,8 mmol/l) – prawidłowa tolerancja glukozy
  • 140-199 mg/dl (7,8-11,0 mmol/l) – upośledzona/nieprawidłowa tolerancja glukozy – stan przedcukrzycowy
  • ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) – cukrzyca

Leczenie cukrzycy

Leczenie cukrzycy zależy od jej typu i stopnia zaawansowania choroby, jednak cel jest taki sam dla wszystkich form tej choroby: utrzymanie poziomu cukru we krwi jak najbliżej normy, aby maksymalnie zminimalizować powikłania cukrzycowe.

Cukrzyca typu 1 - leczenie

Leczenie cukrzycy typu 1 zawsze wymaga podawania insuliny. Insulina jest podawana za pomocą zastrzyków lub pompy insulinowej. Ilość podawanej insuliny zależna jest od wielu czynników, takich jak stosowana dieta cukrzycowa, poziom aktywności fizycznej i ogólny stan zdrowia.

Wiele osób z cukrzycą typu 1 w utrzymywaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi korzysta z ciągłego monitorowania gospodarki węglowodanowej, co pozwala na bieżące dostosowywanie dawek insuliny.

Cukrzyca typu 2 - leczenie

Leczenie cukrzycy typu 2 jest związane ze zmianą stylu życia i leków doustnych. Leczenie cukrzycy dietą i regularna aktywność fizyczna są kluczowymi elementami postępowania w chorobie. Zmniejszenie masy ciała, nawet o kilka procent, może znacznie poprawić kontrolę stężenia glukozy we krwi.

Jeśli zmiany stylu życia nie są wystarczające, lekarz może przepisać leki doustne lub insulino-terapię. Istnieje wiele różnych leków doustnych dla cukrzycy typu 2, które działają na różne sposoby — niektóre zwiększają produkcję insuliny przez trzustkę, inne poprawiają wrażliwość komórek na insulinę, a jeszcze inne opóźniają wchłanianie glukozy z układu pokarmowego.

Cukrzyca ciążowa - leczenie

Leczenie cukrzycy ciążowej jest zwykle kontrolowana przez dietę i ćwiczenia. W niektórych przypadkach może być potrzebne podawanie insuliny. Ważne jest, aby kobiety z cukrzycą ciążową były dokładnie monitorowane, w celu zapewnienia bezpieczeństwa zarówno dla matki, jak i dla dziecka.

Psychologiczny aspekt leczenia cukrzycy również nie powinien być pomijany — zarządzanie tą przewlekłą chorobą może być stresujące, dlatego wsparcie psychologiczne jest ważnym elementem opieki nad pacjentem.

Dieta cukrzycowa — co jeść i czego unikać przy cukrzycy?

Podstawowe zasady diety cukrzycowej opierają się na kontrolowaniu ilości, częstotliwości i rodzaju spożywanych węglowodanów.

Kluczem do skutecznej diety cukrzycowej jest zrównoważone odżywianie, zrozumienie, jak spożywanie produktów zawierających węglowodany wpływa na poziom cukru we krwi i jak zaburzenia gospodarki węglowodanowej można kontrolować za pomocą diety, aktywności fizycznej i ewentualnie leków.

Węglowodany złożone i proste

Podstawą diety cukrzycowej powinny być węglowodany złożone, które są powoli przyswajane przez organizm i powodują wolniejszy wzrost poziomu cukru we krwi. Węglowodany złożone można znaleźć w produktach takich jak pełnoziarniste produkty zbożowe, brązowy ryż, świeże owoce, warzywa i rośliny strączkowe.

Węglowodany proste, które są szybko przyswajane i powodują szybki wzrost poziomu cukru we krwi, powinny być spożywane z umiarem. Węglowodany proste, zwane również cukrami prostymi lub monosacharydami, można znaleźć w produktach takich jak białe pieczywo, biały ryż, słodycze, napoje gazowane i soki owocowe.

Ładunek i indeks glikemiczny

Indeks glikemiczny (IG) to miara tego, jak szybko pokarm zawierający węglowodany podnosi poziom glukozy we krwi. Pokarmy o niskim IG są wolniej przyswajane i powodują wolniejszy wzrost poziomu cukru we krwi.

Ładunek glikemiczny (LG) to koncepcja, która uwzględnia zarówno jakość (IG), jak i ilość węglowodanów w pokarmie. LG jest szczególnie użyteczny, ponieważ uwzględnia faktyczną ilość węglowodanów w danej porcji pokarmu, co daje bardziej realistyczne odzwierciedlenie tego, jak pokarm wpłynie na poziom cukru we krwi.

Zarówno IG, jak i LG są użytecznymi narzędziami dla osób z cukrzycą, które mogą znacząco pomóc w wyborze pokarmów, które wpłyną utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru.

Dieta cukrzycowa

Dieta dla diabetyków powinna składać się głównie z pokarmów o niskim indeksie glikemicznym i niskim ładunku glikemicznym, takich jak pełne ziarna, owoce, warzywa, białka i zdrowe tłuszcze. Właściwe leczenie cukrzycy wymaga wykluczenia z diety pokarmów o wysokim IG i LG.

Kontroluj ilość i jakość węglowodanów w diecie, spożywaj mniej tłuszczów nasyconych, ogranicz wysokoprzetworzone produkty, napoje słodzone cukrem i fast-foody.

Pomocą może być konsultacja z dietetykiem lub specjalistą od żywienia, który może pomóc w opracowaniu indywidualnego planu żywieniowego.

Hiperglikemia — czy to cukrzyca?

Hiperglikemia, czyli wysoki poziom glukozy we krwi, jest głównym objawem cukrzycy, ale nie wszystkie przypadki hiperglikemii oznaczają cukrzycę. Inne stany, takie jak stres, choroba lub przyjmowanie pewnych leków, mogą również prowadzić do hiperglikemii.

Co to jest hipoglikemia (niedocukrzenie)?

Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi jest zbyt niski. Może wystąpić, gdy pacjent chorujący na cukrzycę przyjmuje zbyt dużo insuliny lub leków obniżających stężenie (cukru) glukozy we krwi. Niebezpieczne niedocukrzenie (hipoglikemia) może wystąpić również w przypadku zrezygnowania ze spożycia posiłku, zbyt intensywnej aktywności fizycznej lub spożywania alkoholu.

Jakie są objawy hipoglikemii?

Objawy hipoglikemii mogą obejmować drżenie, pocenie się, przyspieszone bicie serca, zawroty głowy, uczucie głodu, zmęczenie, drażliwość, bladość skóry, zaburzenia koncentracji i widzenia. W ciężkich przypadkach hipoglikemia może powodować utratę przytomności (śpiączka cukrzycowa).

Czy da się zapobiec cukrzycy?

Niestety cukrzyca typu 1 jest chorobą, na której występowanie nie możemy mieć znaczącego wpływu. Warto jednak mieć świadomość, że na rozwój i przebieg cukrzycy typu 2 możemy mieć bardzo duży wpływ, poprzez utrzymanie zdrowej masy ciała, regularne ćwiczenia, zdrowe odżywianie i unikanie nadmiernego spożycia alkoholu i tytoniu.

Potrzebujesz recepty?
Zamów konsultację

Cukrzyca a wysoki cholesterol

Cukrzyca może wpływać na poziom cholesterolu w organizmie na kilka sposobów.

Insulina, hormon, którego produkcji brakuje lub który jest niewłaściwie wykorzystywany w przypadku cukrzycy, odgrywa kluczową rolę w regulacji poziomu cholesterolu w organizmie.

Bez właściwej ilości insuliny, organizm nie jest w stanie prawidłowo przetwarzać cholesterolu i innych tłuszczów, co prowadzi do ich gromadzenia się we krwi.

Cukrzyca a miażdżyca

Wysoki poziom cukru we krwi, charakterystyczny dla cukrzycy, może uszkadzać ściany naczyń krwionośnych, co prowadzi do tworzenia się blaszek miażdżycowych, częściowo złożonych z cholesterolu. To zjawisko jest szczególnie niebezpieczne, gdyż może prowadzić do blokady tętnic, co zwiększa ryzyko chorób serca i udaru mózgu.

FAQ

Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, gdzie układ odpornościowy niszczy komórki trzustki produkujące insulinę. W rezultacie trzustka nie produkuje insuliny. Natomiast cukrzyca typu 2 występuje, gdy trzustka nie produkuje wystarczającej ilości insuliny względem stężenia glukozy w krwioobiegu lub organizm nie wykorzystuje insuliny prawidłowo (insulinooporność).
Częste objawy cukrzycy obejmują nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, niezwykle silny apetyt, utratę masy ciała, zmęczenie, zamglone widzenie, powolne gojenie się ran, drętwienie lub ból w rękach i stopach.
Samo jedzenie słodyczy nie powoduje cukrzycy. Warto jednak zaznaczyć, że regularne spożywanie dużych ilości cukru może prowadzić do przewlekłej hiperglikemii, a dodatkowo otyłości, która jest głównym czynnikiem ryzyka dla cukrzycy typu 2.
Prawidłowe stężenie glukozy na czczo powinno wynosić pomiędzy 70 a 100 mg/dl. Stężenie glukozy powyżej 126 mg/dl na czczo odnotowane dwukrotnie lub powyżej stężenie glukozy 200 mg/dl odnotowane w dowolnym momencie zwykle sugeruje cukrzycę.
Cukrzyca jest na ogół chorobą przewlekłą. W przypadku cukrzycy typu 1 chorzy przyjmują dawki insuliny do końca życia. W przypadku cukrzyca typu 2 choroba może być kontrolowana przez zmiany stylu życia i leki, a w niektórych przypadkach, głównie przy bardzo wczesnym wykryciu i intensywnej zmianie trybu życia, jej objawy mogą zniknąć.

Artykuły z kategorii Cukrzyca