Cukrzyca typu 3 – przyczyny, objawy, diagnostyka

Co to jest cukrzyca typu 3

Cukrzyca to choroba wywołana przez upośledzone wydzielanie insuliny, jej niewłaściwe działanie lub oba zaburzenia jednocześnie. Przewlekła hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom cukru we krwi, utrzymująca się przez długi czas w organizmie, może prowadzić do powstawania powikłań oraz uszkodzeń narządów. 

Według klasyfikacji wprowadzonej przez WHO wyróżniamy 4 główne rodzaje cukrzycy:

• Cukrzyca typu I spowodowana bezwzględnym niedoborem insuliny, którego przyczyną jest dysfunkcja bądź całkowite zniszczenie komórek β trzustki przez proces autoimmunologiczny. Cukrzyca ta najczęściej diagnozowana jest u dzieci oraz nastolatków, ale może zostać również rozpoznana w wieku dorosłym,
• Cukrzyca typu II to najczęściej występująca wśród społeczeństwa odmiana cukrzycy, której przyczynę stanowi zwiększona oporność tkanek obwodowych na insulinę oraz jej niewystarczające wydzielanie w organizmie,
• Inne specyficzne typy cukrzycy, czyli schorzenia typu wtórnego, w których czynnik etiologiczny jest ściśle określony,
• Cukrzyca ciężarnych polegająca na wystąpieniu zaburzeń tolerancji glukozy w okresie ciąży.

W kategorii „inne specyficzne typy cukrzycy” sklasyfikowano te formy choroby, które nie odpowiadały objawom towarzyszącym cukrzycy typu I czy II. Znalazły się tam między innymi postaci cukrzycy rozwijające się wskutek chorób niszczących miąższ trzustki, nowotworów, zapaleń, cukrzyce związane z zakażeniami oraz pojawiające się w przebiegu wszelkiego rodzaju zatruć. W najnowszej literaturze naukowej cukrzycą typu 3 określa się te postaci choroby, które rozwijają się jako bezpośrednia konsekwencja schorzeń zewnątrzwydzielniczej części trzustki. Cukrzyca typu 3 nie jest jednak oddzielną jednostką chorobową i charakteryzuje się różnymi mechanizmami powstawania hiperglikemii.

Zobacz, w jaki sposób przebiega cukrzyca u niemowlaka.

Cukrzyca typu 3 – przyczyny

Za najczęściej identyfikowane przyczyny występowania cukrzycy typu 3 uznaje się między innymi:

• Przewlekłe zapalenie trzustki – schorzenie, w którym nawracający proces zapalny prowadzi do przebudowy miąższu trzustki we włóknistą tkankę łączną, co jest powodem niewydolności narządu. Za czynniki prowadzące do rozwinięcia się przewlekłego zapalenia trzustki uznaje się nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu, a także czynniki genetyczne,
• Gruczolaka przewodowego trzustki – jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych trzustki. Czynniki determinujące rozwinięcie się tego typu choroby uważa się głównie palenie tytoniu oraz nadmierne spożywanie mięsa i tłuszczów nasyconych pochodzenia zwierzęcego,
• Hemochromatozę – przewlekłą chorobę metaboliczną, której przyczyną jest nadmierna kumulacja żelaza w organizmie. Wyróżnić możemy hemochromatozę pierwotną, mającą podłoże genetyczne, oraz hemochromatozę wtórną, wynikającą z innej, udokumentowanej przyczyny, np. nadmiernej podaży żelaza, przewlekłej choroby wątroby, wielokrotnego przetoczenia krwi,
• Mukowiscydozę – jest to choroba genetyczna, której podłożem jest mutacja genu odpowiedzialnego między innymi za syntezę błonowego kanału chlorkowego. Organizm osoby chorej  produkuję lepki śluz w nadmiernych ilościach. Jest to schorzenie ogólnoustrojowe, co oznacza, że wraz z postępem choroby, następuje dysfunkcja wielu narządów wewnętrznych. Mukowiscydoza najczęściej objawia się przewlekłą chorobą oskrzelowo-płucną oraz niewydolnością trzustki, czego następstwem są zaburzenia trawienia oraz wchłaniania składników pokarmowych,
• Pankreotopatie włóknisto-wapniejąca – charakteryzująca się występowaniem złogów wapiennych w świetle przewodu trzustkowego.

Objawy cukrzycy typu 3

Ze względu na wciąż małą świadomość możliwości występowania cukrzycy typu 3 oraz jej niespecyficzne objawy, bywa ona często błędnie klasyfikowana jako cukrzyca typu 2. Jeżeli jednak pacjent, u którego wykryto hiperglikemię skarży się na objawy żołądkowo-jelitowe, należy rozpocząć diagnostykę w kierunku wystąpienia cukrzycy typu 3. 

Podstawowe symptomy, które mogą sugerować cukrzycę typu 3 nie różnią się zasadniczo od innych typów cukrzycy. Są to zatem:

• wielomocz,
• uczucie ciągłego pragnienia,
• notoryczne zmęczenie, senność, rozdrażnienie,
• wysuszenie skóry oraz błon śluzowych,
• wystąpienie śpiączki cukrzycowej, która może być następstwem nierozpoznanej lub nieleczonej cukrzycy, błędów w żywieniu, czy niewłaściwym stosowaniem insulinoterapii.

Dodatkowo, w przypadku chorób zewnątrzwydzielniczych trzustki, pojawić się mogą charakterystyczne objawy, takie jak:

• ból brzucha, szczególnie w nadbrzuszu, często promieniujący aż do kręgosłupa,
• tłuszczowa biegunka,
• zmniejszenie apetytu i postępująca utrata masy ciała,
• skurcze,
• nudności i wymioty.

Cukrzyca typu 3 – leczenie 

Diagnostyka cukrzycy typu 3 nie jest prosta, ze względu na brak ogólnie akceptowanych kryteriów diagnostycznych. Na ten moment rozpoznaje się je na podstawie danych, takich jak obecność zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki, obrazowanie patologiczne trzustki, brak markerów immunologicznych związanych z cukrzycą typu 1, brak wydzielania polipeptydu trzustkowego, brak nadmiernej insulinooporności, niskiego poziomy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach obecnych w surowicy krwi.

Nie ustalono ogólnie dostępnych wytycznych, dotyczących leczenia cukrzycy typu 3. Terapię tego rodzaju schorzenia prowadzić należy pod dokładną kontrolą lekarza, a leczenie dostosować odpowiednio do wywołujących ją jednostek chorobowych.