Cukrzyca typu 2 - objawy oraz leczenie
Cukrzyca to schorzenie, które występuje dość często. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią ponad 9% społeczeństwa, co stanowi około trzech milionów osób. Co ważne, u 90% tych przypadków dominuje cukrzyca typu 2, której można przecież zapobiegać!
- Co to jest cukrzyca?
- Upośledzenie wydzielania insuliny – która to cukrzyca?
- Cukrzyca typu 1
- Cukrzyca typu 2
- Skąd się bierze cukrzyca typu 2?
- Przyczyny cukrzycy typu 2
- Rozwój cukrzycy typu 2
- Cukrzyca typu 2 – zapobieganie
- Objawy cukrzycy typu 2
- Dolegliwości związane z rozwojem choroby
- Cukrzyca typu 2 – powikłania
- Leczenie – cukrzyca typu 2
- Stężenie glukozy a aktywność fizyczna i dieta
- Badania okresowe
- Wizyta u lekarza
- Recepta przez internet
Co to jest cukrzyca?
Cukrzyca to przewlekłe schorzenie, które pojawia się wtedy, gdy trzustka danej osoby nie produkuje wystarczającej ilości insuliny. Choroba występuje także wtedy, gdy ewentualnie produkowana insulina nie jest odpowiednio wykorzystywana przez komórki ciała człowieka. Mowa o glukozie, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania człowieka – zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. Organizm może korzystać z glukozy jako materiału energetycznego jedynie wówczas, gdy insulina jest obecna w krwi na odpowiednim poziomie.
Upośledzenie wydzielania insuliny – która to cukrzyca?
Cukrzyca to schorzenie, które musi być odpowiednio leczone. Dobranie terapii farmakologicznej bądź innej gwarantuje niejako zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań; może również znacząco złagodzić objawy choroby. Aby dobrać odpowiednią formę leczenia farmakologicznego, konieczna będzie diagnoza. Istnieją dwa rodzaje cukrzycy – każda z nich ma nieco inne podłoże.
Cukrzyca typu 1
Tego typu choroba jest autoimmunologiczna, co oznacza, że ryzyko zachorowania zwiększone jest przez czynniki genetyczne. W przypadku tej cukrzycy, komórki beta trzustki odpowiadające za produkcje insuliny, są niszczone. Brak tego hormonu sprawia, że organizm nie może do końca poradzić sobie z metabolizmem cukrów.
Cukrzyca typu 2
Ten typ cukrzycy wywołany jest głównie przez niewłaściwy tryb życia. Na rozwój schorzenia ma wpływ na przykład spożywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej, jak również siedzący tryb życia. Cukrzyca typu 2 ma inny mechanizm działania.
W trakcie choroby zmniejszane jest wytwarzanie insuliny, a dodatkowo komórki w trzustce stają się całkowicie odporne na działanie tego hormonu. Proces metabolizmu cukrów jest zatem znacząco zaburzony.
Skąd się bierze cukrzyca typu 2?
Ten typ cukrzycy jest przede wszystkim chorobą metaboliczną i dziedziczną. Zazwyczaj dotyczy osób starszych – czasami używa się nawet określenia cukrzyca starcza. Często występująca otyłość wśród dzieci i młodzieży sprawiła jednak, że cukrzyca typu 2 występuje także u młodych osób z nadwagą – nierzadko są to dzieci i nastolatkowie.
Przyczyny cukrzycy typu 2
Jak zostało wspomniane wcześniej, cukrzyca typu 2 jest wywołana przez czynniki zewnętrzne. Niewłaściwy tryb życia odpowiada za wiele schorzeń – także za cukrzycę; jeśli chodzi o chorobę typu 2, możemy wyróżnić jej dwa rodzaje.
Pierwszy to upośledzenie wydzielania insuliny – na pojawienie się tego schorzenia wpływ mają różne czynniki genetyczne. Niektóre mutacje genetyczne w organizmie mogą powodować deregulację poziomu cukru we krwi.
Inny typ cukrzycy typu 2 to insulinooporność – wynika ona zarówno z podłoża genetycznego, jak i warunków środowiskowych. Ogromny wpływ na to schorzenie ma otyłość brzuszna, czyli czynnik zależny w dużej mierze od samego pacjenta. Związany ze środowiskiem wpływ na organizm jest na szczęście modyfikowalny, zatem można się go pozbyć, albo przynajmniej nad nim zapanować.
Cukrzyca typu 2 – jak zostało już wspomniane, jest uwarunkowana nieprawidłowym stylem życia. Otyłość to jedynie jeden aspekt; często wymienia się również spożywanie alkoholu, palenie papierosów, oraz spożywanie posiłków tłustych i niepełnowartościowych. Warto jeszcze dodać, że nadmiar tłuszczu w ciele człowieka może prowadzić do wielu innych, równie niebezpiecznych schorzeń.
Kolejny typ cukrzycy związany jest z czynnikami medycznymi. Choroba pojawia się wówczas, gdy dana osoba wcześniej posiadała różne schorzenia. Szczególne ryzyko dotyczy osób, u których występowała cukrzyca ciążowa, nadciśnienie tętnicze, zespół policystycznych jajników, nieprawidłowa tolerancję glukozy, niewydolność nerek, nieprawidłowości w wartościach glikemii, a także endokrynopatia.
Warto jeszcze dodać, że cukrzycę mogą wywołać także niektóre leki. Mowa tu o glukokortykoidach, lekach beta-adrenolitycznych, przeciwpsychotycznych, a także statynach.
Rozwój cukrzycy typu 2
Rozwój cukrzycy przebiega dość wolno i stopniowo. Cukrzyca typu 1 występuje najczęściej w młodym wieku; może być dolegliwością, która pojawia się już w wieku dziecięcym.
Drugi typ tej choroby może pojawić się na skutek otyłości. Zbyt duża waga oraz genetycznie uwarunkowane zaburzenia produkcji albo wydzielania insuliny to początek cukrzycy. Insulina jest wówczas produkowana przez trzustkę, ale nie w taki sam sposób, jak u osoby zdrowej. Wydzielana jest później i dłużej, niż powinna. Ten etap choroby to moment, w którym stężenie glukozy we krwi jest jeszcze w dopuszczalnych normach.
W rozwoju insulinooporności, czyli drugiego rodzaju choroby, trzustka produkuje coraz więcej insuliny, by utrzymać odpowiedni poziom cukru w organizmie. Na tym etapie stężenie glukozy jest wciąż jeszcze prawidłowe. Po upływie lat komórki trzustki są już wyczerpane, zatem produkują coraz mniej insuliny. W takiej sytuacji stężenie glukozy we krwi znacząco się zwiększa, co pozwala na szybkie zdiagnozowanie cukrzycy typu 2.
Cukrzyca typu 2 – zapobieganie
Odpowiedni poziom cukru w organizmie utrzymuje się przede wszystkim u osób, które prowadzą aktywny tryb życia, a także dbają o odpowiednią dietę. W profilaktyce cukrzycy typu 2 warto pamiętać, że na występowanie tego typu schorzenia mają wpływ przede wszystkim czynniki środowiskowe. Nieprawidłowa dieta oraz stosowanie różnego rodzaju używek prowadzi do zwiększenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Przyczyny cukrzycy mogą być także inne; warto jednak pamiętać, ze brak aktywności fizycznej i niewłaściwy tryb życia wpływa negatywnie na funkcjonowanie całego organizmu.
Objawy cukrzycy typu 2
Cukrzyca to choroba, która rozwija się stopniowo. Objawy tego schorzenia również nie pojawiają się od razu. W pierwszym stadium choroby poziom glukozy utrzymuje się w normie, zatem nie pojawiają się żadne niepokojące objawy. W takim przypadku osoby, u których istnieje wysokie ryzyko wystąpienia cukrzycy – na przykład przebyta cukrzyca ciążowa, powinny okresowo sprawdzać poziom stężenia glukozy we krwi. Badania tego typu wykonuje się na czczo; można także wykonać test tolerancji glukozy. Ta metoda będzie najbardziej skuteczna u osób, które borykają się z nadciśnieniem lub otyłością czy chorobami serca.
Prawidłowy wynik poziomu glukozy nie oznacza wcale, że należy przestać się badać. Ryzyko nie znika, zatem regularne pomiary poziomu glukozy są koniecznością.
Dolegliwości związane z rozwojem choroby
W momencie, gdy poziom glukozy staje się wyższy, a komórki trzustki nie są już w stanie produkować wystarczającej ilości insuliny, u danej osoby pojawiają się objawy kliniczne. To bardzo niekomfortowe dolegliwości, które mogą w pewnym stopniu nawet uniemożliwić normalne funkcjonowanie. Pojawia się wówczas wzmożone pragnienie, zaburzenia widzenia, nadciśnienie tętnicze, oddawanie dużej ilości moczu, a także infekcje układu moczowo-płciowego.
W niektórych przypadkach – zwłaszcza, gdy występuje podwyższone stężenie glukozy we krwi, może dojść do znaczącej redukcji masy ciała. Działanie insuliny to przede wszystkim możliwość wprowadzania glukozy do komórek organizmu. Brak odpowiedniej ilości insuliny sprawia, że poziom glukozy rośnie, co przekłada się na występowanie niepożądanych objawów. Nadmierne pragnienie pojawia się najczęściej i na tej podstawie lekarz zleca wykonanie wszelkich możliwych badań właśnie pod kątem cukrzycy.
Cukrzyca typu 2 – powikłania
Cukrzyca typu 2 jest schorzeniem, które powinno być leczone. Odpowiednia dieta może bowiem czasami nie wystarczyć. W ramach wyeliminowania objawów można stosować leczenie niefarmakologiczne, a także przyjmować odpowiednie leki. Cukrzyca typu 2, która nie jest odpowiednio regulowana, może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia pacjenta.
W leczeniu cukrzycy typu 2 konieczna jest profesjonalna diagnoza. W przeciwnym razie, u pacjenta cierpiącego na to schorzenie, mogą pojawić się choroby nerek, zawał serca oraz udar mózgu, a także rany cukrzycowe i uszkodzenia żył w nogach. Często pojawia się także nefropatia cukrzycowa, a także neuropatia cukrzycowa, która może by połączona z obniżonym czuciem. Możliwe są również uszkodzenia naczyń w oczach, które prowadzą do retinopatii cukrzycowej, a nawet całkowitej ślepoty. Nieprawidłowy poziom cukru może mieć także wpływ na choroby dziąseł oraz inne infekcje jamy ustnej.
W przypadku cukrzycy typu 2, która nie jest leczona, mogą pojawić się także znacznie ostrzejsze powikłania. Częsta jest kwasica ketonowa, czyli stan wywołujący ból brzucha, nudności i wymioty. W niektórych przypadkach może wystąpić także zespół hiperglikemiczno-hiperosmolarny, czyli odwodnienie organizmu. Objawy tego stanu to przede wszystkim częste oddawanie moczu, utrata wagi oraz suchość skóry. Pacjenci często skarżą się również na zawroty głowy.
Chorzy na cukrzycę mogą zapaść również na hiperglikemię. Pojawia się ona wtedy, gdy pacjent ma źle dobraną dawkę leku lub ją pominął. Uwalnianie glukozy jest wówczas nadmierne, zatem jej poziom we krwi ulega zwiększeniu. Istnieje jeszcze możliwość wystąpienia hipoglikemii, która jest stanem niedocukrzenia. Stan ten może pojawić się w leczeniu insuliną – podanie zbyt dużej dawki może wiązać się z tachykardią, osłabieniem organizmu oraz bólem głowy i zmęczeniem.
Skrajnym, a zarazem bardzo niebezpiecznym przypadkiem dolegliwości związanych z nieprawidłowym leczeniem cukrzycy, jest śpiączka hipoglikemiczna. Stan ten jest również efektem niedocukrzenia i może zagrażać życiu pacjenta!
Leczenie – cukrzyca typu 2
Ważnym elementem leczenia cukrzycy typu 2 jest stosowanie wielu metod równocześnie. Należy przede wszystkim stosować regularną aktywność fizyczną – utrzymanie prawidłowej masy ciała może bowiem pomóc przynajmniej w pewnym stopniu zapanować nad niepożądanymi objawami. W leczeniu niefarmakologicznym ważna jest również edukacja – specjalista powinien bowiem zapoznać swojego pacjenta z jego stanem chorobowym, opowiedzieć o możliwych dolegliwościach, a także poinstruować w kwestii diety.
Cukrzyca typu 2 może być również leczona farmakologicznie. Lekiem początkowym jest metformina, której zadaniem jest zmniejszenie insulinooporności. Jeżeli u pacjentów stosujących leki doustne nie zaobserwowano zmiany, wówczas terapia powinna być zintensyfikowana – dokłada się do niej inne leki, nawet te stosowane podskórnie. W sytuacji, gdy również ta metoda zawiedzie, konieczny będzie kolejny etap w leczeniu cukrzycy typu 2, czyli stosowanie insuliny.
Najważniejsze w leczeniu tego typu schorzenia – oprócz odpowiednio dobranych leków, jest zaangażowanie pacjenta. Regularny wysiłek fizyczny zmniejsza insulinooporność; powinien być jednak dostosowany do możliwości danej osoby. Przeciążenie fizyczne nie jest korzystne dla organizmu, ale trzydzieści minut dziennie raz w miesiącu będzie doskonałym rozwiązaniem dla każdego.
Leczenie dietetyczne jest bardzo ważne. Odpowiednia dieta zapobiega rozwoju przewlekłych powikłań – na przykład niewydolności nerek. Regularna aktywność fizyczna oraz trzymanie się zasad, jakie zlecone są w diecie cukrzycowej, pomoże uniknąć schorzeń z grupy chorób metabolicznych. Warto jeszcze dodać, że leczenie farmakologiczne powinno być zawsze kierowane przez specjalistę. Lekarz z pewnością będzie w stanie dobrać najbardziej odpowiednią metodę leczenia.
Stężenie glukozy a aktywność fizyczna i dieta
Cukrzyca typu 2 może być leczona za pośrednictwem odpowiedniej diety, o czym z pewnością poinformuje każdy specjalista, do którego uda się pacjent. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania w przypadku tego schorzenia obejmują właśnie spożywanie odpowiednich produktów – najlepiej takich o niskim indeksie glikemicznym. Zmniejszenie masy ciała jest bardzo istotne; osoby cierpiące na cukrzycę mają zazwyczaj otyłość, gdyż spożywają zbyt dużą ilość kalorii.
Zależnie od rodzaju cukrzycy typu 2, osoba z tym schorzeniem powinna spożywać posiłki w odpowiednich porach. Jeżeli pacjent przyjmuje leki doustnie, to powinien zjadać trzy główne posiłki oraz dwie przekąski – drugie śniadanie i podwieczorek. Przerwy w posiłkach oraz regularne ich spożywanie przyczyniają się do ustabilizowania metabolizmu. Zmniejszenie masy ciała jest w takiej sytuacji znacznie łatwiejsze.
W przypadku cukrzycy typu 2, gdy chory musi wstrzykiwać sobie insulinę, powinien mieć o jeden posiłek więcej – tak zwaną drugą kolację. Nie jest on jednak konieczny w przypadku, gdy w trakcie leczenia wartości glikemii wynoszą >130mg/dl, a w nocy nie występują stany niedocukrzenia. Warto jeszcze dodać, że posiłki powinny być dostosowane do glikemii. W przypadku, gdy pacjent cierpi na okresowe niedocukrzenia, konieczne może być spożywanie niewielkich przekąsek, które zapobiegną hipoglikemii.
Badania okresowe
Pacjenci, którzy chorują na cukrzycę typu 2, powinni pozostawać pod nieustanną opieką specjalisty. Ważne jest również kontrolowanie glikemii za pomocą glukometru, a także przeprowadzanie okresowych badań. Przede wszystkim warto sprawdzać oznaczenie odsetka hemoglobiny glikowanej, czyli wskaźnika wyrównania cukrzycy. Do tego dochodzi jeszcze coroczne badanie okulistyczne oraz sprawdzanie stanu swojego ciała – szczególnie stóp.
Wizyta u lekarza
Cukrzyca typu 2 to schorzenie, które wymaga wizyty u lekarza. Specjalista diabetolog będzie w stanie dobrać najbardziej odpowiednią formę leczenia, a także przypomni o niezbędnych w takiej sytuacji badaniach okresowych. Co jednak, gdy na wizytę u diabetologa trzeba długo czekać? W takiej sytuacji najlepszym wyjściem jest skorzystanie z porady online. Nasza oferta przeznaczona jest dla każdego, kto potrzebuje porady fachowca – zwłaszcza, gdy mierzy się on z cukrzycą typu 2.
Recepta przez internet
Udział w wizycie internetowej to także możliwość zdobycia e-recepty na niezbędne do leczenia farmaceutyki. Bez względu na rodzaj schorzenia – może to być cukrzyca insulinoniezależna bądź inna, lekarz na pewno wskaże pacjentowi najlepszą dla niego formę leczenia. Wizyta przez internet zawsze przebiega w miłej i przyjemnej atmosferze, a co ważniejsze – nie trzeba na nią czekać miesiącami!
Źródła:
- Pasek, I., Wiska, L., Kopytko, P., & Banach, B. (2021). Leczenie otyłości u pacjentów z cukrzycą typu 2.
- Langwiński, W., Trzeciak, M., & Skrzypski, M. (2018). Cukrzyca typu 2? przegląd aktualnego stanu wiedzy.