Choroba Gravesa-Basedowa: przyczyny, objawy i leczenie

Co to jest choroba Gravesa-Basedowa?

Choroba Gravesa i Basedowa należy do autoimmunologicznych chorób tarczycy, które charakteryzuje nieprawidłowa praca układu immunologicznego. Oznacza to, że układ immunologiczny traktuje własne antygeny jako obce, a w związku z tym atakuje je. W przypadku choroby Gravesa-Basedowa autoantygenem jest receptor hormonu tyreotropowego TSH (TSHR). W wyniku tego receptor TSH zostaje pobudzony przez przeciwciała przeciwko anty-TSH, co dodatkowo skutkuje nadmiernym wydzielaniem hormonów tarczycy i występowaniem objawów nadczynności tarczycy.

Przyczyny choroby Gravesa-Basedowa

W przebiegu choroby Gravesa i Basedowa dochodzi do zaburzeń mechanizmu kontroli układu immunologicznego, w wyniku czego pojawiają się autoprzeciwciała przeciw receptorowi TSH (anty-TSHR), które powodują pobudzenie czynności komórek pęcherzykowych, prowadząc bezpośrednio do nadczynności tarczycy. Anty-TSHR, po połączeniu z receptorem TSH, wywołują ich nadmierną aktywację, co powoduje wzmożone wydzielanie hormonów.

Wśród czynników ryzyka wymienia się zarówno czynniki wewnątrz-, jak i zewnątrzpochodne, do których należą przede wszystkim:

• predyspozycje genetyczne,
• palenie tytoniu, które zwiększa 2-krotnie ryzyko nadczynności tarczycy,
• nadmierny, przewlekły stres,
• estrogeny, nadczynność często występuje po porodzie, dlatego jako czynnik ryzyka wymienia się ciążę,
• duże spożycie jodu w diecie.

Warto wskazać, że choroba ta występuje znaczenie częściej u kobiet, aniżeli u mężczyzn.

Objawy choroby Gravesa-Basedowa

Charakterystyczny w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa jest nawracający przebieg z okresami zaostrzeń oraz remisji. W przebiegu choroby dominują objawy nadczynności tarczycy, do których należą:

• zmęczenie,
• wzmożona potliwość,
• nerwowość,
• nietolerancja ciepła,
• kołatanie serca,
• spadek masy ciała,
• tachykardia,
• zwiększone tętno,
• problemy ze snem,
• duszności,
• zaburzenie miesiączkowania i jajeczkowania.

Dodatkowo w przebiegu choroby mogą  pojawić się inne objawy specyficzne, do których należą:

• wole naczyniowe,
• wytrzeszcz gałek ocznych (orbitopatia), objaw ten pojawia się u 10-30% osób cierpiących na to schorzenie,
• obrzęk przedgoleniowy,
• akropachia tarczycowa, będąca rzadkim, ale typowym dla choroby obrzękiem palców rąk i niekiedy stóp
• objawy skórne w postaci przekrwienia skóry, niekiedy pokrzywki, rzadko pojawia się nadmierna pigmentacja.

Jakie badania wykonać przy chorobie Gravesa-Basedowa?

Diagnostyka i rozpoznanie dokonywane jest na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów, które potwierdzane są wynikami badań laboratoryjnych. W rozpoznaniu choroby pomocne są badania laboratoryjne z krwi. Oznaczeniu w tym znaczeniu podlegają:

• stężenie TSH,
• stężenie FT4,
• poziom przeciwciał TRAb.

Potwierdzenie choroby Gravesa-Basedowa umożliwia również badanie obrazowe, czyli USG tarczycy. Badanie ukazuje nie tylko powiększenie tarczycy, ale również hipoechogeniczność miąższu gruczołu. W przypadku występowania guzków na tarczycy wykonywana jest również scyntygrafia tarczycy.

Leczenie choroby Gravesa-Basedowa

Nieleczone zapalenie tarczycy typu Gravesa-Basedowa może wiązać się z remisją towarzyszących jej objawów, ale wcześniej mogą wystąpić groźne dla życia powikłania w postaci przełomu tarczycowego, udaru mózgu czy zawału serca. W końcowej fazie choroby może dojść nawet do niedoczynności tarczycy. Najgroźniejszy jest przełom tarczycowy, który stanowi stan zagrożenia życia. Niemniej jednak choroba może być z powodzeniem leczona przy zastosowaniu odpowiedniej farmakoterapii i stosowaniu się do zaleceń lekarza, a także leczenia naturalnego w postaci stosowania odpowiedniej diety.

Czy choroba Gravesa-Basedowa jest uleczalna?

Choroba tarczycy Gravesa-Basedowa jest uleczalna pod warunkiem, że chory znajduje się pod stalą opieką medyczną oraz regularnie przyjmuje leki, stanowiące kluczowy element terapii. Aby uleczenie było możliwe terapię należy stosować co najmniej rok, wówczas chory może uzyskać całkowitą remisję choroby. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że chorobę Gravesa i Basedowa leczy się objawowo, a celem terapii jest łagodzenie dolegliwości. Remisja choroby jest możliwa, ale nawet po okresie remisji może dojść do nawrotu nadczynności tarczycy. Niekiedy jednak leczenie farmakologiczne może okazać się niewystarczające, dlatego konieczne jest wdrożenie innych metod terapeutycznych, takich jak jod promieniotwórczy czy leczenie operacyjne, ale te z kolei mogą przyczynić się do niedoczynności tarczycy.

Tarczyca to narząd, który może dawać szereg objawów, których podłożem mogą być różne schorzenia. Najczęściej występującymi jest niedoczynność lub nadczynność tarczycy, która może mieć charakter subklinicznej nadczynności tarczycy. Częstym schorzeniem jest również choroba Hashimoto, czyli przewlekłe zapalenie tarczycy.