Antybiotyk na zapalenie prostaty. Wszystko, co warto wiedzieć!
Zapalenie prostaty (inaczej stercza lub gruczołu krokowego) może wystąpić u mężczyzn w każdym wieku. Jego przyczyną mogą być zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi, które zdolne są do wniknięcia do gruczołu. Inny powód to zaleganie wydzieliny, która jest produkowana przez ten gruczoł. Leczenie w przypadku infekcji bakteryjnej obejmuje przede wszystkim chemioterapeutyki oraz antybiotyki. Terapia może trwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Jakie objawy daje to schorzenie? Jakie antybiotyki są najlepsze w przypadku zapalenia stercza? Czy da się całkowicie wyleczyć zapalenie gruczołu krokowego?
- Co to jest zapalenie gruczołu krokowego (zapalenie prostaty)?
- Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego (prostaty)
- Objawy zakażenia układu moczowego i zapalenia gruczołu krokowego
- Ostre zapalenie prostaty
- Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
- Leczenie zapalenia gruczołu krokowego
- Antybiotyki w bakteryjnym zapaleniu gruczołu krokowego – najskuteczniejszy antybiotyk na zapalenie prostaty
- Antybiotyki na zapalenie prostaty — czym różnią się od siebie?
- Inne sposoby na zapalenie prostaty
- Czy możliwe jest całkowite wyleczenie zapalenia gruczołu krokowego?
- Zapobieganie zapaleniu gruczołu krokowego
Co to jest zapalenie gruczołu krokowego (zapalenie prostaty)?
Klinicznie rozpoznawane są cztery różne zespoły zapalenia gruczołu krokowego:
-
ostre bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego,
-
przewlekłe bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego,
-
przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego/zespół przewlekłego bólu miednicy,
-
bezobjawowe zapalenie gruczołu krokowego.
Najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia gruczołu krokowego jest bakteria Escherischia coli.
Zapalenie prostaty, zwane także zapaleniem gruczołu krokowego, dotyczy ponad 60% mężczyzn w wieku od 40 do 50 lat, ale często diagnozowane jest również u młodszych pacjentów.
Gdy objawy zapalenia prostaty pojawiają się nagle, zazwyczaj oznacza to ostre zapalenie prostaty. W niektórych sytuacjach te same objawy mogą wskazywać na powoli postępujące przewlekłe zapalenie prostaty.
Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego (prostaty)
Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego jest bardzo rozpowszechnione na całym świecie i stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia mężczyzn. Jednak dokładne przyczyny i mechanizmy tego schorzenia pozostają niejasne, co prowadzi do wielu wyzwań w jego leczeniu.
Spośród wielu wiarygodnych przyczyn prowadzących do przewlekłego zapalenia stercza wymienia się między innymi:
-
stres,
-
zaburzenia psychiczno-emocjonalne,
-
zaburzenia hormonalne,
-
zaburzenia autoimmunologiczne.
Rzadziej przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego może być spowodowane przewlekłym zakażeniem bakteryjnym (przewlekłe bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego).
Objawy zakażenia układu moczowego i zapalenia gruczołu krokowego
Zakażenia układu moczowego są jednymi z najczęstszych chorób infekcyjnych oraz częstą przyczyną hospitalizacji. Stanowią około 40% wszystkich zakażeń szpitalnych i 10–20% zakażeń pozaszpitalnych. Zakażenia układu moczowego mogą powodować dokuczliwe objawy, a nawet prowadzić do bezpośredniego zagrożenia życia pacjenta.
Obraz kliniczny infekcji układu moczowego może być różnorodny, zależny od tego, która część układu moczowego jest zajęta. Zakażenie układu moczowego może przebiegać w formie bezobjawowej lub manifestować się poprzez objawy zapalenia cewki moczowej, pęcherza moczowego, a także odmiedniczkowego zapalenia nerek oraz urosepsy.
Do typowych miejscowych objawów podmiotowych występujących przy zakażeniu dolnych dróg moczowych zalicza się: dyzurię, częstomocz, nykturię oraz mimowolne oddawanie moczu. Z kolei objawy związane z zakażeniem górnych dróg moczowych to: gorączka, dreszcze, bóle w okolicy lędźwiowej, ból brzucha, nudności, wymioty, a także bóle głowy. Przy badaniu fizykalnym można stwierdzić objaw Goldflama.
Ostre zapalenie prostaty
Objawy charakterystyczne dla ostrego zapalenia prostaty (np. ostre bakteryjne zapalenie prostaty) to:
-
silne bóle: w okolicy krocza, podbrzusza, odbytu oraz prącia, oraz w trakcie oddawania moczu (pieczenie w cewce moczowej);
-
gorączka i dreszcze: mogą wskazywać na infekcję;
-
obrzęk prostaty: często związany ze stanem zapalnym;
-
dyskomfort po wytrysku: może być wynikiem podrażnienia prostaty;
-
częstomocz i naglące parcie na pęcherz: częste uczucie potrzeby oddawania moczu;
-
osłabienie strumienia moczu: utrudniony odpływ moczu;
-
pieczenie i ropny wyciek z cewki moczowej: mogą sugerować zakażenie;
-
zaburzenia erekcji i zmniejszenie objętości ejakulatu: mogą być skutkiem stanu zapalnego.
Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
Symptomy charakterystyczne przy przewlekłym zapaleniu gruczołu krokowego:
-
bóle jąder: mogą być spowodowane promieniowaniem bólu z prostaty;
-
dyskomfort w okolicy krocza: chroniczny ból w tej okolicy;
-
nawracające zakażenia dróg moczowych: mogą być związane z przewlekłym procesem zapalnym;
-
uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza;
-
parcia naglące i pieczenie podczas mikcji: objawy dyskomfortu związanego z oddawaniem moczu;
-
zmniejszenie ilości spermy: co może wynikać ze zmian w jakości wydzielania prostaty;
-
problemy z potencją i erekcją: mogą być wynikiem przewlekłego stanu zapalnego oraz związanych z nim lęków i stresu.
Jeśli występują powyższe objawy, zaleca się konsultację z lekarzem. Zapalenie prostaty jest poważnym schorzeniem, które wymaga profesjonalnej diagnozy i leczenia.
Leczenie zapalenia gruczołu krokowego
Lekarz będący specjalistą urologiem może zdiagnozować zapalenie gruczołu krokowego. W tym celu przeprowadza wywiad, wykonuje badanie z przebadaniem odbytnicy (palpacją) gruczołu krokowego, badanie zewnętrzne oraz ocenę stanu zewnętrznych narządów płciowych.
Diagnostyka laboratoryjna i instrumentalna obejmuje następujące badania:
-
posiew (lekarz pobiera do badania wydzielinę gruczołu krokowego);
-
badanie zakażeń przenoszonych drogą płciową;
-
USG;
-
badanie ogólne moczu, ejakulatu czy wydzieliny z prostaty;
-
urografia;
-
inne badania według wskazań (np. MRI, biopsja).
Antybiotyki w bakteryjnym zapaleniu gruczołu krokowego – najskuteczniejszy antybiotyk na zapalenie prostaty
Leczenie przeciwbakteryjne tego schorzenia jest trudne ze względu na niewielką liczbę środków przeciwdrobnoustrojowych zdolnych do penetracji gruczołu krokowego, rosnącą oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe ograniczającą skuteczne opcje leczenia oraz wysokie ryzyko nawrotu.
Badania donoszą, że cyprofloksacyna, lewofloksacyna, azytromycyna, doksycyklina i klarytromycyna są skuteczne w eliminowaniu infekcji lub łagodzeniu objawów u osób z przewlekłym zapaleniem gruczołu krokowego pochodzenia bakteryjnego. Chinolony (np. cyprofloksacyna i lewofloksacyna) są uważane za antybiotyki z wyboru ze względu na korzystne właściwości farmakokinetyczne.
Typowe schematy antybiotykowe w leczeniu ostrego bakteryjnego zapalenia gruczołu krokowego obejmują: ceftriakson i doksycyklinę, cyprofloksacynę i piperacylinę/tazobaktam.
Do najczęściej obserwowanych działań niepożądanych po stosowaniu antybiotyków należą:
-
powikłania ze strony przewodu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty czy biegunka;
-
rzekomobłoniaste zapalenie jelit;
-
hepatotoksyczność;
-
hipo- i hiperglikemia;
-
fototoksyczność,
-
zaburzenia rytmu serca;
-
zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego: bóle i zawroty głowy, senność, pobudzenie, niepokój, splątanie, drgawki, zaburzenia smaku, węchu, wzroku i słuchu.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, istnieje niewiele przeciwwskazań do stosowania antybiotyków. W przypadku potrzeby ich zastosowania warto wziąć pod uwagę, że korzyści z antybiotykoterapii mogą przewyższać potencjalne ryzyko związane z ich użyciem. Głównym przeciwwskazaniem jest uczulenie na substancję czynną lub substancje pomocnicze zawarte w danym preparacie.
Indywidualnie powinno traktować się osoby chore przewlekle. W przypadku takich pacjentów lekarz ustala zasadność podawania antybiotyków na podstawie analizy wyników badań, stanu zdrowia chorego oraz możliwego ryzyka.
Leki poprawiające odpływ moczu czy leki rozluźniające mięśnie stosowane są w przeroście gruczołu krokowego.
Antybiotyki na zapalenie prostaty — czym różnią się od siebie?
Przewlekłe bakteryjne zapalenie prostaty powinno się leczyć antybiotykami, które są dostępne w wielu różnych rodzajach, a jego wybór zależy od rodzaju bakterii oraz ich wrażliwości na leki. Lekarz, który przepisuje antybiotyki w przypadku zapalenia prostaty, może wybrać preparaty z takich grup jak fluorochinolony, tetracykliny czy cefalosporyny. Każda z tych grup ma swoje unikalne właściwości i zastosowania.
Inne sposoby na zapalenie prostaty
Fizjoterapia może być efektywnym sposobem leczenia niebakteryjnego zapalenia prostaty. Zaleca się konsultację z fizjoterapeutą urologicznym, który zastosuje terapię manualną, mającą na celu rozluźnienie nadmiernie napiętych tkanek w obszarze miednicy oraz całym ciele. W trakcie tych zabiegów wykorzystywane są również techniki relaksacyjne, które pomagają złagodzić napięcie w mięśniach krocza oraz uspokoić układ nerwowy.
Integralną częścią terapii manualnej są ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy, powszechnie znane jako mięśnie Kegla. Właściwym punktem odniesienia jest środek ścięgnisty krocza, znajdujący się między moszną a odbytnicą. Wiele dolegliwości związanych z tym schorzeniem może być spowodowanych zbyt dużym napięciem w okolicach krocza, co sprawia, że pacjenci mają trudności z ich skutecznym rozluźnieniem.
Nauczenie się świadomego napinania i rozluźniania tych mięśni, w połączeniu z terapią manualną, może być skuteczną metodą w radzeniu sobie z tym powszechnym problemem.
Kluczowe jest, aby pacjent kontynuował ćwiczenia także w domu po zakończeniu terapii.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie zapalenia gruczołu krokowego?
Jeżeli zapalenie gruczołu krokowego ma podłoże bakteryjne, trwałe wyleczenie osiąga się u około połowy pacjentów, którzy poddali się leczeniu. U reszty chorych zazwyczaj dochodzi do nawrotów po pewnym czasie. W przypadku zespołu przewlekłego bólu miednicy całkowite wyleczenie jest znacznie trudniejsze, mimo to można spotkać się z wieloma przypadkami długotrwałego ustąpienia objawów.
Dlatego w przypadku tych schorzeń istotne jest, aby jak najwcześniej rozpocząć leczenie oraz ściśle stosować się do zaleceń lekarza.
Zapobieganie zapaleniu gruczołu krokowego
Zapaleniu gruczołu krokowego (prostatitis) można zapobiegać lub minimalizować ryzyko jego wystąpienia, podejmując poniższe kroki.
-
Zdrowy styl życia:
-
regularna aktywność fizyczna pomaga poprawić krążenie krwi i wzmocnić układ odpornościowy;
-
zbilansowana dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty, zdrowe tłuszcze (np. z ryb, orzechów).
-
Nawodnienie:
-
odpowiednia ilość płynów (woda, herbaty ziołowe) pomaga w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu moczowego.
-
Unikanie czynników ryzykownych:
-
ograniczenie spożycia alkoholu i kofeiny, które mogą podrażniać pęcherz i promować stany zapalne;
-
unikanie palenia tytoniu.
-
Higiena:
-
zachowanie prawidłowej higieny okolic intymnych oraz regularne mycie się;
-
starannie dobieranie środków do higieny, unikanie drażniących substancji.
-
Zdrowa seksualność:
-
regularne życie seksualne może pomóc w utrzymaniu zdrowia prostaty. Jednak ważne jest też unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych, które mogą prowadzić do infekcji.
-
Unikanie długotrwałego siedzenia:
-
długotrwałe siedzenie, np. przy biurku, może zwiększać nacisk na gruczoł krokowy. Częste przerwy na ruch mogą okazać się pomocne.
-
Regularne wizyty u lekarza:
-
kontakt z lekarzem w przypadku wystąpienia objawów mogących świadczyć o problemach z prostatą lub układem moczowym.
Jeśli masz wątpliwości lub historię problemów z prostatą, zaleca się konsultację z lekarzem, który może zaproponować dodatkowe środki zapobiegawcze lub zalecić badania profilaktyczne.
Źródła:
- Krieger JN, Thumbikat P. Bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego: zjadliwość bakteryjna, wyniki kliniczne i nowe kierunki. Widmo mikrobiolu. 2016 Luty; 4
- Tian YQ, Ren X, Wang J, Li X, Yin YS, Guo ZH, Qin ZL, Zeng XY. Berberine hydrochloride alleviates chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome by modifying gut microbiome signaling. Asian J Androl. 2024 Sep 1;26(5):500-509.
- Toczek-Wasiak, Agnieszka, Bartłomiej Salata, and Tomasz Dzierżanowski. "Zakażenia układu moczowego w opiece paliatywnej." Med Paliat 14.1 (2022): 1-10.
- Rees J, Abrahams M, Doble A, Cooper A; Prostatitis Expert Reference Group (PERG). Diagnosis and treatment of chronic bacterial prostatitis and chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome: a consensus guideline. BJU Int. 2015 Oct;116(4):509-25.
- J. Wojnarowicz, O. Łach, E. Łach, Prostatitis chronica – multimodalne terapie leczenia, Medycyna XXI Wieku, Instytut Promocji Kultury i Nauki, Lublin 2019, str. 92-94.