Alergiczne zapalenie spojówek: przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny alergicznego zapalenia spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek ma charakter alergii kontaktowej, która jest często występującą chorobą alergiczną oczu. Występuje w wyniku uczulenia na różne substancje drażniące zwane alergenami, co oznacza, że skutkiem kontaktu z alergenem jest tocząca się w obrębie tkanek oka alergia. Schorzenie to pojawia się, kiedy spojówki oka stykają się z alergenem, czyli substancją powodującą nadmierną reakcję układu odpornościowego organizmu. Przyczyny pojawienia się alergicznego zapalenia spojówek mogą być zarówno sezonowe, jak i całoroczne. Sezonowym alergenem w tym znaczeniu są pyłki roślin wiatropylnych, mogą to być pyłki drzew, traw i innych roślin. Jeżeli jednak uczuleniowiec na co dzień ma styczność z sierścią zwierząt, naskórkiem lub wydzieliną zwierząt futerkowych, wówczas objawy mogą mieć charakter stały. Dodatkowo przyczyną alergicznego zapalenia spojówek mogą być niektóre kosmetyki i perfumy, a także niektóre leki oraz substancje konserwujące w nich zawarte. Dodatkowo alergiczne zapalenie spojówek mogą wywołać roztocza kurzu domowego, a także grzyby oraz pleśnie. Warto wskazać, że alergiczne zapalenie spojówek to schorzenie, obejmujące zarówno sezonowe (okresowe), jak i całoroczne postacie choroby.

Oko to wrażliwa część ciała, która jest niezwykle podatna na czynniki drażniące, gdyż spojówka znajduje się w stałym kontakcie z otoczeniem. Błona śluzowa oka z kolei jest aktywna immunologicznie, przez co łatwo reaguje na wszelkie alergeny z zewnątrz.

Objawy alergicznego zapalenia spojówek

Objawy alergicznego zapalenia spojówek można rozróżnić ze względu na czas utrzymywania się symptomów, a także ich rodzaj. W tym znaczeniu wyróżnić można okresowe, czyli sezonowe objawy alergicznego zapalenia spojówek, a także przewlekle i ostre symptomy uczulenia. Warto również wskazać, że znacznie rzadziej występują groźniejsze postacie alergicznego zapalenia spojówek, do których należy wiosenne zapalenie spojówek i rogówki czy też atopowe zapalenie spojówki i rogówki.

Typowymi symptomami alergicznego zapalenia spojówek są:

• uporczywy świąd oczu, który niekiedy jest pierwszym i jedynym objawem reakcji alergicznej,
• zaczerwienie i silne łzawienie oczu,
• obrzęk powiek,
• przekrwienie oczu,
• nadwrażliwość na światło lub światłowstręt.

Niekiedy typowym objawom alergicznego zapalenia spojówek towarzyszyć mogą również inne symptomy reakcji alergicznej, choć nie muszą. Jeżeli jednak występują to w postaci kataru siennego i kichania, zatkanego nosa i wodnistego kataru czy też drapania w gardle.

Objawy alergicznego zapalenia spojówek pojawiają się niezwykle szybko, gdyż pierwsze symptomy kaskady alergicznej zauważalne są już w ciągu kilku sekund lub minut od kontaktu z alergenem. Ile trwa alergiczne zapalenie spojówek? Czas trwania nieprzyjemnych symptomów alergicznych wynosi około 20-30 minut lub do momentu zaprzestania oddziaływania alergenu na oczy, dlatego też w niektórych przypadkach objawy mogą być całoroczne, wówczas mówi się o całorocznym alergicznym zapaleniu spojówek.

Należy wskazać, że u osób z alergicznym zapaleniem spojówek nierzadko występują również inne schorzenia o podłożu alergicznym. Okazuje się bowiem, że alergiczne zapalenie spojówek może współwystępować z astmą, egzemą, czyli atopowym zapaleniem skóry, czy chociażby wraz z alergiami pokarmowymi.

Leczenie alergicznego zapalenia spojówek

Wdrożenie leczenia alergicznego zapalenia spojówek należy poprzedzić diagnozą. Diagnostykę zazwyczaj przeprowadza podczas wywiadu lekarskiego lekarz alergolog. W diagnostyce wykorzystuje się przede wszystkim testy z krwi, które umożliwiają wykrycie obecności swoistych przeciwciał IgE, a także testy skórne – płatkowe lub punktowe. Zastosowanie coraz częściej znajduje również diagnostyka molekularna, która jest testem z krwi.

Leczenie alergicznego zapalenia spojówek polega przede wszystkim na wyeliminowaniu czynnika drażniącego, o ile jest to możliwe. Zazwyczaj stosowane są również leki na alergię – w postaci leków przeciwhistaminowych, rzadziej zaś kortykosteroidów stosowanych miejscowo, których celem jest złagodzenie objawowo i umożliwienie normalnego funkcjonowania.

Dodatkowo można zastosować leczenie przyczynowe – immunoterapię, czyli odczulanie – w sytuacji, kiedy potwierdzony został związek występowania objawów z ekspozycją na konkretny alergen.

Domowe sposoby na alergiczne zapalenie spojówek

Domowe sposoby na alergiczne zapalenie spojówek obejmują przede wszystkim działania profilaktyczne. Celem jest zredukowanie ekspozycji i kontaktu z czynnikiem drażniącym, czyli alergenem. Działania te obejmują również stosowanie systemów filtracji powietrza. W przypadku kontaktu z alergenem warto jest przepłukać oczy solą fizjologiczną lub za pomocą sztucznych łez, dzięki czemu możliwe jest usunięcie alergenów z powierzchni oka. U osób z wadą wzroku zaleca się noszenie okularów, które pełnią funkcję ochronną przed kontaktem z alergenami, które znajdują się w powietrzu.

Czy alergiczne zapalenie spojówek jest zaraźliwe?

Symptomy alergicznego zapalenia spojówek, choć niekiedy mogą przypominać oznaki infekcji górnych dróg oddechowych, to stanowią one zupełnie inną jednostkę chorobową. Na alergiczną przyczynę zapalenia spojówek wskazywać mogą łzawiące, ale nie „kleiste” jak w przypadku infekcyjnego zapalenia spojówek, oczy. Ponadto na alergiczną dolegliwość wskazywać może również łuszczenie się skóry powiek, a także nietolerancja soczewek kontaktowych. Należy zatem jednoznacznie wskazać, że alergiczne zapalenie spojówek nie jest zaraźliwe ani zakaźne, występuje bowiem u osób uczulonych na konkretny alergen. 

Alergiczne zapalenie spojówek to rodzaj alergii kontaktowej, gdyż reakcja alergiczna występuje w wyniku ekspozycji oka na czynnik drażniący. Alergicznemu zapaleniu spojówki mogą towarzyszyć również inne rodzaje alergii, w tym również uczulenie na słońce, w którym objawy pojawiają się po ekspozycji na światło słoneczne.