Zespół jelita drażliwego: leki stosowane w leczeniu IBS

Zespół jelita drażliwego — co to za choroba i jakie objawy jej towarzyszą?

IBS należy do częstych i nawracających chorób, które pomimo dobrego rokowania istotnie pogarszają jakość życia osób nimi dotkniętych. Przyczyna schorzenia jest złożona oraz nie w pełni wyjaśniona. Zespół jelita drażliwego to przewlekłe zaburzenie jelit charakteryzujące się nawracającymi bólami brzucha, które są związane z defekacją, zmianą rytmu wypróżnień i/lub zmianą konsystencji stolca. Aktualnie, rozpoznanie choroby powinno być oparte na Kryteriach Rzymskich IV.

Etiopatogeneza i diagnostyka IBS

Na patogenezę tego schorzenia składa się wiele czynników. Najważniejszą rolę odgrywa zaburzenie interakcji jelitowo-mózgowej. Istotnym jej elementem jest zaburzenie mikrobioty jelitowej, to z kolei wpływa na pozostałe mechanizmy.

Mikrobiota to zbiór różnorodnych drobnoustrojów zasiedlających organizm człowieka, głównie jego przewód pokarmowy. Dla utrzymania zdrowia niezwykle ważna jest równowaga jakościowa i ilościowa tej mikrobioty.

Zaburzenie homeostazy — dysbioza, odgrywa kluczową rolę w patogenezie IBS. „Jelito drażliwe” charakteryzuje się zmniejszeniem ilości Lactobacillus i Bifidobacterium, a zwiększeniem Escherichia coli, Streptoccocus oraz Clostridium spp. Dodatkowo zmienia się proporcja pomiędzy Bacteroidetes a Firmicutes.

Zespół jelita drażliwego jest dosyć trudny do zdiagnozowania, przez co przysparza lekarzom nieco kłopotów. Podstawę rozpoznania choroby stanowią tzw. Kryteria Rzymskie IV. Utrzymują one podział IBS na cztery podtypy — z biegunką, z zaparciami, mieszane i nieokreślone. Podział opiera się na Bristolskiej Skali Uformowania Stolca.

<wyróżnienie-ramka> W Kryteriach Rzymskich IV najistotniejsze jest stwierdzenie u pacjenta nawracającego bólu brzucha, co najmniej jeden dzień w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące. Bóle brzucha są niecharakterystyczne, mogą mieć różną i zmienną lokalizację. Warto zaznaczyć, iż brak bólu brzucha wyklucza zespół jelita drażliwego.

Objawy zespołu jelita drażliwego

Objawy IBS dotyczą nie tylko układu pokarmowego. Do najczęstszych objawów schorzenia należą:

• ból brzucha,
• uczucie niepełnego wypróżnienia,
• zaburzenia nastroju,
• zmęczenie,
• zaparcia,
• biegunki,
• wzdęcia,
• zmiana rytmu wypróżnień,
• gazy,
• uczucie pełności.

Czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) wyklucza IBS?

Obecność choroby, którą jest WZJG nie wyklucza zaburzeń czynnościowych, a nawet do nich predysponuje. Resztkowe zapalenie o niewielkim nasileniu może nawet wpływać na obecność objawów IBS.

Leczenie zespołu jelita drażliwego

Ze względu na brak jednoznacznie ustalonej przyczyny choroby, brak jest możliwości terapii przyczynowej i całkowite wyleczenie IBS. Objawy schorzenia należy redukować za pomocą preparatów leczniczych. Oprócz farmakoterapii zalecana jest zmiana diety (ograniczenie niektórych produktów, zwiększona podaż błonnika czy eliminacja glutenu) oraz wprowadzenie odpowiednich ćwiczeń.

Leki przeciwbólowe — zespół drażliwego jelita

Aktualne metody leczenia farmakologicznego wskazują na skuteczność leków przeciwskurczowych, olejku miętowego, leków przeciwdepresyjnych oraz leków wpływających na receptory opioidowe. Środki lecznicze bez recepty, które mogą okazać się pomocne w łagodzeniu aktualnie występujących dolegliwości bólowych to między innymi:

• Scopolan,
• Scopolan Compositum,
• No-Spa,
• Duspatalin Gastro,
• Olejek miętowy,
• Stoperan.

Do leków na receptę należą na przykład:

• Reasec,
• Dulsevia,
• Depratal.

Leki przeciwbiegunkowe na drażliwe jelita

Leki opioidowe oraz przeciwdepresyjne (TLPD — trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne i SNRI — inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny) mogą łagodzić biegunkę, a dodatkowo działać przeciwbólowo. Należą do nich:

• Ondansetron,
• Cholestagel,
• Xifaxan.

Leki na poprawę pracy jelit (na zaparcia)

W zaparciach związanych z zespołem jelita drażliwego stosuje się środki pobudzające wydzielanie jelitowe oraz agonistów receptora 5-HT4. Preparaty lecznicze, które mogą wspomóc pacjenta cierpiącego na zaparcia to:

• Constella,
• Prokit,
• Zirid,
• Resolor,
• DulcoSoft,
• Czopki glicerynowe,
• Xenna Balance,
• Forlax.

Terapie alternatywne i preparaty ziołowe

W terapii IBS skuteczne może okazać się stosowanie probiotyków i prebiotyków. Prebiotyki obejmują składniki żywności, które pozostają niestrawione w ludzkim układzie pokarmowym i mogą inicjować wzrost lub aktywność bakterii jelitowych. Probiotyki to żywe lub atenuowane mikroorganizmy, które mogą wpływać na skład mikroorganizmów jelitowych. Probiotyki wykazują również właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Popularne preparaty zawierające bakterie probiotyczne, które pomagają wspierać naturalną mikroflorę, redukować zaparcia oraz regulować perystaltykę jelit to:

• Sanprobi IBS,
• Vivomixx 450,
• Dicoflor 6,
• 9 Lacti Synbio,
• Multilac.

Każdy z wyżej wymieniowych preparatów to suplement diety.

Objawy zespołu jelita drażliwego potrafią być uciążliwe – z pomocą mogą przyjść zioła. Ziołowy lek popularny w łagodzeniu objawów IBS to Iberogast. Jest to preparat na zespół jelita drażliwego i niestrawność czynnościową zawierający kilka naturalnych ziół leczniczych.

IBS a zaburzenia zdrowia psychicznego

Coraz więcej doniesień wskazuje na fakt, że w populacji rośnie liczba osób zmagających się z przewlekłymi chorobami psychosomatycznymi ze strony układu pokarmowego tj. zespół jelita drażliwego czy choroba Leśniowskiego-Crohna.

Choroba przewlekła charakteryzuje się zazwyczaj długim okresem trwania objawów, długotrwałym procesem diagnostycznym oraz liczną ilością badań medycznych. Pacjenci cierpiący na schorzenie przewlekłe potrzebują wsparcia zarówno w zakresie radzenia sobie z dolegliwościami, jak i ich następstwami. W pewnym badaniu wykazano, że syndromy psychosomatyczne, tj. allostatyczne przeciążenie, demoralizacja oraz stan drażliwości i irytacji, najbardziej charakteryzowały grupę chorujących. Dodatkowo im więcej syndromów psychosomatycznych występuje u pacjentów z IBS, tym większe nasilenie znaczenia choroby jako np. krzywda i zagrożenie. Oznacza to, że osoby, które zmagają się ze schorzeniem przewlekłym, powinny zostać objęte psychologiczną opieką.

Należy również zainteresować się odwrotną sytuacją. Czy stres wpływa na pogorszenie schorzenia? Otóż tak, stres jest jednym z czynników, które mogą przyczyniać się do nasilenia objawów zespołu jelita drażliwego. Wiele pacjentów z IBS stwierdza, że ich objawy pogarszają się w okresach zwiększonego stresu oraz podczas epizodów depresyjnych.