Uczulenie na pomidory: jak je rozpoznać i leczyć?

Czy pomidory uczulają?

Pomidory to jedne z popularniejszych warzyw, które są codziennym elementem diety wielu osób. Okazuje się jednak, że pomidory – zarówno surowe, jak i po obróbce termicznej – mogą być przyczyną występowania reakcji alergicznej. Alergia na pomidory objawia się przede wszystkim różnego rodzaju dolegliwościami skórnymi, ale nie tylko. Należy zatem wskazać, że uczulenie na pomidory ma najczęściej charakter kontaktowy, czyli powoduje wystąpienie objawów alergii w wyniku kontaktu skóry z warzywem, a nie jak mogłoby się wydawać alergii pokarmowej wynikającej ze spożycia tego warzywa – ten rodzaj występuje znacznie rzadziej.  

Głównymi alergenami, które znajdują się w pomidorach, są białka takie, jak:

• Sola I 1, czyli profilina, która znajduje się głównie w miąższu warzywa, będąca jednoczenie najsilniej uczulającym składnikiem pomidora,
• Sola I –  beta, czyli fruktofuranozydaza pomidorowa, będąca białkiem o właściwościach uczulających,
• Sola I 3 lipid transfer protein, czyli białko przenoszące lipidy, kotce znajdują się w miąższu, a także skórce i pestkach warzywa, będąca niezwykle rzadką przyczyną ciężkich uogólnionych reakcji alergicznych.

W pomidorach znajdują się również niealergizujace białka, między innymi: Sola I 4 – homolog Bet v 1, Sola I 1,3 – beta – glukanaza, Sola l chitynaza, Sola l peroksydaza, Sola I 11S Globulina. Dodatkowo odpowiedzialne za wystąpienie reakcji alergicznej mogą być aminy biogenne, do których należy tyramina, serotonina i tryptamina, choć nie są one alergenami, to mogą powodować występowanie podobnych objawów.

Objawy uczulenia na pomidory objawy

Objawy uczulenia na pomidory mają przede wszystkim postać reakcji skórnych. Dlatego też najczęściej występującymi symptomami alergii na pomidory są:

• wypryski kontaktowe, pokrzywka, rumień na dłoni, która trzymała warzywo,
• uczucie pieczenia i szczypania skóry w miejscach kontaktu z pomidorem – na twarzy i/lub na dłoniach.

Objawami uczulenia mogą być jednak również:

• pieczenie i łzawienie oczu,
• alergiczny nieżyt nosa,
• kaszel, astma,
• uczucie ściskania spowodowane obrzękiem krtani,
• uczucie goryczy w ustach, odbijanie, refluks,
• nudności i wymioty, a także biegunka.

Uczulenie na pomidory niezwykle rzadko przyczynia się do pojawienia się uogólnionej reakcji alergicznej. Niemniej jednak nie można jej wykluczyć, a kiedy taka reakcja wystąpi, może wiązać się z bardzo poważnymi konsekwencjami dla zdrowia. Okazuje się, że w skrajnych przypadkach wynikiem kontaktu z pomidorem przez osoby uczulone może być wstrząs anafilaktyczny, który jest stanem potencjalnie zagrażającym życiu. Co ważne, przyczyną uogólnionej reakcji alergicznej jest białko Sola l 3.

Jak sprawdzić uczulenie na pomidory?

Sprawdzenie istnienia alergii na pomidory możliwe jest poprzez wykonanie punktowych testów skórnych z wykorzystaniem alergenu komercyjnego oraz alergenu natywnego, który jest bardziej przydatne w diagnostyce nadwrażliwości pokarmowej. Warto wskazać, że w przypadku testów natywnych materiałem badanym może być miąższ, skórka bądź zmiażdżone pestki pomidora. Niekiedy zastosowanie ma również test prowokacji pokarmowej. Zastosowanie tej metody możliwe jest u osób, u których po zjedzeniu pomidora występowały objawy kliniczne, które związane były z mechanizmem zależnym od przeciwciał IgE, co wiąże się z ryzykiem wystąpienia reakcji ogólnoustrojowych, dlatego też badanie to przeprowadzane jest w warunkach szpitalnych.

Jak leczyć uczulenie na pomidory?

Leczenie uczulenia na pomidory – zarówno u dorosłych, jak i dzieci – polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z alergenem. Zaprzestanie kontaktu z substancją alergizującą powoduje, że objawy uczulenia znikają w ciągu kilku godzin i nie pojawiają się ponownie, jeżeli nie dojdzie do ponownego kontaktu z alergenem. Niekiedy zatem konieczne jest wdrożenie diety eliminacyjnej, której celem jest wyłączenie z menu pomidorów i produktów je zawierających. Ze względu na fakt, że uczulenie na pomidory powoduje mało nasilone objawy, osobom uczulonym na pomidory rzadko podaje się leki na alergię. Niemniej jednak w przypadku, kiedy doraźna farmakoterapia jest niezbędna, lekarz zazwyczaj przepisuje leki przeciwhistaminowe, których zadaniem jest zahamowanie reakcji alergicznej bądź leki w postaci łagodnych glikokortykosteroidów wykazujących działanie przeciwzapalne.

Alergia na pomidory może być leczona również immunoterapią, czyli odczulaniem z użyciem coraz większych kontrolowanych dawek alergenu. Niemniej jednak terapia ta ma zastosowanie niezwykle rzadko. Co ważne, pomidory są ważnym czynnikiem uczulającym w reakcjach krzyżowych, szczególnie z pyłkami traw oraz brzóz. Dlatego też immunoterapia znacznie lepsze efekty przynosi przeciw alergenom biorącym udział w reakcjach krzyżowych, zatem pyłkom traw oraz brzóz.

Pomidory, jak już wyżej wspomniano, stosunkowo rzadko są przyczyną alergii pokarmowej. Niemniej jednak alergię pokarmową mogą wywoływać inne produkty i składniki spożywcze. W tym znaczeniu stosunkowo często występuje uczulenie na truskawki i uczulenie na orzechy.