Uczulenie na cytrusy: jakie są objawy alergii na owoce cytrusowe?

Przyczyny alergii na cytrusy

Alergia na cytrusy jest stosunkowo często występującą alergią pokarmową. Za reakcję alergiczną odpowiadają występujące w owocach cytrusowych alergeny roślinne, wśród których wyróżnić można białka profiliny (zwykle odpowiedzialne za reakcje krzyżowe z pyłkami roślin), niespecyficzne białka wiążące lipidy (nsLTP), germio podobne białka obronne, które są odporne na działanie temperatury oraz enzymów protelitycznych, a także białka zależne od czynnika wzrostu i rozwoju – gibereliny. Co więcej, a za reakcję alergiczną mogą być odpowiedzialne także liczne substancje zapachowe, które występują w owocach cytrusowych, takie jak: cytral, hydroksycytronellal, a także limonen, występujący w skórce owoców cytrusowych.

Należy podkreślić, że u osób uczulonych na cytrusy nie występuje alergia na kwas cytrynowy, który jest w nich zawarty. Okazuje się bowiem, że podrażnienia, które mogą być wywołane kwasem cytrynowym, spowodowane są wyłącznie jego właściwościami żrącymi. Nie jest on zatem alergenem, dlatego nie może powodować reakcji alergicznej.

Objawy uczulenia na cytrusy

Symptomy alergii na cytrusy mogą dotyczyć różnych układów oraz narządów. W tym znaczeniu uczulenie na cytrusy może manifestować się objawami ze strony układu pokarmowego. Reakcja uczuleniowa może przejawiać się w postaci nudności i wymiotów, biegunki lub zaparć, zgagi, bólów brzucha, czy też zaburzeń połykania. Dodatkowo wystąpić może zespół alergii jamy ustnej, charakteryzujący się świądem, pieczeniem, a także obrzękiem warg, języka, podniebienia, a niekiedy również chrypką. Co więcej, uczuleniu na cytrusy mogą towarzyszyć objawy ze strony układu oddechowego, które najczęściej manifestują się alergicznym nieżytem nosa lub astmą, ale również obrzękiem górnych dróg oddechowych i uporczywym kaszlem. Alergia na cytrusy może również mieć postać objawów skórnych. Na ciele wówczas zaobserwować można obrzęk, rumień oraz wysypkę lub pokrzywkę. Silne uczulenie na cytrusy w skrajnych przypadkach może doprowadzić do wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, któremu towarzyszy znaczny spadek ciśnienia tętniczego, słabo wyczuwalny puls, zasłabnięcia i utrata przytomności. Należy wskazać, że anafilaksja stanowi stan zagrażający życiu, dlatego też wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. 

Symptomy uczulenia na owoce cytrusowe u dorosłych i dzieci są podobne. Niemniej jednak alergia na cytrusy u dzieci najczęściej objawia się wysypką i innymi zmianami skórnymi. Wysypka po cytrusach u dzieci i niemowląt może mieć charakter rumieniowy, pokrzywkowy lub grudkowy. Nie oznacza to jednak, że inne symptomy nie mogą towarzyszyć zmianom skórnym. Warto wskazać, że częstym objawem alergii pokarmowej u dzieci  jest atopowe zapalenie skóry (AZS), a także stolce z domieszką krwi oraz śluzu.

Należy wskazać, że objawy alergii mogą wystąpić zarówno po zjedzeniu owoców na surowo, jak i po zjedzeniu ich w innej postaci – soku, musu, przecieru itd. Co więcej, symptomy mogą wystąpić po kilku minutach, godzinach, a nawet dniach od spożycia cytrusów.

Leczenie alergii na cytrusy

Leczenie uczulenia na owoce cytrusowe powinno być poprzedzone diagnozą. Diagnostyka alergii na cytrusy możliwa jest poprzez przeprowadzenie wywiadu lekarskiego. Szczegółowy wywiad lekarski uzupełniony jest diagnostyką laboratoryjną, która obejmuje oznaczenie poziomu stężenia całkowitego IgE  swoistych. W rozpoznaniu alergii wykorzystuje się również punktowe testy skórne z wykorzystaniem ekstraktów alergenów cytrusów. Ze względu na fakt, że przeprowadzenie tego testu może wiązać się z ryzykiem wystąpienia reakcji alergicznej, przeprowadzane jest w gabinecie zabiegowym. Dodatkowo niekiedy przeprowadzana jest próba prowokacyjna, podczas której podawane jest osobie uczulonej alergen i obserwowana jest reakcja organizmu na dany czynnik alergizujący. Diagnostyka alergii na cytrusy jest niezwykle ważna, ze względu na możliwość występowania alergii krzyżowych. Okazuje się bowiem, że alergeny cytrusów mogą wykazywać duże podobieństwo do innych alergenów, takich jak: oliwa z oliwek, brzoskwinie czy trawy.

Zdiagnozowanie alergii na cytrusy umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia. Zazwyczaj jedynym sposobem leczenia przyczynowego jest unikanie alergenów, czyli zastosowanie diety eliminacyjnej. Niemniej jednak w przypadku występowania dolegliwych skutków ubocznych lekarz może przepisać leki na alergię, przede wszystkim w postaci leków przeciwhistaminowych, których zadaniem jest minimalizowanie symptomów alergii na owoce cytrusowe.

Czego unikać przy alergii na cytrusy?

W przypadku alergii pokarmowej elementem leczenia jest stosowanie diety eliminacyjnej. Oznacza to, że z codziennego jadłospisu należy wykluczyć owoce cytrusowe, do których należą: cytryny, pomarańcze, mandarynki, limonki, a także grejpfruty, pomelo i cytrony. Należy wskazać, że konieczne jest wyeliminowanie nie tylko owoców cytrusowych surowych, ale również w każdej inni postaci. Dlatego też konieczne jest unikanie soków cytrusowych, musów, przecierów i owoców cytrusowych w innych postaciach.

Alergie pokarmowe to rodzaj uczulenia, którego objawy występują po spożyciu określonych grup produktów zawierających alergeny. Czynniki uczulające wywołują reakcję immunologiczną organizmu i pojawienie się reakcji uczuleniowej. Poza alergią na cytrusy, stosunkowo często występuje uczulenie na nabiał, uczulenie na salicylany czy uczulenie na orzechy. Niezwykle rzadko występującym rodzajem alergii z kolei jest uczulenie na wodę, należy jednak wskazać, że ma ono charakter alergii kontaktowej.