Selen i cynk a Hashimoto - czy warto je suplementować i dlaczego?

Problemy endokrynologiczne, czyli choroba Hashimoto 

Zanim przejdziemy do wyjaśnienia związku między selenem i cynkiem a Hashimoto, warto wyjaśnić, czym tak właściwie jest ta coraz częściej diagnozowana choroba (szczególnie wśród kobiet między 30. a 50. rokiem życia). Zapalenie tarczycy typu Hashimoto to autoimmunologiczne schorzenie o przewlekłym charakterze, które stopniowo upośledza pracę gruczołu tarczowego. Warto wspomnieć, iż Hashimoto u dzieci ma podobny przebieg, co u osób dorosłych. Hashimoto może powodować niedoczynność tarczycy. O rozwoju tego problemu endokrynologicznego mogą świadczyć też objawy niedoboru jodu, takie jak np.: 

• chroniczne zmęczenie, 
• obniżony nastrój, 
• zaburzenia koncentracji,
• wole endemiczne,
• ospałość,
• sucha skóra,
• nadmierna utrata włosów,
• wzrost masy ciała,
• zaczerwieniona skóra,
• problemy z zapamiętywaniem,
• ciągłe uczucie zimna,
• nieregularne lub obfite miesiączki.

Oczywiście w celu poznania źródła problemów zdrowotnych, jak zawsze niezbędna jest odpowiednia diagnostyka. W przypadku podejrzenia chorób tarczycy zaleca się badania laboratoryjne, jak i badania obrazowe (USG tarczycy). O istnieniu niedoczynności gruczołu tarczowego może dowodzić m.in. zbyt wysoki poziom hormonu tyreotropowego (z kolei podwyższony poziom TSH często dowodzi o niedoczynności tarczycy). Tyreotropina (TSH) jest produkowana przez przysadkę mózgową, substancja pobudza tarczycę do produkcji dwóch innych bardzo ważnych hormonów - T3 i T4.

Warto dodać, iż istnieje korelacja między nieprawidłowym wynikiem TSH a zajściem w ciążę. Niestety jak pokazuje praktyka lekarska - im wyższe stężenie hormonu, tym większe ryzyko poronienia. Dlatego zaleca się, by pacjentki z problemami hormonalnymi skorzystały z konsultacji endokrynologicznej przed rozpoczęciem starań o dziecko.

Suplementacja selenu przy Hashimoto

Dlaczego warto suplementować selen w chorobie Hashimoto? To dobroczynny pierwiastek, który pozwala znormalizować funkcje tarczycy. Warto mieć świadomość, iż deficyty selenu w organizmie upośledzają syntezę hormonów tarczycy, dlatego tak ważna jest odpowiednia podaż tego mikroelementu. Jak wykazały liczne badania - u pacjentów z przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy przyjmujących selen, obniża się poziom autoprzeciwciał anty-TPO (przeciwciała te występują u ponad 90% chorych na Hashimoto).

Ponadto, dzięki selenowi gruczoł tarczowy jest też chroniony przed wpływem stresu oksydacyjnego i wspiera funkcjonowanie układu immunologicznego.  Selen (Se) to silny przeciwutleniacz, który redukuje wolne rodniki. Pierwiastek łagodzi też dolegliwości bólowe, jakie odczuwają chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów, wspomaga leczenie depresji i astmy oskrzelowej. Dzienne zapotrzebowanie na selen w organizmie to 55 ug dla mężczyzn i kobiet.

Jakie produkty spożywcze zawierają najwięcej selenu? Są to m.in.:

• orzechy brazylijskie,
• łosoś (100 g ryby pokrywa w 95% dziennie zapotrzebowanie na ten pierwiastek),
• tuńczyk,
• wołowina,
• filet z indyka,
• małże,
• ziarna zbóż,
• ryż,
• mleko,
• jaja.

Selen organiczny (obecny w naturalny sposób w pokarmach) jest przyswajalny przez organizm ludzki w 55-65%. Pierwiastek można przyjmować z pożywieniem lub suplementować, oczywiście po wcześniejszej konsultacji z lekarzem (by poprawić wchłanianie mikroelementu, zaleca się, aby przyjmować selen razem z witaminą E). Wiele osób chorych na przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy zastanawia się, jaka dawka selenu przy Hashimoto będzie optymalna w ich przypadku. Wszystko zależy od tego, czy u danego pacjenta występują niedobory pierwiastka (jak udowadnia praktyka lekarska - dość często tak się zdarza) oraz tego, jak duże są to deficyty.

Jaki cynk przy Hashimoto?

Przejdźmy teraz do drugiego ważnego pierwiastka, który odgrywa kluczową rolę dla optymalnej pracy gruczołu tarczowego, a mianowicie cynku. Dlaczego warto suplementować cynk przy Hashimoto? Cynk działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie. Uczestniczy pośrednio w przemianach białek, tłuszczów oraz węglowodanów. Mikroelement uczestniczy w procesie syntezy hormonów tarczycy. Udowodniono, iż niedobory cynku uniemożliwiają konwersję hormonu T4 do T3. Co więcej, długotrwałe deficyty pierwiastka w organizmie zwiększają ryzyko rozwoju subklinicznej niedoczynności tarczycy, która jest skąpoobjawową (utajoną) postacią niedoczynności gruczołu tarczowego.  

Jakie są najlepsze źródła cynku w jedzeniu? Znaczne ilości pierwiastka zawierają dzikie ostrygi, a także:

• podroby,
• sery podpuszczkowe,
• mięso i ryby,
• pestki dyni,
• nabiał,
• groch,
• fasola biała,
• zielony groszek,
• kakao.

Warto mieć świadomość, iż cynk to mikroelement, który nie jest magazynowany w organizmie. Z tego względu osobom z chorobami tarczycy, w tym Hashimoto często zaleca się suplementację cynku. Rekomendowana dzienna porcja cynku w diecie to 8 mg w przypadku kobiet i 11 mg w przypadku mężczyzn. U pacjentek ciężarnych jest to 11–13 mg pierwiastka dziennie.