Rzeżączka: objawy, przyczyny. Jak wygląda rzeżączka?

Rzeżączka — objawy i przyczyny zakażenia

<Objawy rzeżączki u kobiet; Objawy rzeżączki u mężczyzn; Jak wygląda rzeżączka?>

Rzeżączka, znana także jako tryper, jest jedną z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Do zakażenia dochodzi prawie wyłącznie poprzez stosunek seksualny z osobą będącą nosicielem dwoinki rzeżączki, przy czym ryzyko zakażenia jest większe u kobiet niż u mężczyzn – powierzchnia błony śluzowej pochwy i kanału szyjki macicy eksponowana na zakażenie jest dużo większa niż powierzchnia błony śluzowej okolicy cewki moczowej u mężczyzn.

Najczęstsze objawy choroby wspólne dla obu płci to:

• ropne upławy – we wzierniku podczas badania ginekologicznego, stwierdza się zapalenie szyjki macicy, z ropną lub śluzowo-ropną wydzieliną z kanału szyjki. Wydostawanie się wydzieliny zakaźnej z cewki moczowej można zaobserwować również u mężczyzn;

• objawy dysuryczne, takie jak: pieczenie w czasie oddawania moczu, czy bolesne parcie na mocz;

• bóle podbrzusza.

Epidemiologia rzeżączki

Rzeżączka wywoływana jest przez bakterie dwoinki rzeżączki. Neisseria gonorrhoeae
zakaża przede wszystkim błony śluzowe pokryte nabłonkiem walcowatym.

Według WHO zakażenia bezobjawowe dotyczą około 80% kobiet i 10% mężczyzn. Występuje szczególnie często wśród młodych dorosłych, zwłaszcza tych prowadzących aktywne życie seksualne z wieloma partnerami, jednocześnie nie stosując zabezpieczenia w formie prezerwatyw. W krajach rozwiniętych rzeżączka występuje na mniejszą skalę niż w regionach o ograniczonym dostępie do opieki medycznej. Niemniej jednak każdego roku rejestruje się miliony nowych przypadków tej choroby, co czyni ją istotnym problemem zdrowotnym na całym świecie.

Rodzaje rzeżączki

Poza rzeżączką dotykającą narządów płciowych wyróżnia się również inne rodzaje choroby np.:

• rzeżączkowe zapalenie gardła – w 90% przebiega bezobjawowo, ale jest możliwe zaczerwienienie, obrzęk łuków podniebiennych oraz ropna wydzielina na migdałkach;

• rozsiane zakażenie rzeżączkowe – to wynik szerzenia się zakażenia z krwią, które najczęściej przyjmuje postać zapalenia stawów, objawia się jako: gorączka, bóle stawów, zmiany skórne (częstość występowania wynosi 0,5–3%);

• rzeżączkowe zapalenie spojówek – u dorosłych występuje sporadycznie, jeśli już to na skutek przeniesienia wydzieliny zakaźnej z miejsca pierwotnej infekcji do oczu. Natomiast u maluchów to dość powszechny problem. Do zakażenia rzeżączką u najmłodszych dzieci dochodzi w czasie porodu. W razie niepodjęcia odpowiedniego leczenia może być przyczyną trwałego uszkodzenia wzroku.

Rzeżączka u kobiet a rzeżączka u mężczyzn

Rzeżączka manifestuje się nieco inaczej u kobiet i mężczyzn. U kobiet, częściej niż mężczyzn, choroba częściej ma przebieg bezobjawowy, co opóźnia rozpoznanie i zwiększa ryzyko powikłań. Mężczyźni natomiast zazwyczaj szybciej zauważają objawy, takie jak ból i ropna wydzielina z cewki moczowej, co sprzyja wcześniejszemu rozpoczęciu leczenia.

U kobiet rzeżączka częściej prowadzi do poważnych powikłań, takich jak zapalenie narządów miednicy mniejszej, które mogą skutkować trwałymi uszkodzeniami układu rozrodczego w tym bezpłodności.

Rzeżączka u kobiet

Choroba u większości zakażonych pań ma charakter miejscowy, obejmuje szyjkę macicy, odbyt, cewkę moczową i gardło. W przypadku wystąpienia objawowej postaci choroby pierwsze dolegliwości pojawiają się po ok. 7 do 14 dni od momentu zakażenia. Najistotniejsza postać to rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy. Natomiast najczęstsze objawy rzeżączki u kobiet to:

• dolegliwości dyzuryczne – w przypadku zajęcia cewki moczowej;

• ropnie miednicy mniejszej, zapalenie jajowodów, niepłodność – w przypadku braku leczenia;

• śluzowa wydzielina i świąd okolicy odbytu – w przypadku gdy rozwinie się rzeżączkowe zapalenie odbytu i odbytnicy.

Nieleczona rzeżączka może wywoływać liczne powikłania, np. zapalenie kanału szyjki macicy może przekształcić się w: ropniaka jajowodu i jajnika, zapalenie gruczołów przedsionkowych większych, zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przydatków, czy też zapalenie otrzewnej miednicy. Ograniczone zapalenie otrzewnej, któremu towarzyszy zapalenie przydatków i zapalenie tkanki okołowątrobowej, to zespół Fitz-Hugha i Curtisa.

Rzeżączka u mężczyzn

U mężczyzn rzeżączka manifestuje się zwykle jako rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej – okres wylęgania i zakaźności trwa przeważnie od 2 do 5 dni. U mężczyzn nieleczone zakażenie gonokokami może wyewoluować w zapalenie najądrza, zapalenie żołędzi zapalenie odbytu oraz doprowadzić do zapalenia gruczołu krokowego (zapalenie prostaty) i ropnia gruczołu krokowego. Główne objawy choroby u panów to: podwyższona temperatura ciała, silny ból w okolicy najądrza, dyskomfort podczas oddawania moczu i swędzenie okolic intymnych.

Jak sprawdzić, czy mam rzeżączkę?

Jeśli podejrzewasz u siebie rzeżączkę, powinieneś jak najszybciej odwiedzić lekarza. Ten najpewniej skieruje cię na testy laboratoryjne. Podczas badania pobiera się wymaz z miejsc narażonych na zakażenie – cewki moczowej, szyjki macicy, gardła lub odbytu – w zależności od formy kontaktu seksualnego. Testy wykrywające obecność dwoinki rzeżączki pozwalają na potwierdzenie lub wykluczenie zakażenia.

Diagnostyka jest wskazana u wszystkich partnerów seksualnych, którzy mieli kontakt z osobą zakażoną w ciągu 60 dni poprzedzających rozpoznanie rzeżączki lub pojawienie się objawów. Pamiętaj, że przechorowanie rzeżączki nie pozostawia trwałej odporności.

Sposoby leczenia rzeżączki

W walce z chorobami przenoszonymi drogą płciową ważne jest, by wcześnie rozpocząć leczenie. Dobrą wiadomością dla osób zmagających się z zakażeniem rzeżączką jest to, że chorobę można z powodzeniem leczyć.

W farmakoterapii znajdują zastosowanie antybiotyki:

• ceftriakson, 250 mg domięśniowo w pojedynczej dawce, oraz

• azytromycyna, 1 g doustnie w pojedynczej dawce.

Bardzo ważne jest badanie i leczenie partnerów seksualnych osób zakażonych. Pacjentki powinny zachować abstynencję seksualną przez 7 dni od zakończenia leczenia i do momentu wyleczenia wszystkich partnerów seksualnych. Po rozpoznaniu rzeżączki należy wykonać badania w kierunku innych STD (kiła, HIV i chlamydia).

Profilaktyka rzeżączki

Profilaktyka rzeżączki opiera się przede wszystkim na odpowiedzialnych zachowaniach seksualnych. Ryzyko zachorowania na choroby weneryczne (nie tylko rzeżączkę) zwiększają także tzw. ryzykowne zachowania seksualne, dlatego wskazane jest stosowanie prezerwatyw podczas każdego rodzaju kontaktu seksualnego – waginalnego, analnego i oralnego.

Ważne jest również regularne testowanie się na choroby przenoszone drogą płciową, zwłaszcza w przypadku posiadania wielu partnerów seksualnych. Powinno się także propagować wiedzę na temat chorób przenoszonych drogą płciową, ponieważ szybka reakcja na pojawiające się objawy i wdrożenie odpowiedniego leczenia, może znacznie zminimalizować powikłania rzeżączki.

FAQ

Co wywołuje rzeżączkę?

Rzeżączkę wywołuje bakteria Neisseria gonorrhoeae, przenoszona prawie wyłącznie podczas kontaktów seksualnych.

Ile czasu trwa rzeżączka?

Czas trwania rzeżączki zależy od tego, jak szybko rozpocznie się leczenie. Po zastosowaniu odpowiednich antybiotyków objawy zwykle ustępują w ciągu kilku dni, jednak wyleczenie całkowite może potrwać do dwóch tygodni.

Czy można zarazić się rzeżączką bez stosunku płciowego?

Do zakażenia rzeżączką może dojść również w innych sytuacjach, niż jedynie podczas stosunku płciowego, np. w czasie porodu, wtedy gdy dwoinka rzeżączki jest obecna w ustroju mamy.

Czy rzeżączka sama przejdzie?

Nie ma co liczyć na to, że choroba sama przejdzie. Nieleczona rzeżączka może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego istotna jest terapia antybiotykami. Pamiętaj, że przyjmie cię profesjonalista, który poprzez dobór odpowiedniego leczenia pomoże ci wygrać zmagania z chorobą.