Padaczka u niemowląt: jakie są jej przyczyny i jak pomóc dziecku

Przyczyny padaczki u niemowląt

Padaczka może mieć różne podłoże. Niemniej jednak w ponad 60% przypadków epilepsji u niemowląt nie da się jednoznacznie wskazać przyczyny wystąpienia choroby. Uznaje się, że padaczka u dzieci często jest efektem niedotlenienia mózgu w okresie płodowym bądź w czasie porodu. Do niedotlenienia mogą przyczynić się wrodzone wady mózgu lub urazy głowy, ale nie tylko. W tym znaczeniu padaczkę u niemowlęcia może wywołać również choroba matki w czasie ciąży. Okazuje się, że wśród chorób u kobiet w ciąży, które mogą przyczynić się do uszkodzenia mózgu dziecka zalicza się:

• niedokrwistość, 
• cukrzycę, 
• choroby zakaźne, na przykład różyczka. 

Objawy padaczki u niemowląt

Objawy padaczki niemowlęcej nie są typowe i charakterystyczne dla schorzenia. W tym znaczeniu epilepsja u niemowląt bardzo rzadko objawia się napadami toniczno-klonicznymi. Niemowlęca epilepsję znacznie częściej manifestuje się poprzez występowanie tak zwanych wyłączeń. W tym znaczeniu niemowlę nagle wyłącza się, czyli przygasa i zachowuje się, jakby było zamyślone. Innym objawem padaczki wieku niemowlęcego są tak zwane napady zgięciowe. W przypadku takiego ataku dziecko wiele razy przyciąga głowę do klatki piersiowej. Dodatkowo epilepsja u niemowląt może objawiać się w postaci subtelnych symptomów. W tym znaczeniu objawem może być drżenie kończyn, a niekiedy nawet jednego palca. Charakterystycznym elementem napadu padaczkowego u dziecka jest to, że w czasie ataku niemowlę nie odbiera bodźców z otoczenia. Ten symptom zazwyczaj jest decydującym elementem różnicującym padaczkę od innej choroby dającej podobne objawy, które występują przy bezdechu, noworodkowych mioklonii snu, drżenia, czy zespole Sandifera. Co ważne jednak, ze względu na występowanie niecharakterystycznych symptomów, pierwsze objawy padaczki u niemowląt często są niezauważalne lub błędnie rozpoznawane przez rodziców.

W przypadku padaczki u niemowląt napady mogą występować w każdym stanie aktywności dziecka – zarówno w czasie czuwania, jak i w trakcie zasypiania czy też właśnie lub po przebudzeniu. Dlatego też niekiedy padaczka u niemowląt może objawiać się niespokojnym snem czy delikatnymi mimowolnymi ruchami kończyn.

Należy wskazać, że w przypadku niemowląt w czasie zasypiania, a także podczas snu bardzo często zaobserwować można u dziecka oznaki w postaci nagłych, gwałtownych skurczów mięśni. Zaniepokojeni rodzice wówczas obawiają się, że są to objawy napadu padaczkowego. Okazuje się jednak, że skurcze takie stanowią zazwyczaj reakcję fizjologiczną organizmu, która ustępuje wraz z rozwojem ośrodkowego układu nerwowego. Takie skurcze mięśni w nomenklaturze medycznej określane są miokloniami (padaczką miokloniczną). Warto wskazać, że istnieje prosty sposób na rozróżnienie ataku padaczki od mioklonii. W tym znaczeniu, jeżeli drżenia ustępują po przytrzymaniu kończyny, z pewnością nie stanowią napadu padaczki.

Leczenie padaczki u niemowląt

Wdrożenie właściwego leczenia padaczki u niemowląt wiąże się z koniecznością rozpoznania choroby. W tym znaczeniu w diagnostyce stosuje się badanie EEG, które stanowi podstawę rozpoznania. Niemniej jednak lekarz zazwyczaj zleca również wykonanie innych badań: neurologicznych, laboratoryjnych, a także psychologicznych.

Na podstawie uzyskanych wyników badań określany jest rodzaj padaczki, a także dobieramy odpowiednie leczenie lekami. Należy wskazać, że u niemowląt bardzo często diagnozowany jest padaczka pod postacią zespołu Westa, Lennoxa-Gastatut lub Landaua-Kleffnera. Co ważne, zespół Westa należy do najcięższy rodzaj encefalopatii padaczkowej u dzieci, zazwyczaj pierwsze symptomy padaczki pojawiają się między 3. a 9. miesiącem życia, a napady padaczkowe są trudne do opanowania środkami farmakologicznymi. Należy wskazać, że najczęściej diagnozowanym schorzeniem u dzieci jest padaczka rolandyczna, stanowiąca rodzaj łagodnych padaczek ogniskowych występujących u dzieci.

Leczenie padaczki niemowlęcej obejmuje przede wszystkim terapię lekami przeciwpadaczkowymi pochodnymi kwasu walproinowego lub karbamazepiny.

Padaczka u niemowląt: rokowania

Padaczka u niemowląt jest możliwa do całkowitego wyleczenia. Należy zatem wskazać, że jeśli w trakcie leczenia farmakologicznego, które trwa od dwóch do trzech lat, u niemowlęcia i później dziecka nie wystąpią żadne napady padaczki, lekarz może podjąć decyzję o zakończeniu terapii. Niemniej jednak zanim podjęta zostanie ostateczna decyzja o odstawieniu leku, wykonywane są badania EEG. Prawidłowe wyniki badań stanowią podstawę do stopniowego odstawiania leków przeciwpadaczkowego. W niektórych przypadkach epilepsja stanowi chorobę przewlekłą, która towarzyszyć może choremu przez całe życie. Dlatego też kluczowe jest wdrożenie właściwego leczenia. Okazuje się bowiem, że nieleczona padaczka zagraża rozwojowi, a nawet życiu dziecka. Należy w tym znaczeniu wskazać, że skutkiem epilepsji mogą być zmiany w mózgu po ataku padaczki, a także problemy z pamięcią.

Wczesne objawy padaczki u niemowląt są trudne do zaobserwowania i właściwego zinterpretowania. Dlatego też niezwykle istotne są rutynowe kontrole u lekarza i sygnalizowanie wszelkich niepokojących zachowań czy objawów. Epilepsja stanowi schorzenie przewlekłe, które stanowi najczęstszą chorobę neurologiczną – u dorosłych i dzieci. Dodatkowo pojawić się może padaczka w ciąży. Dlatego też warto wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy przy padaczce.