Padaczka lekooporna: co to jest i jakie są sposoby leczenia?

Co to znaczy padaczka lekooporna?: definicja

Padaczka lekooporna stanowi wyjątkowo trudną w leczeniu postać epilepsji. Zdarza się bowiem, że stosowane w leczeniu padaczki leki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. W tym znaczeniu za padaczkę lekooporną można uznać epilepsję, w której pomimo zastosowania odpowiednio dobranych leków przeciwpadaczkowych nie następuje remisja napadów. W nomenklaturze medycznej padaczka lekooporna określana jest jako niekontrolowana, uporczywa, a także oporna na leczenie. 

Należy wskazać, że padaczka lekooporna stanowi ogromne wyzwanie kliniczne i zazwyczaj wiąże się z koniecznością podejścia multidyscyplinarnego. Jednocześnie należy wskazać, że z informacji udostępnianych przez Międzynarodową Ligę Przeciwpadaczkową wynika, że u około 30% osób dorosłych oraz u około 20-25% dzieci epilepsji nie udaje się opanować za pomocą leków przeciwpadaczkowych.

Rodzaje padaczki lekoopornej

Padaczkę lekooporną można podzielić ze względu na przyczynę choroby. W tym znaczeniu wyróżnić można padaczkę wtórną, określany również jako epilepsję objawową, a także padaczkę idiopatyczną o nieznanej etiologii. Epilepsja idiopatyczna dotyka ponad 50% chorych. Dodatkowo wyróżnić można padaczkę kryptogenną, czyli taką, w której lekarze wiedzą o istnieniu przyczyny, ale nie potrafią jej zidentyfikować.

Przyczyny padaczki lekoopornej

Przyczyny epilepsji lekoopornej mogą mieć różne podłoże. W tym znaczeniu wymienia się między innymi:

• mechaniczne uszkodzenia mózgu i układu nerwowego występujących w wyniku powikłań okołoporodowych,
• czynniki genetyczne, 
• choroby nowotworowe mózgu,
• udar mózgu,
• neuroinfekcje, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• choroby naczyń mózgowych.

Objawy padaczki lekoopornej

Charakterystycznym objawem epilepsji, w tym również padaczki lekoopornej), są napady padaczkowe. Dolegliwości to obejmować mogą drgawki, gestykulacja, a także automatyzmy. Dodatkowo pojawić się mogą zaburzenia ruchowe lub czuciowe, którym towarzyszyć mogą ograniczenia świadomości.

Pierwsze objawy padaczki lekoopornej można zaobserwować na bardzo wczesnym etapie. Ten rodzaj padaczki bowiem rozpoznaje się u pacjentów, u których stany drgawkowe trwają dłużej niż zazwyczaj. Początkowo objawem mogą być stany zawieszenia, a wraz z rozwojem choroby symptomy się nasilają. Należy wskazać, że padaczka lekooporna to ta, która pomimo wdrożenia dwóch prób właściwie dobranych i stosowanych leków przeciwpadaczkowych nie ustępuje. 

Ataki padaczki mogą być wyjątkowo niebezpieczne, kiedy dojdzie do nich w szczególnych sytuacjach, między innymi podczas kąpieli, prowadzenia pojazdu czy też w pracy na wysokości. Niebezpieczna jest również padaczka w ciąży. Dodatkowo niebezpieczne są również przedłużające się napady, które mogą być przyczyną znacznego uszkodzenia kory mózgowej, która doprowadzić może do obrzęku mózgu, a nawet śmierci. Co więcej, epilepsja jest niebezpieczna, gdyż wiąże się ze zmianami w mózgu po ataku padaczki. Ponadto napady padaczki wpływają na pamięć (padaczka a pamięć).

Leczenie padaczki lekoopornej

Leczenie epilepsji polega przede wszystkim na ograniczeniu występowania napadów u pacjenta. W większości przypadków z powodzeniem stosowane jest odpowiednie leczenie farmakologiczne, które przynosi zadowalające rezultaty. Leczenie medykamentami skuteczne jest aż 70% pacjentów cierpiących na padaczkę. W przypadku chorych, u których wdrożona terapia farmakologiczna nie przynosi zadowalającym rezultatów, należy wdrożyć inne metody leczenia i terapii. Padaczkę, która nie ustępuje pomimo zastosowania dwóch leków przeciwpadaczkowych w odpowiednich dawkach, określa się w nomenklaturze medycznej padaczką lekooporną. W takim przypadku leczenie farmakologiczne nie jest skuteczne i nie przynosi zadowalających rezultatów.

Alternatywą dla metod farmakologicznych są terapie niefarmakologiczne, wśród których wymienia się przede wszystkim leczenie operacyjne. Niemniej jednak zabieg chirurgiczny nie może być przeprowadzony u każdego pacjenta. W tym znaczeniu leczenie chirurgiczne podejmowane jest wyłącznie u pacjentów, u których padaczka związana jest z jednostronnym stwardnieniem hipokampa. Należy jednak podkreślić, że w przypadku wielu ognisk padaczkrodnych zastosowanie leczenia chirurgicznego nie jest możliwe. 

Wśród innych metod leczenia padaczki opornej na leki wymienia się neurostymulację mózgu. Należy wskazać, że neurostymulacja mózgu stanowi stosunkowo nową metodę, która polega na stymulacji nerwu błędnego. Podczas zabiegu wszczepiane jest specjalne urządzenie w okolicę podobojczykową, które pobudza nerw błędny, hamując napadową czynność mózgu. Należy wskazać, że neurostymulacja zalecana jest przede wszystkim tym pacjentom, u których występuje tak zwana aura przed wystąpieniem ataku padaczki. Pacjent odczuwając symptomy nadejścia napadu uruchamia stymulator, który wysyła sygnał do nerwu błędnego i jednocześnie zapobiegania atakowi padaczki.

W przypadku epilepsji lekoopornej terapia polega również na stosowaniu odpowiedniej opcji żywieniowej. Okazuje się, że dieta przy padaczce może zredukować ilość występujących napadów. Dlatego też zalecana jest tak zwana dieta ketogeniczna. Pacjenci powinni zatem spożywać produkty zawierające duże ilości tłuszczów, białka i niewielkie ilości węglowodanów. Dodatkowo należy unikać sytuacji, które mogą wywoływać ataki padaczki, czyli sytuacje stresowe, zjawiska świetlne (padaczka fotogenna), czy też alkohol (padaczka alkoholowa).