Opryszczkowe zapalenie skóry – jak się objawia i jak leczyć?
Opryszczkowe zapalenie skóry (Choroba Dühringa) zostało po raz pierwszy opisane w 1884 roku przez Louisa Adolphusa Duhringa. Czym jest opryszczkowe zapalenie skóry, jak się objawia i w jaki sposób najskuteczniej je leczyć?
Opryszczkowe zapalenie skóry objawy
Opryszczkowe zapalenie skóry, wbrew pozorom, nie jest związane z wirusem HSV, wywołującym między innymi opryszczkę wargową, opryszczkę narządów płciowych czy opryszczkowe zapalenie mózgu. Za główną przyczynę choroby uznaje się, tak samo jak w przypadku celiakii, wysoką nietolerancję glutenu.
Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną, trwającą przez całe życie. U osób chorych na celiakię w wyniku zjedzenia glutenu zawartego w zbożach, takich jak pszenica, żyto, owies i jęczmień, dochodzi do uszkodzenia a następnie zaniku kosmków jelitowych, w efekcie czego następuje upośledzenie wchłaniania składników pokarmowych. Choroba ta może prowadzić do niedoborów żywieniowych, groźnych zarówno dla zdrowia, jak i życia.
Opryszczkowe zapalenie skóry również jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, jednak w przypadku jej przebiegu objawy jelitowe są skąpoobjawowe lub nie występują wcale. Charakterystyczne dla Choroby Dühringa są pojawiające się na skórze, zgrupowane pęcherzyki, grudki, rumienie i wykwity pokrzywkowe. Powodują nieprzyjemny świąd oraz nasilają tendencję do rozdrapywania, następstwem czego są nieestetyczne strupy oraz blizny. Zmiany skórne występują najczęściej w okolicy łokci i kolan, na pośladkach, plecach oraz na skórze twarzy i głowy. Choroba ta zazwyczaj pojawia się między 14. a 40. rokiem życia.
Do podstawowych symptomów, nasuwających podejrzenie wystąpienia opryszczkowego zapalenia skóry należą:
- pęcherzyki wypełnione płynem,
- zmiany skórne o różowym lub białym zabarwieniu,
- występowanie krost w typowych dla tej dolegliwości miejscach (np. łokcie, kolana, pośladki),
- przypadki celiakii wśród członków rodziny,
- współwystępowanie defektów szkliwa zębowego,
- nasilenie objawów skórnych po zjedzeniu pokarmów z dużą ilością jodu (np. ryby).
U ok. 10% pacjentów chorujących na opryszczkowe zapalenie skóry pojawić się mogą dolegliwości ze strony układu pokarmowego, spowodowane uszkodzeniem kosmków jelita cienkiego.
Opryszczka u dzieci – objawy
Zmiany opryszczkowe u dzieci najczęściej pojawiają się w okolicy warg, jamy ustnej i nosa. Pierwszym etapem zakażenia jest zaczerwienienie, następnie pojawiają się drobne pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym. Zmiany skórne powodują ból i świąd, a ich drapanie prowadzi do powstawania strupów oraz rozprzestrzeniania się choroby na inne obszary ciała. W przebiegu infekcji mogą pojawić objawy współtowarzyszące, takie jak gorączka, bóle mięśni, brak apetytu, złe samopoczucie oraz powiększenie węzłów chłonnych w okolicy szyi.
Wirus opryszczki może również prowadzić do zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, czego skutkiem bywa niezwykle groźne dla zdrowia i życia opryszczkowe zapalenie mózgu. W momencie zainfekowania OUN zauważyć można objawy, takie jak bóle głowy, wymioty, gorączka, drgawki, ospałość czy napady padaczkowe. W ciężkich przypadkach dojść może do zaburzeń świadomości, halucynacji i śpiączki. Nieodpowiednio leczona opryszczka, zarówno w przypadku noworodków, jak i dzieci starszych, może prowadzić do pojawienia się trwałych powikłań neurologicznych, a ryzyko śmiertelności w tym przypadku wynosi aż 70-80%.
Opryszczkowe zapalenie skóry leczenie
Choroba Dühringa to schorzenie przewlekłe, w którego przebiegu zauważyć można okresy zaostrzeń oraz remisji. W przypadku podejrzenia opryszczkowego zapalenia skóry należy skonsultować się z gastroenterologiem, dietetykiem lub dermatologiem, który pomoże dokładnie ocenić daną przypadłość, biorąc pod uwagę również wszystkie choroby współistniejące oraz wprowadzić odpowiednie i najbardziej skuteczne leczenie.
W rozpoznaniu Choroby Dühringa pomocne jest badanie pozwalające na wykrycie przeciwciał przeciwko endomysium mięśni gładkich (IgA EmA). W przypadku wyniku dodatniego zalecane jest wykonanie biopsji jelitowej, która pozwoli ocenić ewentualne wystąpienie zmian w jelicie cienkim. W diagnostyce opryszczkowego zapalenia skóry za najbardziej wiarygodne oraz swoiste badanie w kierunku tej choroby uznaje się biopsję zdrowej skóry. W tym celu pobrana próbka (najlepiej z pośladka) poddawana jest badaniu histopatologicznemu, pozwalającemu jednoznacznie postawić lekarzowi diagnozę.
Pomimo że sama nazwa opryszczkowego zapalenia skóry, jak i powstające na skórze wypryski, kojarzyć się mogą z działaniem wirusa HSV, leki na opryszczkę w tym przypadku nie będą skuteczną formą leczenia.
Za podstawę terapii w Chorobie Dühringa uznaje się dietę wykluczającą gluten. W tym celu bardzo ważne jest dokładne czytanie etykiet spożywanych produktów, ponieważ gluten aktualnie można znaleźć nie tylko w zbożach. Coraz częściej dodaję się go, np. do sosów oraz dań gotowych, w celu uzyskania odpowiedniej konsystencji, ale również do wędlin, jogurtów, lodów czy napojów.
Kolejnym, ważnym etapem leczenia jest dieta ubogojodowa. W tym celu konieczne jest ograniczenie pokarmów bogatych w jod, takich jak ryby, owoce morza czy jaja. Osoby cierpiące na opryszczkowe zapalenie skóry powinny unikać długotrwałego przebywania w obszarach nadmorskich. Należy jednak pamiętać, że jod jest związkiem niezbędnym do prawidłowej pracy organizmu (szczególnie tarczycy), dlatego jego bezpieczna i niezbędna dawka powinna być uwzględniona w codziennym jadłospisie.
Leczenie farmakologiczne opryszczkowego zapalenia skóry prowadzi się najczęściej przy pomocy leków sulfonamidowych, tj. dapson. Wykazuje on największą skuteczność w leczeniu tego rodzaju zmian skórnych, jednak nie wpływa on na ewentualne zmiany chorobowe powstałe w jelicie cienkim.
Leczenie opryszczkowego zapalenia skóry powinno być dobrane indywidualnie do pacjenta, do jego tolerancji na terapię oraz ewentualnych chorób współistniejących. W tym wypadku konieczna jest wizyta oraz konsultacja z odpowiednim specjalistą.
Źródła:
- A. Żebrowska, E. Waszczykowska, C. Kowalewski, K. Woźniak, M. Olszewska, W. Placek, R. Czajkowski, J. Szepietowski, R. Białynicki-Birula, M. Dmochowski, Diagnostyka i postępowanie terapeutyczne w opryszczkowatym zapaleniu skóry (chorobie Duhringa) – konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, https://pdfs.semanticscholar.org/c5ff/7a63ab0bef5ac227758f6a9e0927886e3b02.pdf
- K. Łoza, D. Mączyńska-Karcz, A. Wieczorek, D. Pyrka, E. Łojewska, Zapalenie opryszczkowate skóry – trudności diagnostyczne na podstawie prezentacji przypadków własnych, https://pdfs.semanticscholar.org/2c61/1e2d98a45517c30b6af56909b864cba04da2.pdf
- I. Rybicka, A. Gliszczyńska-Świgło, Niedobory składników odżywczych w diecie bezglutenowej