Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak się objawia i jak leczyć?

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – objawy

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, gardła i dziąseł o ciężkim przebiegu to schorzenie występujące zazwyczaj u dzieci do ok. 5. roku życia. Zakażenie spowodowane jest wirusem HSV (łac. herpes simplex virus) typu 1., który odpowiada za najczęstsze postaci kliniczne opryszczki, takie jak opryszczka wargowa, tzw. ‘zimno’ czy opryszczka w nosie. Inny typ wirusa HSV to wirus typu 2., który wywołuje opryszczkę narządów płciowych. 

Opryszczka jamy ustnej, podobnie jak inne rodzaje opryszczki, może mieć charakter pierwotny (gdy do zakażenia dochodzi po raz pierwszy) lub nawrotowy. W przypadku dzieci mamy zazwyczaj do czynienia z pierwotną formą zakażenia, wywołaną bezpośrednim kontaktem z aktywną opryszczką u innej osoby. Do zakażenia może dojść również u osób dorosłych, jednak przebieg choroby jest wówczas łagodniejszy i nie wymaga interwencji medycznej. Zakażenie opryszczką jamy ustnej u małych dzieci grozi rozprzestrzenieniem się patogenu na inne obszary ciała oraz różnego rodzaju powikłaniami. Im młodsze dziecko, tym opryszczka stanowi większe zagrożenie. W skrajnych przypadkach może dojść do zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu czy wątroby.

Okres wylęgania wirusa trwa zazwyczaj ok. 3 dni. Pierwsze objawy opryszczkowego zapalenia jamy ustnej to najczęściej:

• wysoka gorączka do 40°C,
• powiększone węzły chłonne,
• osłabienie,
• rozdrażnienie i płaczliwość,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• brak apetytu.

U chorego obserwuje się również charakterystyczne zmiany lokalizujące się w jamie ustnej, takie jak obrzmienie śluzówki oraz liczne pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym pojawiające się na języku, śluzówce policzków oraz łukach podniebiennych. Pękające pęcherzyki tworzą bolesne owrzodzenia z białym nalotem i czerwonymi krawędziami.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – leczenie

W terapii opryszczkowego zapalenia jamy ustnej i gardła stosuje się głównie leki przeciwbólowe, a w przypadku stanów gorączkowych – również leki o działaniu przeciwgorączkowym. U dzieci wybiera się zazwyczaj preparaty farmakologiczne w postaci syropu, który jest łatwiejszy do połknięcia. Jest to szczególnie ważne w przypadku rozległych zmian utrudniających jedzenie i picie. W ostrych i nasilonych stanach zapalnych wdrażane są leki na opryszczkę o działaniu przeciwwirusowym, które skracają czas trwania choroby i łagodzą dokuczliwe objawy. Jednym z leków wykorzystywanych w leczeniu opryszczki jest acyklowir. 

U noworodków i niemowląt rekomendowana jest hospitalizacja i podawanie leków przeciwwirusowych w sposób dożylny. Pobyt maluszka w szpitalu ogranicza ryzyko odwodnienia spowodowanego problemami z przyjmowaniem pożywienia oraz ewentualność rozprzestrzenienia się zmian na inne obszary ciała.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – domowe sposoby

Opryszczka jamy ustnej jest infekcją mogącą utrudniać codzienne funkcjonowanie, głównie ze względu na dolegliwości bólowe. Nieprzyjemne symptomy pomogą zniwelować chłodne napoje oraz przetwory mleczne. Posiłki powinny mieć formę płynną lub półpłynną, która nie wymaga długiego przeżuwania. Dobrze sprawdzą się wszelkiego rodzaju zmiksowane zupki, kleiki czy galaretki. Nie zaleca się spożywania kwaśnych, gazowanych napojów oraz mocno przyprawionych dań. 

W celu uśmierzenia bólu można podać dziecku łagodne środki przeciwbólowe, np. paracetamol lub ibuprofen. Należy pamiętać o nawadnianiu, zachowaniu odpowiedniej higieny jamy ustnej, ważne jest również zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości snu i odpoczynku. 

Czy opryszczkowe zapalenie jamy ustnej jest zaraźliwe?

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej jest zaraźliwe. W przypadku aktywnej formy patogenu należy bezwzględnie unikać kontaktu z chorym, zabronione jest również używanie tych samych sztućców, kubków czy talerzy. Niedopuszczalne jest całowanie, przytulanie oraz inne formy bliskości. Ponieważ do przeniesienia wirusa może dojść w wyniku kontaktu z przedmiotami, na których znajduje się patogen, np. zabawkami, konieczne jest dokładne czyszczenie zabawek, z którymi dziecko miało kontakt.