Nietrzymanie moczu u nastolatków – jakie są przyczyny i jak sobie pomóc?

Przyczyny nietrzymania moczu u nastolatków

Nietrzymanie moczu, czyli inkontynencja, jest stanem, w którym osoba dotknięta przypadłością traci kontrolę nad wyciekiem moczu, łącznie z mimowolnym popuszczanie podczas rutynowych czynności lub nagłego parcia na pęcherz. Według Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO) problem nietrzymania moczu jest jednym z ważniejszych ogólnoświatowych problemów zdrowotnych XXI wieku.

Nietrzymanie moczu może mieć różne formy, w zależności od rodzaju i nasilenia problemu. Z medycznego punktu widzenia wyróżniamy trzy podstawowe postaci schorzenia – wysiłkowe nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu naglące i mieszane. W przypadku nietrzymania moczu wysiłkowego, bezwiedna mikcja występuje podczas wykonywania czynności, które zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej, takich jak kichanie, kaszel, podnoszenie ciężkich przedmiotów, aktywność fizyczna czy nawet śmiech. W przypadku nietrzymania moczu naglącego, osoba może odczuwać nagłe, trudne do opanowania parcie na pęcherz i niezdolność do dotrzymania do toalety na czas. Nietrzymanie moczu mieszane to kombinacja obu tych typów.

Należy podkreślić, że nietrzymanie moczu może dotykać różne grupy wiekowe, nie tylko osoby dorosłe. Do gabinetów lekarskich coraz częściej zgłaszają się rodzice ze swoimi pociechami, u których diagnozuje się nietrzymanie moczu u dzieci. Wśród czynników determinujących ryzyko wystąpienia inkontynencji wymienia się głównie:

• wiek (starszy wiek może zwiększać ryzyko), 
• płeć (kobiety są bardziej narażone na nietrzymanie moczu), 
• ciążę i poród (zmiany w mięśniach dna miednicy), 
• otyłość (nadmierny nacisk na pęcherz), 
• palenie papierosów (drażniący wpływ na układ moczowy), 
• niektóre schorzenia neurologiczne, 
• inne czynniki, które wpływają na siłę i kontrolę mięśni dna miednicy. 

Nietrzymanie moczu u nastolatków może mieć różne przyczyny, związane zarówno z fizjologicznymi jak i psychologicznymi czynnikami. Potencjalne źródło nietrzymania moczu u tej grupy wiekowej to między innymi:

• nieodpowiednie funkcjonowanie mięśni dna miednicy – niedostateczna siła i kontrola mięśni dna miednicy może przyczyniać się do nietrzymania moczu u nastolatków. Może to wynikać z niewystarczającego rozwoju tych mięśni lub z ich osłabienia spowodowanego czynnikami takimi jak otyłość, brak aktywności fizycznej czy nieprawidłowe nawyki oddawania moczu,
• wrodzone wady anatomiczne – na przykład nieprawidłowe ułożenie pęcherza moczowego czy niewydolność zwieraczy. W przypadku takich wad, istotne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia dalszego postępowania,
• infekcje dróg moczowych – takie jak zapalenie pęcherza czy zapalenie nerek mogą prowadzić do podrażnienia pęcherza moczowego i utraty kontroli nad oddawaniem moczu,
• zaburzenia neurologiczne – między innymi pourazowe uszkodzenie rdzenia kręgowego czy zaburzenia układu nerwowego,
• stres i emocjonalne czynniki – czynniki psychologiczne, takie jak nasilenie sytuacji stresogennych, lęk czy problemy emocjonalne.

Nietrzymanie moczu u młodzieży – leczenie

Leczenie nietrzymania moczu to najczęściej terapia wielopłaszczyznowa, obejmująca metody dostosowane do potencjalnej przyczyny i nasilenia problemu. Metoda pierwszego rzutu to zazwyczaj domowe sposoby na nietrzymanie moczu, w tym modyfikacja nawyków i stylu życia. Obejmują między innymi:

• ćwiczenia na nietrzymanie moczu – wykonywanie regularnych ćwiczeń mięśni Kegla wzmacnia i kondycjonuje mięśnie dna miednicy, w efekcie czego następuje stopniowa poprawa kontroli nad mikcją. Ćwiczenia te polegają na napinaniu i rozluźnianiu mięśni odpowiedzialnych za zatrzymanie strumienia moczu. Przeczytaj, jak działają kulki gejszy na nietrzymanie moczu,
• terapia behawioralna – uwzględnia trening pęcherza i regulację nawyków oddawania moczu. Polega na systematycznym planowaniu czasu między kolejnymi wizytami w toalecie, stopniowym zwiększaniu interwałów oraz naukę odczuwania sygnałów pęcherza,
• modyfikacje diety – niektóre substancje, takie jak kofeina czy alkohol, mogą działać drażniąco na pęcherz moczowy i nasilać objawy nietrzymania moczu, dlatego kluczowe jest wyeliminowanie ich z jadłospisu. Należy również pamiętać o odpowiednim nawadnianiu organizmu,
• monitorowanie nawyków moczowych – regularne prowadzenie dzienniczka mikcji, w którym rejestruje się czas i objętość oddawanego moczu oraz ewentualne incydenty nietrzymania,
• wzmocnienie ogólnego zdrowia – regularna aktywność fizyczna, utrzymanie prawidłowej masy ciała i unikanie palenia tytoniu wspomaga ogólną kondycję organizmu i korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu moczowego.

Należy pamiętać, że skuteczność domowych metod może się różnić w zależności od indywidualnych przypadków i przyczyn nietrzymania moczu. W przypadku utrzymujących się lub nasilających objawów, niezbędna jest specjalistyczna konsultacja z urologiem, ginekologiem, a nawet lekarzem pierwszego kontaktu. Specjaliści przeprowadzą kompleksową ocenę i zaproponują odpowiednie metody leczenia.

Specjalistyczne leczenie nietrzymania moczu u nastolatków może obejmować:

• farmakoterapię – lekarz może zalecić stosowanie leków mających na celu zmniejszenie nadmiernej aktywności pęcherza moczowego i zrelaksowanie mięśni pęcherza,
• biofeedback – metoda terapeutyczna, w której specjalista używa różnych technik i narzędzi do pomiaru i wizualizacji funkcji mięśni dna miednicy. Pacjent poprzez wskazówki zwrotne otrzymuje informacje na temat pracy swoich mięśni i uczy się kontrolować je w celu poprawy kontroli nad oddawaniem moczu,
• elektrostymulację – metoda, w której specjalista używa niskiego napięcia elektrycznego do stymulacji mięśni dna miednicy. Ta forma terapii wzmacnia mięśnie i poprawia kontrolę pęcherza,
• interwencje chirurgiczne – gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, lekarz może zalecić interwencję chirurgiczną,
• terapię hormonalną – wskazana w przypadku zaburzeń związanych z poziomem wazopresyny, czyli hormonu regulującego ilość produkowanego moczu.

Nietrzymanie moczu u nastolatków to powszechny problem, który może mieć istotny wpływ na jakość życia. Istotne jest podjęcie działań w celu poprawy kontroli pęcherza i jakości życia nastolatków dotkniętych tym schorzeniem.