Niedoczynność tarczycy - jak ją zdiagnozować oraz leczyć

Czym jest niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy to choroba, która diagnozowana jest u osób z zaburzeniami działania gruczołów tarczycy, gdy hormony tarczycy fT3 i fT4 mają zbyt niskie stężenie. Taki stan występuje wtedy, gdy gruczoł tarczowy ogranicza wytwarzanie hormonów i nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania organizmu. Wpływ na występowanie choroby może mieć kilka czynników, a sama choroba może mieć charakter pierwotny lub wtórny, dlatego ważne jest odpowiednie rozpoznanie. W medycynie diagnozowane są: nabyta oraz wrodzona niedoczynność tarczycy.

Rodzaje niedoczynności tarczycy

Poniżej przedstawiamy wybrane rodzaje niedoczynności tarczycy, ze względu na czynniki je wywołujące.

Pierwotna niedoczynność tarczycy

Pierwotną niedoczynność tarczycy nazywa się także hipotyreozą. O tej odmianie mówimy wtedy, gdy zmiany zachodzą w samym gruczole tarczowym. Pierwotna niedoczynność tarczycy może być wrodzona lub nabyta i wówczas będzie różniło się jej leczenie. Ponadto w pierwotnej niedoczynności tarczycy różnego typu obserwuje się różne objawy.

Przyczyny pierwotnej i wrodzonej niedoczynności tarczycy

• niedobór jodu;
• niedorozwój gruczołu tarczowego (hipoplazja);
• niewykształcenie tarczycy mimo obecności zawiązka (aplazja);
• całkowity brak tarczycy (agenezja);
• niewłaściwa lokalizacja tarczycy (ektopia);
• dyshormonogeneza.

Wtórna niedoczynność tarczycy

Wtórną niedoczynność tarczycy diagnozuje się wtedy, gdy niedobór hormonów tarczycy wynika z zaburzeń występujących w układzie podwzgórzowo-przysadkowym, a nie w obrębie gruczołu tarczowego. Ta odmiana choroby również może mieć charakter nabyty lub wrodzony.

Przyczyny niedoczynności tarczycy wtórnej

• izolowany niedobór TSH;
• niedoczynność przysadki mózgowej (wielohormonalna);
• zaburzenia genetyczne w układzie podwzgórzowo-przysadkowym.

Przysadka mózgowa to ważny gruczoł wydzielania wewnętrznego, ze względu na mnogość funkcji, za które odpowiada.

Subkliniczna niedoczynność tarczycy – co to?

To łagodne, jednak bardzo trudne w rozpoznaniu schorzenie. W tym wypadku stężenie TSH tylko nieznacznie przekracza normę, a czynność tarczycy ulega małym zaburzeniom. Według najnowszych badań tę odmianę choroby może mieć nawet 8% ludzi na świecie. Jeżeli choroba nie zostanie wykryta i leczona, to wówczas może przejść do formy jawnej.

Bardzo skuteczną metodą w diagnostyce subklinicznej niedoczynności tarczycy jest oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych, a także sprawdzenie poziomu cholesterolu i hormonów tarczycy.

Przejściowa niedoczynność tarczycy

W medycynie mamy do czynienia z postacią przejściowej niedoczynności tarczycy. Występuje ona po przedawkowaniu niektórych leków przeciwtarczycowych. Po ich odstawieniu choroba ustępuje, dlatego mówimy o jej przejściowej formie.

Niedoczynność tarczycy – przyczyny ogólne

Poza wspomnianymi przyczynami występowania niedoczynności tarczycy pierwotnej i wtórnej, w medycynie wyróżnia się również najczęstsze przyczyny ogólne występowania choroby. Jakie są w Polsce najczęściej odnotowywane przyczyny? Niedoczynność tarczycy mogą powodować:

• choroba Hashimoto (inaczej przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy);
• leczenie jodem promieniotwórczym;
• zabiegowe usunięcie tarczycy;
• polekowa niedoczynność tarczycy (przyjmowanie niektórych leków);
• zapalenie tarczycy (np. podostre zapalenie tarczycy, poporodowe zapalenie tarczycy oraz inne choroby zapalne gruczołu).

Grupa największego ryzyka

Na choroby tarczycy takie jak niedoczynność, powiększenie tarczycy, czy stany zapalne, zdecydowanie częściej chorują kobiety. To one są bardziej narażone. Największy odsetek zachorowań ma miejsce w wieku średnim. Ostatnie lata to także zwiększona liczba zachorowań u kobiet w ciąży lub od razu po narodzinach dziecka, a medycy debatują nad zakwalifikowaniem szerokiego grona chorób tarczycy jako jednej z chorób cywilizacyjnych.

Objawy niedoczynności tarczycy

Jaki wpływ na nasz organizm może mieć niedoczynność tarczycy? Objawy mogą różnić się w zależności od rodzaju choroby, jej nasilenia oraz indywidualnych predyspozycji pacjentów. Choroba ma duży wpływ na spowolnienie metabolizmu oraz występowanie wiele innych dolegliwości, przez co może być mylona z innymi schorzeniami. W niektórych przypadkach wpływa to na błędne lub późne rozpoznanie niedoczynności tarczycy.

Niedoczynność tarczycy – charakterystyczne objawy

W przypadku niedoczynności tarczycy najczęściej można zaobserwować występowania takich objawów choroby jak:

• przyrost masy ciała nawet w przypadku stosowania ścisłej diety lub wzmożonej aktywności fizycznej;
• zaburzenia miesiączkowania;
• spadek motywacji;
• ogólne zmęczenie;
• stany depresyjne;
• obniżenie nastroju;
• zaburzenia pamięci;
• zaburzenia psychiczne;
• spadek libido;
• senność;
• łamliwe włosy;
• osłabienie siły mięśniowej;
• niskie ciśnienie tętnicze;
• zaburzenia wzwodu;
• występowanie zaparć;
• zmniejszona potliwość;
• zahamowanie wzrostu (u dzieci).

Jak zdiagnozować chorobę?

Jednoznaczne postawienie diagnozy wpływa przede wszystkim na wdrożenie odpowiedniego leczenia i komfort życia pacjenta. Na samym początku obserwuje się obraz kliniczny pacjenta, a także zleca się przeprowadzenie odpowiednich badań hormonalnych. Jednym z nich jest badanie poziomu TSH, które pozwala ocenić prawidłowość działania tarczycy. W przypadku podejrzenia niedoczynności tarczycy zaleca się bezpośredni kontakt z lekarzem rodzinnym, który może zlecić przeprowadzenie szczegółowych badań. Niedoczynność tarczycy wymaga leczenia.

Objawy niedoczynności tarczycy często mylone są z innymi chorobami, dlatego tak trudno rozpoznać chorobę na jej wczesnym etapie. Pomocne w tym będzie przeprowadzenie specjalistycznych badań.

Prawidłowe stężenie TSH we krwi

Prawidłowa norma stężenia TSH u zdrowego człowieka mieści się w przedziale 4,5 – 5,0 mIU/l. Inny przedział może być uznany za prawidłowy u kobiet w ciąży, jednak w tym wypadku każdorazowo jest to ustalane przez lekarza prowadzącego.

Wynik powyżej lub poniżej wskazanej normy uznawany jest za powód do niepokoju, ponieważ może wskazywać na problemy z tarczycą. Wtedy rekomenduje się przeprowadzić kolejne badanie, które weryfikuje stężenie tyroksyny we krwi (tyroksyna to jeden z hormonów tarczycy). Jeżeli dokładne badanie wskaże na niedobór hormonów tarczycy T4, to wówczas diagnozuje się pierwotną niedoczynność tarczycy.

Dodatkowe badania

W ramach dodatkowych badań zleca się m.in. USG tarczycy. Wówczas możliwe jest dokładne poznanie przyczyny choroby. Wpływa to na leczenie niedoczynności tarczycy, w tym wybór odpowiednich medykamentów.

Podczas USG można dostrzec obniżoną echogeniczność oraz mniejszy rozmiar tarczycy. Wskazuje to na występowanie choroby Hashimoto.

Leczenie

Leczenie niedoczynności tarczycy polega na podawaniu pacjentom hormonów tarczycy. Nie jest to leczenie inwazyjne, a lekarz powinien dobrać je indywidualnie do potrzeb pacjenta. Każdy z nas może mieć nieco inne wzorowe stężenie hormonów, dlatego tak ważne jest skupienie się na konkretnym przypadku. Jeżeli wybierze się właściwą metodę leczenia, to z niedoczynnością tarczycy można spokojnie funkcjonować i nie będzie ona wpływać negatywnie na jakość życia pacjenta.

Czy wymagane jest leczenie szpitalne?

Hospitalizacja pacjenta wymagana jest tylko w skrajnych przypadkach. Najczęściej jest to pomoc doraźna i dochodzi do niej w przypadku śpiączki hipometabolicznej (wymaga leczenia na oddziale intensywnej terapii) lub w trakcie wykonywania licznych badań, gdy podejrzewane są inne choroby. Przeprowadzenie badań pozwala na postawienie prawidłowej diagnozy.

Nieleczona niedoczynność tarczycy – zagrożenia

Choroby tarczycy, w tym niedoczynność, wymagają leczenia. Czym może skutkować nieleczona choroba? Może ona powodować bardzo duże spustoszenie w organizmie człowieka oraz doprowadzić do ciężkich postaci wielu schorzeń, dlatego nie wolno jej lekceważyć. Sytuacja jest o tyle niebezpieczna, że przy chorobach tarczycy bardzo często podejrzewane są inne choroby, co utrudnia lub opóźnia prawidłową diagnozę. Im dłużej niedoczynność tarczycy pozostanie w cieniu, tym większe ryzyko występowania powikłań.

Do najważniejszych powikłań związanych z nieleczoną niedoczynnością tarczycy zalicza się:

• choroby serca;
• trwałą niepłodność;
• śpiączkę;
• zgon pacjenta.

W celu uniknięcia groźnych powikłań warto postawić na badania profilaktyczne, ponieważ pomogą one we wczesnym rozpoznaniu choroby.

Recepta online – niedoczynność tarczycy

W przypadku leczenia tarczycy można postawić na konsultację medyczną i usługę recepty online, co niewątpliwie jest ułatwieniem dla pacjentów. Jeżeli leczycie niedoczynność tarczycy, to wystarczy umówić się na konsultację online, w której trakcie lekarz przeprowadzi dokładny wywiad medyczny. Podczas konsultacji może być wystawiona e-recepta na zakup odpowiednich leków, dzięki którym możliwa będzie kontynuacja kuracji.

Recepta online to wygodne rozwiązanie dla osób, które chcą zaoszczędzić czas na wizycie lekarskiej lub nie mają możliwości zrealizowania jej w krótkim czasie. Znaczenie tego wzrasta m.in. w czasie pandemii, gdy często pozostajemy w izolacji domowej i staramy się ograniczyć bezpośredni kontakt z innymi ludźmi. Wpływa to na popularność recepty online. 

Jak działa e-recepta?

E-recepty to podstawowe dokumenty, które pozwalają na zakup leków w dowolnej aptece. To bardzo wygodne rozwiązanie dla lekarzy, aptekarzy oraz pacjentów. E recepty zapisane są na Internetowym Koncie Pacjenta, dlatego w każdej chwili można zweryfikować historię przyjmowanych leków oraz zapoznać się z zaleceniami lekarza.

Już kilka minut wystarczy, by przygotować się do konsultacji medycznej i poinformować lekarza o najważniejszych rzeczach. Pomoże to w trafnej diagnozie i przepisaniu e-recepty na leki, które będą bezpieczne i skuteczne. Nasi specjaliści dbają przede wszystkim o zdrowie i bezpieczeństwo każdego pacjenta.

Leki stosowane w leczeniu niedoczynności tarczycy dostępne są tylko na receptę. Zawsze należy bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza i rekomendowanych dawek, dlatego, że niewłaściwie stosowane leki mogą powodować zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta. Jeżeli w trakcie kuracji pacjent zauważy niepokojące objawy lub nasilenie dolegliwości, to należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, ponieważ może być wymagana zmiana kuracji.