Naturalne metody antykoncepcji: stosowanie i skuteczność

Czym są i na czym polegają naturalne metody antykoncepcji?

Istnieje kilka naturalnych metod zapobiegania ciąży, których podstawą jest umiejętność rozpoznawania dni płodnych i niepłodnych w cyklu menstruacyjnym kobiety. Określając dni płodne i niepłodne bowiem, pary mogą ustalić, kiedy w czasie cyklu menstruacyjnego możliwe jest współżycie bez zabezpieczenia, z niskim ryzykiem zajścia w ciążę. W tym znaczeniu naturalne metody antykoncepcji zakładają możliwość współżycia w tych fazach cyklu, w których możliwość zapłodnienia jest niewielka i zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej w trakcie dni płodnych, kiedy istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo połączenia się plemnika i komórki jajowej.

Naturalne metody antykoncepcji obejmują trzy czynniki, których obserwowanie umożliwia określenie dni płodnych i niepłodnych. Co ważne, elementy te można obserwować i analizować jednocześnie, aby podnieść ich skuteczność w zapobieganiu ciąży. Naturalna antykoncepcja polega zatem na:

• obliczaniu, w którym dniu cyklu miesiączkowego aktualnie znajduje się kobieta,
• kontroli śluzu z szyjki macicy,
• obserwacji zmian w szyjce macicy w poszczególnych fazach cyklu,
• codziennym pomiarze temperatury podstawowej ciała.

Wyróżnić można metody naturalnego planowania rodziny, czyli naturalnej antykoncepcji, takie jak:

• metoda kalendarzykowa, czyli kalendarzyk małżeński, jest jedną z najbardziej znanych metod naturalnej antykoncepcji, polega ona na okresowej wstrzemięźliwości seksualnej, która oparta jest o obliczenie płodności zgodnie z kalendarzem,
• metoda termiczna lub temperaturowa, jak sama nazwa wskazuje, bazuje na codziennym mierzeniu temperatury podstawowej ciała kobiety, opiera się na fakcie, że w momencie owulacji temperatura ciała minimalnie wzrasta, co oznacza, że w tym czasie może dojść do zapłodnienia podczas stosunku seksualnego,
• metoda Billingsów, czyli metoda śluzu szyki macicy czy metoda śluzowa, opiera się na obserwacji kontroli śluzu szyjkowego, gdyż w trakcie cyklu menstruacyjnego zachodzą zmiany w ilości, barwie oraz konsystencji śluzu wydzielanego przez szyjkę macicy,
• metoda Rötzera, czyli objawowo-termiczna, metoda ta łączy w sobie obserwację podstawowej temperatury ciała kobiety oraz obserwację śluzu szyjki macicy.

Jak stosować naturalne metody antykoncepcji?

Celem naturalnych metod antykoncepcji jest zabezpieczenie przed ciążą poprzez unikanie kontaktów seksualnych w trakcie dni płodnych kobiety bądź stosowanie dodatkowych metod antykoncepcji mechanicznej i/lub chemicznej. Jednocześnie naturalne metody antykoncepcji pozwalają na określenie dni niepłodnych, podczas których istnieje znikome prawdopodobieństwo zapłodnienia, nawet bez stosowania dodatkowych sposobów antykoncepcji. Z tego względu naturalne metody antykoncepcji obejmują obserwację objawów oraz oznak występujących w trakcie cyklu menstruacyjnego kobiety, w celu dokonania oceny jego fazy i określenia, czy podczas stosunku w danym okresie może dojść do zapłodnienia. Warto wskazać, że naturalne metody antykoncepcji można łączyć, celem podwyższenia ich skuteczności i uzyskania możliwie najdokładniejszych danych dotyczących cyklu wynikających z obserwacji i analizy objawów wynikających z faz składających się na cykl menstruacyjny.

Warto również wskazać, że naturalną metodą antykoncepcji dla mężczyzn jest:

• wstrzemięźliwość seksualna, polegająca na okresowym unikaniu stosunków płciowych w trakcie dni płodnych kobiety, czyli przez kilka dni w całym cyklu menstruacyjnym kobiety,
• stosunek przerywany, który polega na wycofaniu członka z dróg rodnych kobiety przed wytryskiem podczas stosunku seksualnego.

Co ważne, skuteczność tych metod jest jednak zawodna, w przypadku stosunku przerywanego wskaźnik Pearla wynosi 15-35. Dlatego stosowanie tej metody jako formy antykoncepcji nie jest najlepszym rozwiązaniem i warto sięgnąć po dodatkowe środki antykoncepcji mechanicznej lub chemicznej.

Naturalne metody antykoncepcji: skuteczność

Naturalne metody antykoncepcji mają wiele zalet, między innymi nie wpływają na organizm kobiety, przez co są zdrowe i bezpieczne. Niemniej jednak ich stosowanie nie gwarantuje wysokiej skuteczności, jak w przypadku antykoncepcji hormonalnej czy stosowania chemicznych, czy mechanicznych metod antykoncepcji. Ze względu na stosunkowo niską skuteczność zapobiegania ciąży, naturalne metody antykoncepcji zalicza się do naturalnych metod planowania rodziny, ponieważ z ich pomocą kobieta może określić, kiedy z największym prawdopodobieństwem trwają u niej dni płodne, w czasie których może dojść do zapłodnienia. Dodatkowo, naturalne metody antykoncepcji opierają się na obserwacji objawów pojawiających się w trakcie cyklu miesiączkowego kobiety, które mogą ulec zaburzeniom w wyniku infekcji, wzmożonego stresu, pracy zmianowej czy też nieustabilizowanego trybu życia. Czynniki te mogą zw znacznym stopniu zaburzyć i zafałszować obserwowane objawy, przez co obniżać skuteczność stosowanych metod naturalnej antykoncepcji. Niemniej jednak w przypadku, kiedy nie ma ryzyka, że objawy mogą zostać zaburzone przez jakiekolwiek czynniki, wskaźnik Pearla dla:

• metody kalendarzykowej wynosi około 25,
• metody Billingsów waha się między 1 a 23,
• metody Rötzera w okresie niepłodności przedowulacyjnej waha się między 0,1 a 0,9, natomiast dla okresu niepłodności poowulacyjnej wynosi 0,
• metody termicznej w tym przypadku wskaźnik Pearla wynosi około 0,8-1,4.

Niemniej jednak podstawą skuteczności naturalnej antykoncepcji jest umiejętność obserwacji, identyfikacji oraz właściwej analizy objawów, jakie związanie są z określonymi fazami cyklu menstruacyjnego. Co więcej, naturalne metody antykoncepcji zakładają czasową wstrzemięźliwość seksualną, wiązaną z dniami płodnymi kobiety. Niemniej jednak należy wskazać, że współżycie w trakcie dni płodnych jest możliwe, ale obarczone dużym ryzykiem zapłodnienia. Z tego względu pary chcące zabezpieczyć się przed ciążą powinny skorzystać w tym czasie z dodatkowych metod nowoczesnej antykoncepcji. Skutecznym zabezpieczeniem w trakcie dni płodnych może być zastosowanie prezerwatywy, kapturek dopochwowy czy gąbka dopochwowa. Naturalne metody planowania rodziny to nic innego jak antykoncepcja niehormonalna. Dlatego też stosowanie naturalnych metod antykoncepcji nie powoduje zmian w gospodarce hormonalnej, dzięki czemu mogą być one stosowane przez kobiety po porodzie, w trakcie karmienia piersią, a także te, które z różnych powodów nie chcą lub nie mogą stosować antykoncepcji hormonalnej.