Łysienie plackowate – jakie są przyczyny, objawy i rozpoznanie?

Łysienie plackowate – kiedy się pojawia?

Łysienie plackowate pojawia się zazwyczaj u osób młodych – najczęściej tych, które nie ukończyły jeszcze trzydziestego roku życia. Z uwagi na rodzaje łysienia plackowatego może dojść do całkowitej utraty włosów – nie tylko skóry głowy, ale również brwi, rzęs oraz włosów łonowych. Występowanie łysienia plackowatego w niektórych przypadkach wiąże się także ze zmianami paznokciowymi o dość różnorodnym nasileniu a także morfologii.

Z uwagi na postęp choroby często pojawiają się zaburzenia na tle psychologicznym. Brak akceptacji rozwoju choroby, a także zmieniania się własnego wyglądu może być prawdziwym wyzwaniem.

Rozwój choroby

W łysieniu plackowatym dochodzi do ataku i niszczenia mieszków włosowych, przez co włosy wypadają. Na skórze pojawiają się także wyłysiałe placki. W niektórych przypadkach łysienia zdarza się, że schorzenie to łączy się z konkretnymi problemami zdrowotnymi. Wiele schorzeń oraz działań – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, może zwiększyć właśnie wystąpienie choroby, którą określa się jako łysienie plackowate. Warto jeszcze dodać, że często pojawia się również samoistny odrost włosów w miejscach, gdzie wcześniej nastąpiło łysienie.

Łysienie plackowate dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Problem ten może pojawić się nawet u jednego procenta całej populacji na świecie.

Prawidłowy wzrost włosów a łysienie plackowate

Gęstość oraz wzrost owłosienia na skórze głowy oraz w innych miejscach, zależy jest od genów. Włosy nie rosną w sposób ciągły – cały proces dzieli się na trzy fazy.

Faza pierwsza

Pierwsza faza wzrostu, czyli anagen, jest najważniejszym etapem. To aktywna faza wzrostu włosów, w której znajduje się od 85 do 90 procent całego owłosienia z różnych części ciała. Anagen to taki okres, w którym włosy są połączone bezpośrednio z mieszkami – dzięki temu porost włosów jest znacznie bardziej ożywiony, gdyż poszczególne włosy mają dostęp do niezbędnych składników odżywczych. Faza ta może trwać około sześciu lat.

Faza druga

Kolejny etap, zwany również fazą przejściową oraz katagenem, to moment oddzielania się włosów od mieszków włosowych. Rozpoczyna się zatem proces obumierania włosów. Następuje wówczas obkurczenie cebulki włosowej, przez co włosy wykrzyknikowe wysuwają się z mieszka włosowego. W tym etapie znajdować się może równocześnie od jednego do trzech procent włosów na głowie. Cała faza obumierania włosów może trwać około trzech tygodni.

Faza trzecia

Ostatnia faza związana z rośnięciem włosów, to telogen – faza spoczynku. W tym okresie pobudzenie włosów nie jest konieczne, gdyż one zwyczajnie nie rosną. Mieszki włosowe są całkowicie puste, zatem nie mogą wpływać w żaden sposób na pojawienie się nowych włosów. Okres ten może trwać nawet do kilku miesięcy; według przeprowadzonych badań w tej fazie znajduje się od ośmiu do nawet piętnastu procent włosów na naszej głowie.

W momencie, gdy mamy do czynienia z łysieniem plackowatym, tego typu etapy podlegają znacznemu skróceniu. Przede wszystkim znacznie szybciej pojawia się faza katagenu, która polega w dużej mierze na wypadaniu włosów. Niezależenie od rodzaju łysienia, stan zapalny atakuje mieszki włosowe, które produkują pigment. Tworzy się wówczas naciek zapalny, który składa się z limfocytów, komórek dendrytycznych oraz komórek tucznych. Na pojawienie się takiego schorzenia mają wpływ również choroby autoimmunologiczne.

Łysienie plackowate – rodzaje

W przypadku łysienia plackowatego może rozróżnić wiele rodzajów tego schorzenia. Najczęściej pojawia się łysienie plackowate uogólnione, które pojawia się nie tylko na skórze głowy – dotyczy bowiem również brwi, rzęs, owłosienia meszkowego czy pachowego.

Pacjenci mogą cierpieć również na łysienie plackowate wieloogniskowe. To występowanie odgraniczonej i okrągłej łysiny, która występuje w więcej niż jednym miejscu. Nie ma zatem problemów z tym, aby wyodrębnić poszczególnych ognisk łysienia.

Łysienie plackowate całkowite oznacza po prostu utratę włosów z całej skóry głowy. Z kolei łysienie plackowate ogniskowe to schorzenie, które występuje wyłącznie w obrębie jednej partii ciała.

Istnieje również łysienie plackowate złośliwe. W przypadku łysienia plackowatego tego typu, włosy nie odrastają. Ten rodzaj choroby może pojawić się na skutek opornego reagowania na długotrwałe leczenie.

Innym rodzajem łysienia jest łysienie plackowate pasmowate. W takiej sytuacji chorobowej włosów ubywa od środka głowy do zewnątrz. Łysienie plackowate wężykowate z kolei oznacza utratę włosów w miejscach wokół głowy – okolicach potylicznych, czołowych oraz skroniowych.

Ostatni typ to łysienie plackowate rozlane. Jest ono na tyle rozległe, że zmian związanych z wypadaniem włosów nie można wyodrębnić.

Przyczyny łysienia plackowatego

Łysienie plackowate to schorzenie, które dotyczy nawet dwóch procent pacjentów, którzy zgłaszają się do dermatologa. Łysienie plackowate uogólnione dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Początek choroby łysienia całkowitego może pojawić się w dzieciństwie lub w młodym wieku. Zmiany w obrębie skóry głowy mogą jednak wystąpić w każdym momencie życia.

Zarówno łysienie uogólnione, jak i łysienie plackowate jednoogniskowe nie jest do końca zbadane pod względem przyczyny. Ryzyko zachorowania pojawia się jednak na skutek choroby autoimmunologicznej. Układ odpornościowy atakuje mieszki włosowe, co wpływa osłabiająco na skórę głowy. Komórki stanu zapalnego mogą się rozwijać, przez co następuje pogłębienie schorzenia. Czynniki autoimmunologiczne trudno jest wyeliminować; w razie pojawienia się pierwszych objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Leczenie łysienia plackowatego nie jest łatwe, ale przy odpowiedniej terapii może przynieść efekty.

Zmiany zapalne

Łysienie plackowate to zmiany zapalne, które występują w mieszku włosowym. Keratynocyty uwalniają cytokiny zapalne, które uaktywniają komórki śródbłonka. Wokół mieszka zaczyna się gromadzić naciek zapalny, który wpływa znacząco na pogorszenie całego procesu zapalnego. Jeśli naciek jest sporych rozmiarów, wówczas uszkodzenia mieszków włosowych będą większe i wtedy dochodzi do tego, że pojawia się łysienie plackowate. Przyczyny prowadzą do stopniowej utraty włosów; na szczęście proces ten jest odwracalny. W momencie, gdy stan zapalny minie, wówczas mieszki włosowe na nowo podejmują swoje działania i włosy zaczynają odrastać.

Inne czynniki

Czynniki, które wpływają na pojawienie się opisywanego stanu zapalnego, to między innymi atopia, czynniki genetyczne, zaburzenia hormonalne, zaburzenia psychiczne, wewnątrzustrojowe ogniska zakażenia, a także długotrwały stres.

Warto jeszcze dodać, że schorzenie to występuje jako choroba współistniejąca z takimi chorobami, które pojawiają się z uwagi na zjawiska autoimmunologiczne. Pacjent może cierpieć równocześnie na atopowe zapalenie skóry, bielactwo, toczeń rumieniowaty, cukrzycę typu I, reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie jelita grubego oraz zapalenie tarczycy.

Objawy łysienia plackowatego

Łysienie plackowate może rozwinąć się w dowolnym momencie życia człowieka. Najczęściej pierwsze objawy pojawiają się na skórze głowy. Pierwsze ognisko zapalne z kolei jest okrągłe i przypomina monetę. Wraz z rozwojem choroby, tego typu ognisk może przybywać – zazwyczaj mają one średnicę od pięciu do dziesięciu centymetrów.

Ogniska zapalne

Ogniska łysienia plackowatego mogą mieć regularny kształt. Miejsca te są pozbawione włosów, a skóra pozostaje wolna od zmian chorobowych. Zmiany te lokalizują się zazwyczaj w obszarze potylicznym oraz czołowo-ciemieniowym. Warto zauważyć, że nawet dwadzieścia pięć procent chorych może tracić włosy z obszaru całej głowy.

Łysienie plackowate nie daje objawów charakterystycznych dla stanu zapalnego. Oprócz wypadania włosów, nie pojawia się na przykład rumień. Niektórzy pacjenci skarżą się na swędzenie skóry, jednak sytuacje takie są stosunkowo rzadkie. Trudno również wskazać objawy łysienia plackowatego, które poprzedzałyby pojawienie się tego schorzenia i umożliwiały wczesną reakcję.

Pierwsze objawy łysienia plackowatego – co robić?

W łysieniu plackowatym bardzo istotna jest wczesna diagnostyka oraz rozpoczęcie leczenia. Już w momencie zaobserwowania pierwszych symptomów, warto zgłosić się niezwłocznie do dermatologa bądź przynajmniej lekarza pierwszego kontaktu.

Diagnostyka łysienia plackowatego

W leczeniu łysienia plackowatego niezwykle ważna jest diagnoza. Dokonywana jest ona na podstawie szczegółowego wywiadu z pacjentem, a także zleconych przez specjalistę badań. Diagnostyka w łysieniu plackowatym powinna obejmować wykluczenie innych chorób autoimmunologicznych. Ważne jest również badanie przedmiotowe włosów, skóry, a także paznokci i oczu. Lekarz sprawdza wówczas ogniska pozbawione włosów pod kątem występowania innych schorzeń. W przypadku zmian na paznokciach, lekarz najczęściej diagnozuje naparstkowanie; w przypadku oczy jako schorzenie często pojawia się zmętnienie soczewki.

Dermoskopia – na czym polega?

Spośród innych badań związanych z łysieniem plackowatym, wymienia się także dermoskopię. Badanie tego typu umożliwia obserwowanie struktur, które znajdują się w obrębie naskórka, górnych warstw skóry właściwej, a także ujść mieszków włosowych. Takie dodatkowe badanie włosów brwi lub rzęs sprawia, że lekarz jest w stanie uzyskać istotne informacje, które będą pomocne w leczeniu łysienia plackowatego. Stosuje się również test pociągania. Jak sama nazwa wskazuje, proces ten polega na pociąganiu pęków po 40-60 włosów w różnych miejscach na skórze głowy. Jeżeli w ten sposób zostanie wyrwanych przynajmniej dziesięć włosów, wówczas wynik testu jest dodatni.

Inne badania

Ponadto łysienie plackowate można zdiagnozować na pomocą testów czynnościowych tarczycy. Leczenie łysienia plackowatego nie powinno jednak rozpoczynać się wyłącznie po uzyskaniu dodatnich wyników tego typu badań; mogą one jednak wskazać u pacjenta choroby tarczycy.

Często wykonuje się także badanie histologiczne. Pobiera się wówczas fragment skóry ze zmianami chorobowymi, by przyjrzeć się jemu nieco bliżej. W przypadku pojawienia się pod mikroskopem gęstego nacieku limfocytarnego, wówczas mamy do czynienia z ostrym łysieniem plackowatym.

Leczenie łysienia plackowatego

Łysienie plackowate to schorzenie, którego próby wyeliminowania opierają się na leczeniu miejscowym, a także ogólnym. Z uwagi na to, że przyczyna tego stanu nie jest do końca poznana, to trudno jest tak naprawdę całkowicie wyeliminować tego typu schorzenie.

Jak leczyć łysienie plackowate – preparaty miejscowe

Do leczenie miejscowego objawów łysienia plackowatego stosuje się zazwyczaj glikokortykosteroidy podawane śródskórnie. Istnieją jeszcze miejscowe glikokortykosteroidy, które dostępne są w formie kremów, maści, a także płynów i pianek. W ten sam sposób podaje się choremu także cygnolinę oraz minoksydyl.

Leczenie ogólne

Leczenie ogólne to przede wszystkim cyklosporyna, a także wspomniane już wcześniej glikokortykosteroidy. W niektórych przypadkach można stosować także fotochemioterapię oraz wąskopasmową fototerapię UVB.

W niektórych przypadkach pomocna może być także mezoterapia. To zabiegi, które polegają w dużej mierze na podaniu podskórnym bądź śródskórnym koktajli odżywczych. Chorzy na łysienie plackowate wspomagają się także karboksyterapią; to nic innego, jak podskórne podawanie dwutlenku węgla, który wpływa na rozszerzanie naczynek oraz powstawanie nowych.

Ostatnim zabiegiem, który może być stosowane właśnie w leczeniu łysienia plackowatego stosuje, jest kriomasaż. Polega on na podaniu podtlenku azotu, przez co tkanki ulegają znacznemu ochłodzeniu. Wykonanie takiego zabiegu wpływa na pobudzenie odnowy biologicznej mieszków włosowych.

Wizyta u lekarza

Bez względu na rodzaje łysienia plackowatego, schorzenie to zawsze wiąże się z pewnym dyskomfortem. W takiej sytuacji wizyta u lekarza jest konieczna! Niestety, na konsultację z dermatologiem, który przyjmuje stacjonarnie, najczęściej czeka się przez wiele miesięcy. Warto zatem skorzystać z oferty naszych porad internetowych. W czasie takiej wizyty lekarz nie tylko dokona diagnozy, ale również wypisze receptę na specyfiki, które mogą pomóc pacjentowi. Taka oferta to ogromne udogodnienie dla każdego!