Łysienie androgenowe: przyczyny i leczenie

Łysienie androgenowe - co to?

Nie wiesz, co to jest łysienie androgenowe? To powszechnie występujące schorzenie dermatologiczne, które jest efektem nadwrażliwości mieszków włosowych na hormon androgenowy - DHT. Na skutek choroby wytwarzanie włosa w mieszku włosowym zostaje zahamowane. Wraz z rozwojem tego typu łysienia u mężczyzn dochodzi do ścieńczenia, szybszego wypadania włosów i pojawiania się nieestetycznych prześwitów. Należy nadmienić, iż androgeny powodują słabsze wybarwienie włosów i miniaturyzację mieszków włosowych. Jaki jest związek między testosteronem a wypadaniem włosów? Pochodna tego hormonu płciowego, czyli dihydrotestosteron (DHT) skraca fazę wzrostu włosa zwaną anagenem i wydłuża fazę spoczynku - tzw. telogen, który u zdrowego człowieka trwa od 2 do 4 miesięcy. Warto nadmienić, iż DHT odpowiada też za zarost na twarzy i owłosienie ciała. 

Na rozwój alopecia androgenetica mają wpływ uwarunkowania genetyczne. Jeśli co najmniej jeden z rodziców zmaga się z AGA, jego potomstwo znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka. Znaczenie dla rozwoju łysienia androgenowego mają też czynniki środowiskowe, w szczególności:

• długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV, 
• zanieczyszczenie środowiska,
• styczność z chemicznymi czynnikami drażniącymi, 
• zaburzenia mikrobiomu skóry owłosionej.

Wpływ na nasilenie choroby może mieć niezdrowy styl życia, używki (nikotynizm), niedokrwistość, sytuacje stresogenne.

• łysienie telogenowe a androgenowe

Wiele osób zastanawia się, jakie są różnice między łysieniem telogenowym, a androgenowym. Otóż w przebiegu tej pierwszej odmiany łysienia dochodzi do równomiernego przerzedzenia włosów i po jakimś czasie (zwykle kilku miesiącach) one odrastają. Z kolei pacjenci z łysieniem androgenowym mogą jedynie spowolnić postęp tej dermatozy, gdyż nie istnieje obecnie żaden skuteczny lek na łysienie androgenowe, który mógłby pozwolić mężczyźnie odzyskać kondycję owłosienia sprzed choroby.

• chora tarczyca a łysienie u kobiet

Warto w tym miejscu dodać, iż w przypadku pacjentek utrata włosów może być spowodowana również zaburzeniami pracy gruczołu tarczowego. Więcej na temat związku między tarczycą a wypadaniem włosów dowiesz się, klikając ten link.

Łysienie androgenowe - objawy

Jak rozpoznać łysienie androgenowe męskie? Charakterystycznym objawem AGA u panów są, potocznie mówiąc zakola, czyli recesja linii włosów na skroniach oraz łysina na wierzchołku głowy. Jednak zanim dojdzie do wzmożonej utraty włosów, u chorych często pojawia się łupież tłusty lub łojotok, który występuje także w przebiegu łysienia łojotokowego. Wraz z postępem choroby zwykle dochodzi do całkowitego wyłysienia. Z kolei łysienie androgenowe u kobiet najczęściej objawia się jako rozproszone przerzedzenie włosów na szczycie głowy (wiele z nich zauważa systematyczne powiększanie się przedziałka). W przypadku pań praktycznie nigdy AGA nie powoduje 100% wyłysienia. Choroba ta sprawia, że mamy niższe poczucie atrakcyjności i czujemy się bezradni wobec pogłębiających się objawów. Tak więc łysienie androgenowe niewątpliwie obniża jakość życia.

Kliniczne łysienie u mężczyzn oceniamy według skali Hamiltona-Norwooda, z kolei u kobiet według skali Ludwiga. 
Jak podkreślają lekarze dermatolodzy z rozległą wiedzą trychologiczną, alopecia androgenetica należy różnicować z innymi niebliznowaciejącymi rodzajami łysienia, w tym m.in.: łysieniem telogenowym oraz łysieniem plackowatym w odmianie rozlanej. Warto wspomnieć, że łysienie plackowate u dzieci ma podobny przebieg, jak u osób dorosłych.

Jakie hormony zbadać przy łysieniu androgenowym?

Diagnostyka łysienia androgenowego obejmuje szczegółowy wywiad z pacjentem, w czasie którego lekarz dowiaduje się m.in. o obciążeniach rodzinnych, badanie przedmiotowe i  badania laboratoryjne. Jakie badania warto wykonać przy podejrzeniu AGA? Zwykle specjalista zleca:

• morfologię krwi,
• oznaczenie stężenia żelaza i ferrytyny, 
• badanie hormonów tyreotropiny i wolnej tyroksyny, 
• badanie przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej,
• oznaczenie stężenia kortyzolu, 
• badanie prolaktyny, 
• badanie estradiolu i progesteronu,
• badanie testosteronu całkowitego i wolnego.

U wszystkich pacjentów zaleca się też wykonanie badania trichoskopowego okolicy czołowo-ciemieniowej, skroniowej i potylicznej. Niekiedy przeprowadza się też trichogram i badanie mykologiczne (przy podejrzeniu grzybicy owłosionej skóry głowy).

Łysienie androgenowe - leczenie

Jak leczyć łysienie androgenowe? Dostępna farmakoterapia pozwala zahamować wypadanie włosów. W ramach kuracji lekarz może wdrożyć minoksydyl (stężenie 2 lub 5%) w formie płynu do wcierania w skórę głowy. Okazało się, że lek ten początkowo stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego wydłuża fazę aktywnego wzrostu włosa i zwiększa rozmiar mieszka włosowego. Drugim preparatem leczniczym jest finasteryd przyjmowany doustnie. Jest to lek, który blokuje przekształcanie testosteronu w DHT. W opinii wielu lekarzy zadowalające efekty terapeutyczne może przynieść połączenie obu leków.

Warto jednak wiedzieć, że finasteryd budzi w środowisku medycznym pewne kontrowersje z uwagi na możliwe działania niepożądane takie jak np.: spadek libido, problemy z erekcją, stany depresyjne, zaburzenia wytrysku. Pomocniczo można używać preparatów trychologicznych (szamponów, ampułek) z inozytolem, adenozyną, kofeiną.

Co pomaga na łysienie androgenowe poza wymienionym metodami?

Jeśli chodzi o zabiegi uzupełniające, warto wspomnieć o iniekcjach owłosionej skóry głowy osoczem bogatopłytkowym (platelet rich plasma - PRP). Autologiczny materiał (pozyskiwany z krwi pacjenta) uwalnia czynniki wzrostu. pobudzając komórki macierzyste mieszków włosowych  rewitalizuje skórę głowy. Niekiedy wdraża się też leczenie AGA laserami niskoenergetycznymi (LLLT – low level laser therapy), które pogrubiają łodygi włosów i pobudzają ich odrost. Innym dość często wykonywanym zabiegiem jest mezoterapia koktajlami witaminowymi, która pobudza mikrocyrkulację skóry głowy i wzmaga porost włosów.

Dieta na łysienie androgenowe

By ograniczyć wypadanie włosów i wzmocnić cebulki warto spożywać nieprzetworzone produkty o niskim indeksie glikemicznym oraz stanowiące dobre źródło białka. W diecie osób z AGA powinno znaleźć się mięso, jaja, rośliny strączkowe oraz inne warzywa i owoce obfitujące w witaminę A, witaminy z grupy B, a także ryby morskie (to świetne źródło kwasów omega-3). Jeśli chodzi o pierwiastki - należy zadbać o odpowiednią podaż cynku, selenu, krzemu, potasu i miedzi.

Czy łysienie androgenowe jest odwracalne?

Niestety zaistniałe zmiany są nieodwracalne - leczenie może jedynie zahamować lub opóźnić rozwój łysienia androgenowego. Dlatego tak ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza, najlepiej przy wystąpieniu początkowych objawów. Warto wspomnieć, że dla części chorych na AGA satysfakcjonującym rozwiązaniem jest przeszczep włosów.