Jakie leki stosować w leczeniu narośli kostnych? Kwas hialuronowy na osteofity?

Czym są osteofity?

Osteofity to narośla kostne przybierające kształt haczyków lub kolców. Zazwyczaj powstają wokół stawów lub na powierzchniach kości. Samo odkrycie osteofitu (za pomocą badań obrazowych, np. RTG) nie zawsze oznacza chorobę. Czasem osteofity są bezobjawowe i jeśli nie wywołują dolegliwości, leczenie może nie być konieczne.

Jakie są przyczyny powstawania osteofitów?

Osteofity rozwijają się w odpowiedzi na długotrwałe przeciążenie lub uszkodzenie stawu, a konkretniej – chrząstki stawowej. Najczęściej ma to miejsce w przebiegu zmian zwyrodnieniowych stawów. Osteofity powstają też jako odpowiedź organizmu na zużycie chrząstki stawowej – to nic innego niż wytworzenie dodatkowej kości wokół stawów.

Do ich powstawania przyczynia się również proces starzenia się organizmu. Mogą tworzyć się również w wyniku przewlekłego przeciążenia mechanicznego, np. u osób pracujących fizycznie lub u sportowców, a także w wyniku procesów zapalnych toczących się w obrębie stawów.

Jakie są objawy osteofitów?

Jak objawiają się osteofity? Najczęściej są to dolegliwości bólowe o różnym nasileniu, a zależeć będzie ono od ich rozmiaru i dokładnego umiejscowienia. Zajęte mogą być różne stawy – np. staw biodrowy, kolanowy, czy kręgosłup. Mogą ograniczać zakres ruchu i wywoływać sztywność stawu.

Ponadto osteofity w obrębie kręgosłupa mogą powodować zwężenie kanału kręgowego lub ucisk na korzeń nerwowy. Z czym to się wiąże? Osteofity kręgosłupa w odcinku lędźwiowym mogą objawiać się bólem, który będzie promieniować do nóg, z kolei ich rozmieszczenie na krawędziach trzonów kręgów w odcinku szyjnym kręgosłupa może wiązać się z promieniowaniem w kierunku rąk.

Osteofity – leczenie. Jak przebiega?

Leczenie osteofitów zależy od stopnia zaawansowania zmian, objawów i lokalizacji. W niektórych przypadkach nie ma konieczności terapii. Metody leczenia można podzielić na farmakologiczne, fizykoterapię i leczenie chirurgiczne, stosowane w ostateczności, tj. w przypadku osteofitów, które są przyczyną niezwykle nasilonych dolegliwości. 

Jakie leki na osteofity?

Na wstępie chcemy podkreślić fakt, że żaden lek nie „rozpuści” istniejącego już osteofitu. Podstawa leczenia farmakologicznego to leki przeciwbólowe, mające na celu złagodzenie objawów i poprawę funkcjonowania stawu. Najczęściej stosuje się paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

Gdy ból jest bardzo silny, można zastosować opioidy, a w niektórych sytuacjach glikokortykosteroidy. Paracetamol działa przeciwbólowo i często jest pierwszym wyborem w łagodzeniu bólu, nie ma jednak działania przeciwzapalnego. Można dostać go pod nazwami handlowymi takimi jak np.

• Apap,
• Panacit.

NLPZ jak wskazuje nazwa, poza działaniem przeciwbólowym, działają też przeciwzapalnie. Jest to kluczowe w przypadku osteofitów, które wystąpiły w przebiegu zapalenia stawów. Proces zapalny może być też wynikiem samej przebudowy tkanki kostnej i chrzęstnej, zachodzącej na skutek ich uszkodzenia.

Do grupy niesteroidowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych zalicza się m.in. ibuprofen, diklofenak, naproksen czy meloksykam. Są dostępne w postaci:

• tabletek: Ibuprom, DicloDuo, Apo-Napro, MEL,
• maści i żelów łagodzących ból: Dolgit, Voltaren Max.

Glikokortykosteroidy także działają przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo, ale ich zastosowanie jest ograniczone do ściśle określonych sytuacji. Stosowane są w iniekcji dostawowej, przy czym, co warto podkreślić, zabieg ten wykonywany jest w gabinecie lekarskim.

Bardzo silny ból można łagodzić opioidami (np. Tramal), które nie wykazują jednak działania przeciwzapalnego. Dostępne są także preparaty zawierające w składzie połączenie opioidu z paracetamolem, co pozwala na zastosowanie mniejszych dawek poszczególnych substancji i zminimalizowanie skutków ubocznych. Takie preparaty to np.:

• Doreta,
• Skudexa.

O ile paracetamol i ibuprofen jest dostępny bez recepty w wielu sklepach, tak większość pozostałych leków z grupy NLPZ, jak i opioidy można kupić, wyłącznie posiadając receptę od lekarza.

Kwas hialuronowy na osteofity

Kwas hialuronowy jest naturalną substancją, którą każdy z nas posiada w swoim ciele. Znajduje się przede wszystkim w chrząstkach i płynie stawowym i działa tam jako pewnego rodzaju „smar” i „amortyzator” dla stawów. Z wiekiem lub podczas choroby zwyrodnieniowej i innych chorób stawów, w których przebiegu dochodzi do rozwoju osteofitów, ilość i jakość tego kwasu w stawach spada, prowadząc do ograniczenia ruchomości i bólu.

Iniekcje z kwasu hialuronowego prosto do stawu znalazły zastosowanie w łagodzeniu wspomnianych dolegliwości. Kwas hialuronowy poprawia poślizg między powierzchniami stawu, zmniejszając ich wzajemne tarcie o siebie. Zmniejsza też stan zapalny, co w ostateczności skutkuje obniżeniem dolegliwości bólowych. Dodatkowo wytwarza na powierzchni stawu warstwę ochronną, ograniczając jej dalsze ścieranie. Substancja ta nie likwiduje istniejących już osteofitów, ale poprawiając warunki panujące w stawie, opóźnia ich dalsze narastanie.

Może to być dobrym rozwiązaniem terapeutycznym dla osób cierpiących na ból i sztywność stawów, u których objawy nie ustępują po lekach lub jeśli występują przeciwwskazania do ich stosowania, a także u chorych posiadających przeciwwskazania do zabiegów operacyjnych. Pozwala także odsunąć ów zabieg w czasie.

Iniekcje wykonuje lekarz, zwykle w serii, a efekt utrzymuje się od kilku miesięcy do roku, w zależności od preparatu i organizmu. Niewątpliwą zaletą stosowania takiej terapii jest fakt, że kwas hialuronowy nie wchodzi w interakcje z lekami przyjmowanymi przez pacjenta. Inną z zalet jest niewielka ilość przeciwwskazań, obejmują one: infekcje skóry w okolicy miejsca wkłucia, zaburzenia krzepnięcia krwi i uczulenie na którykolwiek składnik preparatu. 

Znaczenie rehabilitacji w walce z osteofitami

Niemałe znaczenie w łagodzeniu dyskomfortu związanego z osteofitami ma także fizjoterapia. Skuteczne mogą okazać się ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, które pomogą zniwelować napięcie mięśniowe i obniżą ból i sztywność stawów.

Niekiedy warto spróbować form rehabilitacji takich jak terapia falą uderzeniową, ultradźwiękami, polem magnetycznym, czy laseroterapia.

FAQ – pytania najczęściej zadawane przez pacjentów