Guzki na tarczycy: objawy, przyczyny i leczenie

Co to są guzki tarczycy?

Guzki na tarczycy to zmiany, które zazwyczaj wynikają ze zmian w zaburzeniach budowy i funkcji tego gruczołu. Guzki wyczuwalne są w badaniu palpacyjnym jako niejednorodne i wypukłe zmiany, które mogą przybrać charakter lity, co oznacza, że wypełniają je przede wszystkim komórki, inne z kolei to zmiany koloidowe wypełnione płynem, które przypierają postać torbieli na tarczycy. Zazwyczaj są one na tyle małe, że diagnozowane są dopiero podczas badania palpacyjnego u lekarza.

Wole guzkowe zwykle rozpoznawane są u kobiet, a częstość ich występowania rośnie wraz z wiekiem. Należy wskazać, że choć większość zmian na tarczycy ma charakter łagodny, to guzków – szczególnie o nieregularnym kształcie – nie należy lekceważyć. Okazuje się bowiem, że w takiej postaci może występować nowotwór tarczycy.

Skąd się biorą guzki na tarczycy?: przyczyny zmian na tarczycy

Etiologia powstawania zmian na tarczycy nie jest jednoznacznie określona. Wole guzkowe na tarczycy, jak już wskazano, mogą rozwijać się w wyniku różnych nieprawidłowości w budowie, a także w funkcjonowaniu tego narządu. Trudno jednak wskazać jednoznaczną przyczynę powstawania guzków na tarczycy. Ze względu na przypadki rodzinnego występowania zmian na tarczycy uważa się, że czynnikiem predysponującym do pojawienia się guzków na gruczole są uwarunkowania genetyczne. Co więcej, przyczyn powstawania guzków na tarczycy upatruje się również w diecie ubogiej w jod. Dodatkowo zmiany na tarczycy mogą również pojawić się w przebiegu choroby Hashimoto, czyli choroby o podłożu autoimmunologicznym, która ma postać przewlekłego zapalenia tarczycy.

Pojedynczo występujące guzki tarczycy powinny budzić niepokój, gdyż mogą wskazywać na zmianę nowotworową. Choć zdecydowana większość zmian na tarczycy ma charakter łagodny, na przykład gruczolaki czy zmiany zapalne w postaci podostrego zapalenia tarczycy, to należy zachować szczególną ostrożność. Należy bowiem wykluczyć złośliwe zmiany nowotworowe, gdyż guzek na tarczycy może okazać się rakiem, a zmiany mogą wywodzić się z:

• komórek pęcherzykowatych tarczycy – rak brodawkowaty tarczycy, anaplastyczny czy pęcherzykowy
• z komórek C, czyli rak rdzeniasty.

Guzki tarczycy: objawy

Niektóre z guzków na tarczycy – szczególnie te drobne – nie powodują żadnych dolegliwości. Duże zmiany mogą natomiast uciskać tchawicę lub przełyk, co może powodować duszności i problemy w przełykaniu. Rzadko również dochodzi do zmiany barwy głosu lub chrypy, wynikających z ucisku bądź uszkodzeń nerwu krtaniowego. Niekiedy jednak guzki na tarczycy mogą wytwarzać nadmierną ilość hormonów tarczycy, a przez to wiązać się z występowaniem objawów nadczynności tarczycy, Wówczas wystąpić może między innymi:

• utrata masy ciała,
• drżenie mięśni,
• zwiększona potliwość,
• nerwowość, 
• stale przyspieszona czynność serca.

Z kolei u osób z guzkami gruczołu, które wywołane są chorobą Hashimoto, głównym objawem może być niedoczynność tarczycy, której symptomy ujawniają się w postaci:

• uczucia zimna,
• wypadania włosów,
• zmierzenia i senności,
• wzrostu masy ciała, 
• suchości skóry,
• zaparć, 
• depresji,
• problemów z pamięcią.

Guzki tarczycy: leczenie

Leczenie zmian na tarczycy uzależnione jest od wielu czynników, między innymi od wyników badań diagnostycznych, ale również zgłaszanych objawów czy też historii nowotworów w rodzinie. W przypadku małych zmian na tarczycy nie wywołujących dolegliwości, wystarczająca jest obserwacja guzków. Jeśli lekarz stwierdzi nieprawidłową czynność tarczycy, najczęściej wdrażana formą leczenia jest farmakoterapia.

Guzki na tarczycy a ciąża

W trakcie czy znacznie wzrasta zapotrzebowanie na jod, a dodatkowo produkowanych jest znacznie więcej hormonów tarczycy. Warto wskazać, że podczas ciąży sam gruczoł się powiększa. Zmiany na tarczycy w czasie ciąży mogą być wywołane między innymi zbyt małą podażą jodu w diecie, a także zwiększonym wydalaniem pierwiastka wraz z moczem. Guzki na tarczycy w ciąży mogą być również wynikiem nadczynności tarczycy, wówczas pojawiają się tak zwane wole w tarczycy. Należy jednak wskazać, że guzki na tarczycy w ciąży należy monitorować i kontrolować, gdyż w niektórych przypadkach mogą wpływać na rozwój i przebieg ciąży. W tym znaczeniu nadczynność tarczycy w ciąży wiąże się ze wzrostem ryzyka poronienia.

Farmakoterapia polega na przyjmowaniu leków przeciwtarczycowych w przypadku nadczynności tarczycy lub preparatów lewoskrętnych przy niedoczynności gruczołu. Dodatkowo u niektórych osób z wykrytymi zmianami tarczycy wdrażane jest leczenie jodem promieniotwórczym.

Rozpoznanie lub podejrzenie raka tarczycy stanowi przesłankę i wskazanie do leczenia operacyjnego w postaci usunięcia narządu, czyli tyroidektomii. Co więcej, leczenie operacyjne ma zastosowanie również w przypadku dużych guzów czy wola guzkowego, czyli powiększonej tarczycy z licznymi zmianami.

Warto również wskazać, że zmiany na tarczycy mogą być również wynikiem poporodowego zapalenia tarczycy.

Czy guzki tarczycy mogą zniknąć?

Guzki na tarczycy mogą mieć różne podłoże. W przypadku torbieli na tarczycy zmiany mogą ulec resorpcji. Z kolei w przypadku guzków tarczycowych po zastosowaniu terapii L-tyroksyną zmiany mogą znacząco się zmniejszyć. Warto również wskazać, że niektóre guzki mogą wchłonąć się samoistnie przy zastosowaniu odpowiedniej diety (bogatej w jod), ale należy podkreślić, że jest to możliwe wyłącznie w przypadku małych zmian na tarczycy. W przypadku większych zmian na gruczole, w celu ich eliminacji, konieczna może okazać się operacja szczególnie wtedy, gdy guzki powodują silne dolegliwości związane z wolem.