Czy tłuszczaki są groźne dla zdrowia? Istnieje skuteczny lek na tłuszczaki? Jak go leczyć?

Czym jest tłuszczak?

Tłuszczak to łagodny guz wywodzący się z tkanki tłuszczowej, jeden z najczęściej występujących nowotworów tkanek miękkich. Choć słowo „nowotwór” może wzbudzać niepokój, w większości przypadków tłuszczaki nie wymagają specjalistycznego leczenia, bo jak już wspomnieliśmy – są to zmiany łagodne. Jest niebolesny (chyba że uciska na nerwy – sam w sobie guz nie boli), przesuwalny względem podłoża, miękki w dotyku, zbudowany jest z komórek tłuszczowych i otoczony torebką łącznotkankową.

Tłuszczaki rozwijają się przeważnie powoli i umiejscawiają się w skórze, pojedynczo lub w większych skupiskach. Najczęściej występują w okolicach brzucha, ale zdarzają się też tłuszczaki na plecach, udach czy w okolicach narządów wewnętrznych. Mogą pojawić się praktycznie u każdego, przy czym ryzyko wystąpienia tłuszczaków wzrasta z wiekiem.

O ich powszechności, świadczą statystyki: szacuje się, że u 1 na 1000 osób w pewnym momencie życia, guz się rozwinie.

Przyczyny powstawania tłuszczaków

Do tej pory nie poznano dokładnych mechanizmów powstawania tłuszczaków, ale można wyróżnić kilka czynników, które sprzyjają ich powstawaniu. Są to predyspozycje genetyczne, czynniki miejscowe takie jak urazy, a także zaburzenia metaboliczne (w tym otyłość, cukrzyca, zaburzenia lipidowe) i choroby ogólnoustrojowe. Nie da się jednak wskazać jednej, konkretnej przyczyny, która doprowadziła do rozwoju tłuszczaka.

Jakie objawy daje tłuszczak?

Zazwyczaj pojedyncze zmiany nie powodują żadnych dolegliwości. Te mogą pojawiać się  wówczas, gdy guz osiągnie spore rozmiary, zwłaszcza w okolicach narządów wewnętrznych. W takich sytuacjach nieprzyjemne odczucia są wynikiem wywierania ucisku powstałej masy na narządy wewnętrzne, okoliczne tkanki lub nerwy.

Warto wspomnieć też, że tłuszczak zlokalizowany w przewodzie pokarmowym, np. w jelicie, może prowadzić do jego zwężenia lub powodować krwawienie.

Rodzaje tłuszczaków

Tłuszczaki mogą różnić się od siebie budową histologiczną, czyli tym, z jakich dokładnie komórek (poza tłuszczowymi) są zbudowane. Wyróżnia się:

• lipoma – odgraniczona, pojedyncza, łatwo wyczuwalna zmiana;
• naczyniakotłuszczak (angiolipoma) – komórki tłuszczowe wraz z licznymi naczyniami krwionośnymi;
• lipoblastoma – wymaga różnicowania z tłuszczakomięsakiem (nowotworem złośliwym), występuje najczęściej u niemowląt i małych dzieci;
• mięśniakotłuszczak – guz zbudowany z tkanki tłuszczowej i mięśniowej;
• myelolipoma – w jego skład wchodzi tkanka tłuszczowa i tkanka szpiku kostnego;
• tłuszczak z komórek wrzecionowatych, tłuszczak wielopostaciowy – składa się z komórek tkanki tłuszczowej i niedużej liczby drobnych naczyń krwionośnych;
• zimowiak – guz wywodzący się z brunatnej tkanki tłuszczowej (naturalnie występującej jedynie u niemowląt), najczęściej występuje u młodych dorosłych.

Czy istnieje skuteczny lek na tłuszczaki?

Obecnie nie wynaleziono tabletki, której przyjęcie spowodowałoby rozpuszczenie tłuszczaka Jedyna farmakologiczna metoda terapii to iniekcja glikokortykosteroidów (praktykowana w wybranych przypadkach), aczkolwiek prowadzone są badania nad stosowaniem innych substancji.

Jak leczyć tłuszczaki?

Wybór metody leczenia zależy od typu zmiany, wielkości, umiejscowienia, dolegliwości, wyglądu klinicznego jak, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz jego osobistych preferencji. 

Obserwacja

Jako że tłuszczaki są zmianami łagodnymi, zazwyczaj nie wymagają leczenia. Jeśli jednak zmiana zaczyna szybko się powiększać lub dawać dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem, który szczegółowo oceni guz. W razie potrzeby lekarz może zalecić okresowe kontrole zmiany za pomocą badania palpacyjnego lub USG.

Interwencja chirurgiczna

Leczenie chirurgiczne to najczęściej wybierana metoda usuwania tłuszczaków. Polega na całkowitym wycięciu tłuszczaka wraz z jego torebką z tkanki łącznej, co zmniejsza ryzyko nawrotu zmiany.

Zabieg można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym, rzadko  procedura, wymaga poddawania się znieczuleniu ogólnemu. Znieczulenie ogólne stosowane jest zwykle dopiero wtedy, gdy tłuszczak położony jest głęboko w tkankach, np. między mięśniami. W przypadku tłuszczaków zlokalizowanych w przewodzie pokarmowym możliwe jest ich usunięcie metodą endoskopową.

Czas gojenia zależy od wielkości i lokalizacji rany i zazwyczaj wynosi 7-14 dni. Zaletą zabiegu chirurgicznego jest niemal 100% skuteczności. Z wad można wymienić pozostającą po leczeniu bliznę, a w przypadku mnogich tłuszczaków może istnieć potrzeba wykonania kilku operacji.

Liposukcja

Czym właściwie jest liposukcja? W najprostszym ujęciu: to odsysanie tłuszczu. Ten sposób stosowany jest w przypadku większych tłuszczaków z dobrze odgraniczoną torebką, które są umiejscowione np. na plecach lub udach. Metoda polega na nacięciu skóry i wprowadzenia przez to nacięcie kaniuli, a następnie odessaniu zawartości guza.

Niewątpliwymi zaletami liposukcji są: krótki czas rekonwalescencji i dobry efekt estetyczny – w tym przypadku blizna jest minimalna. Liposukcja niesie za sobą większe ryzyko nawrotu zmiany, ponieważ usunięcie całej torebki tłuszczaka jest nieco trudniejsze niż podczas zabiegu operacyjnego.

Leczenie iniekcjami glikokortykosteroidów

Jest to mało inwazyjna metoda, która może być zastosowana jako alternatywa dla leczenia operacyjnego w przypadku niewielkich guzków. Polega na bezpośrednim wstrzyknięciu glikokortykoidów w obrębie guzka, najczęściej triamcytolonu acetonidu.

• Steryd powoduje zanik komórek tkanki tłuszczowej a w konsekwencji zmniejszenie rozmiaru tłuszczaka w ciągu kilku tygodni.

Ilość wstrzykiwanego środka zależy od wielkości zmiany, a iniekcje powtarza się co 4-6 tygodni. Taka terapia może nieść za sobą pewne skutki uboczne, takie jak miejscowy zanik skóry, przejściowe jej odbarwienie, rzadko może wystąpić także martwica skóry (zazwyczaj przy zbyt dużym stężeniu sterydu).

Zabieg jest szybki i nieinwazyjny, ponadto nie pozostawia blizn. Możliwy jest jednak nawrót zmian po kilku miesiącach. Obecnie leczenie glikokortykosteroidami stosuje się wyłącznie w wybranych przypadkach, szczególnie u pacjentów z przeciwwskazaniami do leczenia operacyjnego.

FAQ pytania najczęściej zadawane przez pacjentów