Cholesterol a miażdżyca: jaki jest związek między nimi?
Miażdżyca to choroba układu sercowo-naczyniowego, która rozwija się latami i dotyczy głównie dużych oraz średnich naczyń tętniczych. W przebiegu choroby dochodzi do odkładania się wewnętrznych warstwach ścian naczyń tętniczych blaszek miażdżycowych, które w konsekwencji doprowadzają do zmniejszania się światła naczyń, przez co znacznie utrudnia przepływ krwi przez nie. Odkładanie się blaszek miażdżycowych w naczyniach może w konsekwencji doprowadzić do niebezpiecznych powikłań, które związane są z całkowitym zablokowaniem przepływu krwi przez naczynia krwionośne, co bezpośrednio wiąże się z niedokrwieniem narządów. Oznacza to, że miażdżyca może doprowadzić do udaru mózgu, zawału mięśnia sercowego bądź do niedokrwiennego uszkodzenia organów. Miażdżycę uznaje się za chorobą cywilizacyjną, która w głównej mierze spowodowane jest nieprawidłowym odżywianiem. W tym znaczeniu rozwój miażdżycy wiąże się bezpośrednio z cholesterolem odkładających się w ścianach tętnic. Pojawiają się zatem pytania, jaka jest rola cholesterolu w powstawaniu miażdżycy?
Niski cholesterol a miażdżyca
Niski poziom cholesterolu LDL znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy. Należy jednak wskazać, że choć podwyższone stężenie cholesterolu stanowi jeden z głównych czynników ryzyka wystąpienia miażdżycy, to nie jest warunkiem koniecznym jej powstania. Okazuje się bowiem, że wpływ na powstawanie blaszek miażdżycowych w naczyniach tętniczych i większych naczyniach krwionośnych mają również inne czynniki, do których należy między innymi nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, cukrzyca czy dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe.
Należy wskazać, że niski poziom cholesterolu LDL nie wpływa na wystąpienie miażdżycy. Niemniej jednak niskie stężenie dobrego cholesterolu HDL jest pożądane, ponieważ zbyt niski poziom może być przyczyną problemów zdrowotnych.
Wysoki cholesterol miażdżyca
Za powstawanie miażdżycy odpowiada wysoki cholesterol LDL, jest on bowiem zarówno przyczyną uszkodzenia śródbłonka, jak i jednym z głównych składników budujących blaszkę miażdżycową. Uszkodzenia śródbłonka powodują, że do ścian naczyń zaczynają przenikać substancje krążące we krwi, a przede wszystkim frakcja LDL cholesterolu, które osadzają się w ścianach naczyń krwionośnych, powodując ich zwężenie. Dlatego też im wyższy poziom złego cholesterolu we krwi, tym większe ryzyko wystąpienia miażdżycy.
Lipoproteiny HDL z kolei odpowiadają za zabieranie cholesterolu ze ścian tętnicy i naczyń krwionośnych oraz przenoszenie ich do wątroby. Dlatego też wykazują działanie przeciwmiażdżycowe. Należy zatem wskazać, że wysokie stężenie cholesterolu HDL znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy, choć zupełnie go nie niweluje. Okazuje się bowiem, że niezależnie od stężenia lipidów we krwi dodatkowe czynniki ryzyka mogą przyczynić się do wystąpienia miażdżycy. W związku z tym zbyt niski poziom cholesterolu HDL znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia miażdżycy oraz możliwych jej powikłań, takich jak choroba niedokrwienna serca, zawał serca czy udar mózgu.
Cholesterol w normie a miażdżyca
Prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi nie przyczynia się do powstawania zmian miażdżycowych w tętnicach i naczyniach krwionośnych. Należy jednak wskazać, że podobnie jak w przypadku niskiego poziomu cholesterolu, miażdżyca może się pojawić. Wiąże się to bezpośrednio z faktem, że chorobę powodują również inne czynniki, które nie są związane ze stężeniem cholesterolu we krwi. Prawidłowy poziom cholesterolu we krwi jest jednak niezwykle ważny, dlatego też należy utrzymywać go w normie, aby uchronić się przez wystąpieniem poważnych chorób układu sercowo-naczyniowego oraz innych konsekwencji zdrowotnych.
Miażdżycę diagnozuje się poprzez wykonywanie badań określanych jako profil lipidowy, do których należą takie parametry jak cholesterol całkowity, cholesterolu frakcji HDL I LDL, trójglicerydy, a także homocysteina. Dlatego też warto regularnie wykonywać badania laboratoryjne krwi określające lipidogram w celach profilaktycznych. Co więcej, miażdżyca wynika zazwyczaj z niezdrowego stylu życia i stosowania nieodpowiednio zbilansowanej diety bogatej w wysokoprzetworzoną żywność oraz tłuszcze. Dlatego też choroba rozwija się powoli latami, nie wywołując objawów. Dlatego też można wskazać, na korelację między wysokim cholesterolem a wiekiem, gdyż cholesterol odkłada się latami w naczyniach krwionośnych, powoli blokując swobodny przepływ krwi.
Źródła:
- Szostak W.B., Szostak-Węgierek D., Cybulska B., „Historia badań nad miażdżycą”, Wyd. I. ITEM Publishing. Warszawa 2016
- „Narodowy Alert cholesterolowy”, ukazał się w kwartalniku Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą, „Czynniki Ryzyka”, nr 3/12
- Pasierski T., „Patogeneza miażdżycy i występowania zdarzeń wieńcowych”, Postępy Nauk Medycznych 1/2002
- Beręsewicz A., Skierczyńska A., „Miażdżyca - choroba całego życia i całej populacji krajów cywilizacji zachodniej”, Choroby Serca i Naczyń, 2006, tom 3, nr 1