Chlamydioza: przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest chlamydioza?

Chlamydiozy to grupa chorób zakaźnych wywołanych przez bakterie z rzędu Chlamydiales. Najbardziej rozpowszechniony gatunek chlamydii występujący wyłącznie u człowieka to Chlamydia trachomatis. Drobnoustrój powoduje zapalenia spojówek oraz zapalenia układu moczowo-płciowego, a u noworodków – zapalenia płuc.

Do zakażenia chlamydia trachomatis dochodzi najczęściej u ludzi młodych (od 15 do 24 r.ż.), którzy współżyją bez zabezpieczenia i mają wielu partnerów seksualnych. Infekcja u najmłodszych ma zwykle miejsce podczas porodu, kiedy to dziecko przechodzi przez drogi rodne zakażonych matek. Bakteria występuje powszechnie na całym świecie, szacuje się, że w Polsce miało z nią kontakt ok. 40 proc. społeczeństwa. Okres wylęgania się wynosi 7–21 dni (zwykle 10–12 dni).

U ludzi występuje także Chlamydophila pneumoniae (dawniej Chlamydia pneumoniae), wywołująca zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych oraz Chlamydophila psittaci, będąca ornitozą powodująca zapalenie płuc. Do zakażenia bakterią Chlamydia pneumoniae dochodzi drogą kropelkową. Patogen przenosi się z nosiciela (także bezobjawowego) na osobę zdrową podczas mówienia, kichania lub kaszlu. Natomiast na ornitozę zapadają najczęściej osoby mające częsty bezpośredni kontakt z ptactwem, czy to z powodu zawodu, czy hobby - oraz wdychające aerozol zawierający pył z drobinami wydzielin zakażonych ptaków. Możliwa jest również droga przeniesienia zakażenia Chlamydia psittaci z człowieka na człowieka.

Objawy chlamydiozy

Co ciekawe u ponad połowy zakażonych mężczyzn i aż 75 proc. kobiet choroba przebiega bezobjawowo. Bynajmniej nie jest to powód do radości - brak wyraźnie zaznaczonych symptomów utrudnia właściwe rozpoznanie i opóźnia wdrożenie leczenia, które mogłoby zapobiec wystąpieniu przykrych powikłań.

Ze względu na odmienności w anatomii męskiego i żeńskiego układu moczowo płciowego, chlamydioza objawia się u kobiet i mężczyzn nieco inaczej. Istnieją jednak pewne zbieżności, u obu płci Chlamydia trachomatis może być przyczyną przewlekłego zapalenia spojówek (znanego także jako jaglica lub chlamydiowe zapalenie spojówek) i chorób takich jak: ziarnica weneryczna pachwin, zapalenia płuc i zapalenia spojówek (u noworodków).

Charakterystyczne objawy chlamydiozy u kobiet

Pierwotne zakażenie dotyczy kanału szyjki macicy (bezobjawowe u 90 proc. pacjentek) i cewki moczowej. Jeśli już objawy dadzą o sobie znać, najczęściej ujawniają się jako:

• uczucie pieczenia podczas oddawania moczu,
• ropno-śluzowe upławy,
• ból w miejscach intymnych,
• krwawienia międzymiesiączkowe.

Obrzęk i zaczerwienienie tarczy szyjki macicy sprzyjają krwawieniu i bólowi podczas stosunku seksualnego.

Chlamydialne zapalenie cewki moczowej u kobiet może uwidaczniać się jako:

• częstomocz,
• leukocyturia,
• zaczerwienienie i obrzęk ujścia zewnętrznego cewki moczowej,
• zwiększona produkcja wydzieliny.

Charakterystyczne objawy chlamydiozy u mężczyzn

Zakażenia układu moczowo-płciowego u mężczyzn dotyczą nierzeżączkowego zapalenia cewki moczowej. Opisywana jednostka wiąże się z:

• problemami w oddawaniu moczu,
• obecnością nieprawidłowej wydzieliny w ujściu cewki moczowej, która czasem pojawia się rano (tzw. objaw kropli rosy porannej),
• bólami w obrębie narządów miednicy mniejszej.

Zapalenie cewki moczowej może także prowadzić do zwężenia jej kanału, co z kolei powoduje: pacie na mocz, ból w trakcie oddawania moczu i częste oddawanie moczu w nocy. Zakażeniu Chlamydia trachomatis towarzyszą również: obrzęk moszny i dyskomfort w czasie stosunku.

Chlamydioza - jak można się zarazić?

Bakteria infekuje błony śluzowe sąsiadujące i wchodzące w kontakt z wydzieliną zakaźną. Chlamydia jest przenoszona drogą płciową, w trakcie stosunków: genitalno-genitalnych, oralno-genitalnych, oralno-analnych i genitalno-analnych, podczas porodu, a w rzadkich przypadkach także na drodze pośredniej np. przez używanie tych samych przedmiotów co osoba zakażona.

Najczęstszym miejscem infekcji są:

• kanał szyjki macicy,
• cewka moczowa,
• odbyt,
• spojówki.

Bez wątpienia zakaźność podczas kontaktów seksualnych jest wysoka - może sięgać aż 75 proc. Ryzyko zwiększa się podczas podejmowania określonych zachowań np. przy:

• stosunku płciowym bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy,
• częstych zmianach partnerów i dużej aktywności seksualnej,
• uprawianiu seksu oralnego i analnego.

Szansa na infekcję przez bakterię Chlamydia trachomatis wzrasta także u osób, które w przeszłości cierpiały na chorobę, która jest przenoszona drogą płciową i tych, którzy nie mają usuniętego napletka.

Przebycie chlamydiozy nie daje odporności i nie zapobiega kolejnym nawrotom. Ryzyko kolejnego zakażenia Chlamydia trachomatis jest szczególnie duże w ciągu kilku miesięcy po rozpoznaniu chlamydii lub innego zakażenia przenoszonego drogą płciową.

Jak leczy się zakażenie bakterią chlamydia trachomatis?

Leczenie chlamydialnych zakażeń układu moczowo-płciowego polega na przyjmowaniu antybiotyków. Czas leczenia u wszystkich pacjentów nie jest jednakowy - zazwyczaj terapia trwa 7 dni. Bardzo ważne, by stosować tabletki zgodnie z zaleceniami i nie przerywać kuracji bez konsultacji z lekarzem.

Przykładowe nazwy leków stosowanych w leczeniu chlamydiozy

Lekami z wyboru w terapii zakażeń układu moczowo-płciowego wywołanymi przez chlamydie są antybiotyki z grupy:

• makrolidów - np. erytromycyna, roksytromycyna, klarytromycyna, azytromycyna;
• tetracyklin - np. tetracyklina, doksycyklina, minocyklina;
• fluorochinolonów - np. ofloksacyna, ciprofloksacyna, norfloksacyna, sparfloksacyna.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie chlamydiozy?

Nie sposób rozpoznać chlamydię wyłącznie na podstawie objawów klinicznych (często przebiega bezobjawowo, a dolegliwości są niespecyficzne). Konieczne jest wykonanie badania RT PCR (test NAAT), które wykrywa obecność patogenu w czasie rzeczywistym. Dzięki tej metodzie, można wykryć nawet pojedyncze komórki bakterii. Pobiera się wymaz z cewki moczowej, szyjki macicy, pochwy. Czasem przeprowadza się także hodowle materiału pobranego z odbytu lub worka spojówkowego.

Jakie są powikłania chlamydiozy?

Zakażony pacjent przez długi czas może nie odczuwać żadnych dolegliwości, dlatego profilaktycznie zaleca się wszystkim osobom aktywnym seksualnie wykonywanie co roku badań przesiewowych w tym kierunku. Chlamydioza to nie tylko chwilowy ból, jako choroba przenoszona drogą płciową rozprzestrzenia się z łatwością, grożąc licznymi powikłaniami dotykającymi różnych układów.

Chlamydioza - powikłania u kobiet

Infekcje dróg moczowo-płciowych u kobiet manifestują się najczęściej zapaleniem pochwy szyjki macicy, trzonu macicy, jajowodów, tkanki okołowątrobowej i przydatków. Niesie to za sobą liczne konsekwencje.

Objawami zapalenia szyjki macicy są: obecność wydzieliny i obrzęk z przekrwieniem błony śluzowej. Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID) jest powikłaniem zapalenia szyjki macicy. Poza bolesnością trzonu macicy, na podłożu PID może rozwinąć się zapalenie jajników, któremu towarzyszy wtórny brak miesiączki, a co za tym idzie niepłoność. Powstawanie ropni, stan zapalny, bolesność warg sromowych, sugerują zapalenie gruczołu przedsionkowego większego, czyli kolejne niebezpieczeństwo związane z chlamydialnym zapaleniem szyjki macicy.

Chlamydioza u kobiet ciężarnych jest czynnikiem ryzyka przedwczesnego porodu oraz zapalenia spojówek i płuc u noworodków. Samo przedłużające się zapalenie jest czynnikiem zwiększającym ryzyko uszkodzenia jajowodów i wystąpienia ciąży pozamacicznej.

Chlamydioza - powikłania u mężczyzn

Powikłaniem chlamydialnego zakażenia cewki moczowej u mężczyzn bywa zapalenie najądrza, które wiąże się ze stanem zapalnym, gorączką, dreszczami i bólem w czasie poruszania się. Dodatkowo stwierdza się: tkliwość i ucieplenie moszny, która niejednokrotnie bywa także zaczerwieniona i obrzęknięta. Choroba może zakończyć się niedrożnością kanalików nasiennych prowadzącym do niepłodności.

Nieleczona chlamydioza może powodować także: zapalenie gruczołu krokowego, reaktywne zapalenie stawów oraz zespół Reitera. Zajęcie prostaty u wielu pacjentów jest przyczyną ostrego ból lokalizującego się w obszarze podbrzusza, krocza, i okolicy krzyżowo - lędźwiowej, krwiomoczu i obecności krwi w nasieniu, które błędnie mogą być uznane za objawy zapalenia cewki moczowej.

Powikłania chlamydiozy u dzieci

U dzieci chlamydioza jest zwykle wrodzona. Chlamydia trachomatis jest najczęściej wykrywaną zakaźną przyczyną noworodkowego zapalenia spojówek i zapalenia płuc. Objawy pierwszej choroby obejmują przekrwienie i obrzęk spojówek i obecność wydzieliny. Ujawniają się zwykle między 5 a 14 dniem po urodzeniu i mogą się utrzymywać przez ponad 2 tygodnie.

Jeśli zakażenie utrzymuje się przez dłuższy czas, mogą pojawić się błony rzekome i krwista wydzielina. Noworodkowe zapalenie płuc zwykle nie wiąże się z gorączką, występują natomiast: kaszel, trzeszczenia w płucach i duszności. W przypadkach nieleczonych dolegliwości mogą utrzymywać się miesiącami, powodując przewlekłe niedotlenienie.

Zakażenie bakterią chlamydia trachomatis a zapalenie płuc

Spośród baterii z rzędu Chlamydiales za zapalenie płuc odpowiada Chlamydia pneumoniae oraz (rzadziej) Chlamydophila psittaci. Chlamydia trachomatis jest jedną z częstszych przyczyn zapalenia płuc u dzieci od 3 tygodnia do 3 miesiąca życia, którego objawy opisano powyżej.

Zakażenie bakterią chlamydia trachomatis a zapalenie spojówek

Bakteria odpowiada zarówno za zapalenie spojówek u dzieci, jak i u dorosłych. Główne objawy tej przypadłości, to: obecność wydzieliny, zwykle w jednym oku, obrzęk powiek i powiększenie przyusznych węzłów chłonnych. Zapalenie ma charakter przewlekły i przebiega z okresami zaostrzeń i remisji, trwającymi nawet parę lat.

Co robić, aby uniknąć zakażenia bakterią chlamydia trachomatis?

Wśród zachowań istotnych w profilaktyce chlamydiozy wymienia się:

• ograniczenie liczby kontaktów seksualnych z różnymi partnerami, zwłaszcza tych przygodnych;
• używanie prezerwatyw;
• zaniechanie współżycia w przypadku podejrzenia infekcji;
• regularne poddawanie się badaniom przesiewowym.

FAQ - Chlamydioza: najczęściej zadawane pytania