Ból głowy u nastolatków: skąd się bierze?
Ból głowy stanowi powszechną dolegliwość, która dotyczy osób w różnych grupach wiekowych. W tym znaczeniu dolegliwości bólowych głowy doświadczają nie tylko dorośli, ale również nastolatkowie i młodzież w okresie dojrzewania. Ból głowy występujący u młodzieży może w znacznym stopniu utrudniać codzienne funkcjonowanie, w tym być przyczyną absencji szkolnych i osiągania niższych wyników w nauce, spowodowanych niedyspozycją i odczuwanymi dolegliwościami. Ból głowy u nastolatków jest coraz częściej diagnozowanym schorzeniem, które może mieć różne podłoże. Pojawiają się zatem pytania, czym charakteryzuje się ból głowy w wieku dojrzewania? Jakie są objawy bólów głowy u dzieci w okresie dojrzewania? Jakie są przyczyny bólu głowy u nastolatków?
Dojrzewanie a ból głowy
Dojrzewanie to trudny czas dla organizmu, gdyż w tym okresie dochodzi do wielu zmian. Wpływ na występowanie dolegliwości bólowych głowy w czasie dojrzewania ma nie tylko niestabilna gospodarka hormonalna, ale wiele innych czynników, które przyczyniają się do występowania dolegliwości. Choć bóle głowy stanowią częstą dolegliwość u nastolatków, to często po okresie dojrzewania ustępują. Należy wskazać, że w okresie dojrzewania ból głowy znacznie częściej dotyczy chłopców, niemniej jednak po okresie dojrzewania i zmianach w układzie hormonalnym problem dwukrotnie częściej pojawia się u dziewczynek. Co ważne jednak, dolegliwości bólowe po okresie dojrzewania zazwyczaj związane są z innymi przyczynami.
Przyczyny bólów głowy u nastolatków
Istnieje wiele możliwych przyczyn występowania bólów głowy u nastolatków. Częste bóle głowy w okresie dojrzewania mogą wynikać z zaburzeń homeostazy ośrodka układu nerwowego. W tym znaczeniu za występowanie dolegliwości odpowiadać mogą choroby genetyczne, nieprawidłowa budowa organów wewnętrznych, a także zmiany środowiskowe w postaci nadmiernego stresu, niewłaściwego sposobu odżywiania, braku snu, czy niewielkiej ilości ruchu. Bóle głowy u nastolatków mogą wynikać również z nadciśnienia tętniczego krwi, które stanowi stosunkowo częsty problemy wśród młodych ludzi.
Bóle głowy u nastolatków mogą mieć charakter migrenowy. Na migrenę u dzieci i młodzieży szczególnie narażone są osoby z obciążonym wywiadem rodzinnym. Dolegliwościom bólowym w przypadku migreny towarzyszy połowiczny, pulsujący ból głowy, któremu często współwystępują z nudnościami i wymiotami, nadwrażliwością na dźwięki, a także światłowstrętem. Natężenie dolegliwości określane jest od umiarkowanego do znacznego, a ból nasila się przy zwykłych, codziennych aktywnościach. Ponadto przewlekłe bóle głowy mogą być objawem napięciowego bólu głowy. Napięciowy ból głowy u nastolatków może być z kolei wynikiem nadmiaru obowiązków, stresu, braku snu i zmęczenia. Dodatkowo przyczyna może być związana z odwodnieniem lub niedożywieniem.
Silne, częste, nawet codzienne bóle głowy u nastolatków, którym towarzyszą wymioty, a także osłabienie sprawności umysłowej oraz zaburzenia pamięci, mogą stanowić objaw guza mózgu, czyli nowotworu ośrodkowego układu nerwowego. Stanowi ona jedną z najczęściej występujących nowotworów tej grupie wiekowej.
Należy również wskazać, że ból głowy u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania może wynikać z chorób ogólnoustrojowych, do których należą między innymi:
- zaburzenia endokrynologiczne,
- choroby zatok przynosowych,
- choroby metaboliczne,
- niedokrwistość wynikająca z niedoboru żelaza.
Codzienne bóle głowy u nastolatków mogą być również wynikiem niehigienicznego trybu życia. W tym znaczeniu dzieci i młodzież długie godziny spędzają na przeglądaniu stron internetowych, oglądaniu telewizji i korzystaniu z telefonu komórkowego. Natłok informacji i wpatrywanie się w ekran mogą wywoływać codzienny, silny ból i zawroty głowy, a niekiedy również mdłości. Co więcej, dolegliwości bólowe potęgowane są nieprawidłową postawą. Przy korzystaniu z telefonu komórkowego, głową skierowana jest w dół, a sylwetka przygarbiona. Spędzanie wielu godzin w takiej pozycji może przyczyniać się do występowała nie tylko bólów głowy, ale również karku i szyi.
Objawy bólów głowy u nastolatków
Typowym objawem bólu głowy u nastolatków są właśnie dolegliwości bólowe tej części ciała. Typowe jest odczuwanie bólu od lekkiego do silnego, który może występować jednostronnie lub obustronnie. Należy jednak wskazać, że dolegliwości bólowe zlokalizowane są zwykle w okolicy skroniowo-czołowej, rzadko obejmują potylicę. Co więcej, dolegliwości mają zazwyczaj charakter pulsujący, rozpierający lub rwący. Dolegliwościom bólowym głowy towarzyszyć mogą również inne objawy, takie jak:
- uczucie zmęczenia,
- trudności z zachowaniem koncentracji,
- zmiana zachowania,
- sztywność karku,
- zaburzenia widzenia.
Leczenie częstych bólów głowy u nastolatków
Ból głowy u nastolatków jest objawem, który zdecydowanie nie powinien być lekceważony. Dlatego też nie należy odkładać w czasie wizyty u lekarza i możliwie najszybciej skonsultować się ze specjalistą. Wdrożenie odpowiedniego leczenia w każdym przypadku wiąże się z koniecznością przeprowadzenia szczegółowego wywiadu lekarskiego, celem ustalenia przyczyny.
Ból głowy u nastolatków może być doraźnie łagodzony poprzez zastosowanie dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych takich jak: aspiryna czy Solpadeine. Natomiast w przypadku występowania u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania migreny lub migreny z aurą, terapia polega na stosowaniu leków na migrenę. Należy jednak wskazać, że stosowanie leków przeciwbólowych ma jedynie charakter objawowy. Właściwe leczenie, czyli terapia przyczynowa, jest konieczna, gdyż pozwala nie tylko na zniwelowaniu przykrych dolegliwości bólowych głowy, ale również przyczynia się do zmniejszenia się ryzyka wystąpienia kolejnego napadu bólowego.
Źródła:
- E. Dilling-Ostrowska, A. Olszewska, Bóle głowy, Warszawa 2008
- E. Lurbe, Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży, [w:] „Choroby Serca i Naczyń”, 2010
- R. B. Lipton, M. E. Bigal, T. J. Steiner i wsp., Klasyfikacja samoistnych bólów głowy, [w:] „NEUROLOGY”, 2004