Alkohol a paracetamol: czy można je łączyć?
Paracetamol jest stale przyjmowanym lekiem i co do tego nie ma chyba żadnych wątpliwości. Po pierwsze zażywamy go w celu uśmierzenia bólu o rozmaitym pochodzeniu, a po drugie dostępny jest niemal wszędzie i to bez recepty. Pod różnymi nazwami handlowymi zagościł na stałe w naszych domowych apteczkach i traktowany jest niemal jako panaceum na wszelakie dolegliwości. Nic dziwnego, że często nasuwa się pytanie o to, czy można go łączyć z alkoholem? Czy spożycie alkoholu sprawia, że lek staje się toksyczny? A może połączenie paracetamolu z alkoholem jest całkowicie bezpieczne? Odpowiadamy.

Jak działa paracetamol?
Główne działanie paracetamolu, zwanego także acetaminofenem polega na hamowaniu wytwarzania prostaglandyn. Mechanizm przeciwbólowego działania paracetamolu nie jest w pełni wyjaśniony. Lek jest jedynie słabym inhibitorem COX-1 i COX-2 w tkankach obwodowych, co tłumaczy jego brak działania przeciwzapalnego. Paracetamol działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, ale nie wykazuje działania przeciwzapalnego ani przeciwpłytkowego.
Czy paracetamol jest bezpieczny?
„Tylko dawka sprawia, że dana substancja nie jest trucizną” - te słynne słowa Paracelsusa, zwanego ojcem medycyny nowożytnej znajdują zastosowanie i w tym przypadku. U dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia, rekomenduje się, by pojedyncza dawka wynosiła, od 500 mg do 1000 mg. Dopuszcza się, by powtarzać ją co 4-6 godzin. Przy czym maksymalnie w ciągu doby nie należy przyjmować więcej niż 4000 mg tej substancji.
Podsumowując, rzeczywiście stosowany zgodnie z przeznaczeniem i w zaleconych dawkach paracetamol uchodzi za bezpieczny, jednak wielu ludzi zażywa go nieodpowiedzialnie, a to już ma swoje poważne konsekwencje. Przyjęcie leku w nadmiarze może wymagać podania swoistej odtrutki, tj. acetylocysteiny, która może uratować życie po przedawkowaniu.
Czy paracetamol można łączyć z alkoholem?
Metabolizm paracetamolu w wątrobie odbywa się za pośrednictwem cytochromu P450, którego ważnym induktorem jest etanol (indukuje przede wszystkim CYP2E1). W dużym skrócie: spożywanie obu substancji w tym samym czasie zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby, ponieważ alkohol wpływa na enzym, który zmienia paracetamol w toksyczne związki. Powstająca N-acetylo-p-benzochinonoimina wykazuje działanie hepatotoksyczne a u niektórych pacjentów także nefrotoksyczne. N-acetylo-p-benzochinonoimina przez glutation zostaje przekształcona w nietoksyczny merkaptan. Niestety zapas glutationu w organizmie jest ograniczony, a alkohol, tak samo, jak niektóre leki, może przyczynić się do znacznego obniżenia jego stężenia we krwi.
Pierwsze objawy, które powinny wzbudzić niepokój to, występujące w kilka godzin po zażyciu leku i alkoholu:
- osłabienie,
- bladość,
- gorączka,
- nudności,
- wymioty,
- biegunka.
W skrajnych przypadkach połączenie alkoholu z paracetamolem może wiązać się ze śmiercią.
Żeby uniknąć poważnych skutków zdrowotnych w razie pojawienia się jakichkolwiek nieprawidłowości, jakie może nieść za sobą opisywana interakcja, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Kac i paracetamol: czy spożycie leku dzień po spożywaniu alkoholu jest bezpieczne?
Z reguły nie powinno się stawiać znaku równości pomiędzy piciem w trakcie zażywania paracetamolu a stosowaniem leku na objawy tzw. dnia po. Czas eliminacji alkoholu jest inny niż acetaminofenu, ale tak naprawdę bardzo trudny do obliczenia. Zależy m.in. od predyspozycji fizjologicznych takich jak wiek, waga, wzrost, płeć, stan zdrowia oraz ilości spożytego alkoholu, czy na przykład obfitości zjedzonego uprzednio posiłku. Wniosek jest prosty: lepiej nie ryzykować.
Poza tym regularne spożywanie alkoholu indukuje enzymy P450, co zmniejsza dawkę wywołującą hepatotoksyczność. Marskość wątroby spowodowana alkoholem obniża tę dawkę jeszcze bardziej. Osoby często sięgające po wysokoprocentowe trunki, bardzo często cierpią także na niedożywienie, w związku z czym ich organizm nie jest w stanie skutecznie detoksykować leku.
Po jakim czasie od zażycia paracetamolu można pić alkohol?
Paracetamolu i alkoholu, jak już wyżej wspomniano, nie należy mieszać. Po ilu zatem godzinach od picia alkoholu można przyjąć lek? Paracetamol jest dobrze wchłaniany doustnie i metabolizowany w wątrobie. W dawce 100-500 mg osiąga maksymalne stężenie w surowicy po upływie 30-60 minut. Jego okres półtrwania (czyli czas, w którym stężenie leku zmniejsza się do połowy wartości wyjściowej) wynosi 2–3 godziny u osób z prawidłową funkcją wątroby, więc uznaje się, że lek przestaje działać po 3-4 godzinach.
Niemniej z naszej strony zdecydowanie odradzamy łączenie paracetamolu z alkoholem. Środki z acetaminofenem nie powinny być zażyte bezpośrednio po wypiciu, ale przyjęcie nawet niewielkiej dawki na leczenie kaca również jest nieodpowiedzialne, szczególnie że większość osób go stosujących nie jest w stanie samodzielnie wyliczyć, kiedy etanol opuszcza ich organizm.
Warto zaznaczyć także, że metabolit alkoholu, czyli aldehyd octowy również uszkadza wątrobę — z tego powodu lepiej unikać hazardu z własnym zdrowiem, potencjalne skutki uboczne nie są tego warte.
Źródła:
- R. Korbut, R. Olszanecki, P. Wołkow, J. Jawień, Farmakologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017.
- Trevor A., Katzung B. Katzung, Trevor's Pharmacology, Examination and Board Review, Mc Graw Hill Medical, 2013.
- Paracetamol Biofarm, 500 mg, tabletki - Charakterystyka Produktu Leczniczego.