Zwyrodnienie stawu biodrowego (koksartroza): diagnoza i leczenie

Koksartroza – co to jest?

Koksartroza to choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych. Jest to przewlekłe, postępujące schorzenie polegające na patofizjologicznych zmiana w obrębie chrząstek i innych struktur. W przebiegu choroby dochodzi do ścierania się chrząstki stawowej, której główną rolą jest ochrona powierzchni kości stawu biodrowego przed nadmiernym tarciem. Odsłonięcie kości prowadzi do ich uszkodzeń, zwyrodnień i stawu zapalnego. Najczęściej mamy doczynienia z koksartozą jednostronną, zajmującą wyłącznie prawe lub lewe biodro. Mimo że zwyrodnienie stawów biodrowych i inne choroby stawowe np. zwyrodnienie kręgosłupa kojarzone są głównie jako problem osób starszych, coraz częściej obserwuje się je również wśród ludzi młodych.

Zwyrodnienie stawu biodrowego – przyczyny 

Przyczyny zwyrodnienia stawu biodrowego nie zostały dotychczas jednoznacznie opisane i jest to temat, który wciąż wymaga dalszych badań. Wyróżnia się koksartrozę pierwotną oraz wtórną. Koksartrozę pierwotną charakteryzuje brak jednej, uchwytnej przyczyny. W jej rozwoju odgrywają rolę przede wszystkim czynniki genetyczne oraz związane ze starzeniem się organizmu. Z kolei w przypadku koksartrozy wtórnej można zidentyfikować pewne czynniki predysponujące do jej wystąpienia. Są to m.in.:

• nadmierna masa ciała,
• siedzący tryb życia, 
• nierówna długość kończyn,
• skolioza, koślawość, szpotawość,
• dysplazja stawów biodrowych,
• przebyte urazy, złamania,
• reumatoidalne zapalenie stawów.

Zwyrodnienie stawu biodrowego – objawy

Głównym objawem koksartrozy są bóle zwyrodnieniowe stawów biodrowych. Początkowo występują one podczas wysiłku, a z czasem również w stanie spoczynku. Ból ma charakter palący i może promieniować do pachwiny, pośladka, uda, kolana, a także dolnych części kręgosłupa. Może pojawić się również sztywność stawów, zwłaszcza w godzinach porannych, a także po dłuższym bezruchu. Zajęty przez proces choroby staw ma mniejszą mobilność, co utrudnia poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności. Mogą pojawić się również wyraźne dźwięki przypominające strzelanie i trzeszczenie podczas wykonywania ruchów w obrębie stawu. 
U pacjentów z koksartrozą można zaobserwować również pozorne skrócenie kończyny dolnej, skrzywienia kręgosłupa (zwłaszcza dolnego odcinka) oraz przeciążenia biodra i całej kończyny po przeciwnej stronie. Jest to wynikiem dolegliwości bólowych, które powodują, że pacjent odciąża biodro, w którym zachodzą procesy zwyrodnieniowe, zaczyna utykać i zmienia sposób poruszania się. To z kolei sprzyja przykurczom i zanikom grup mięśniowych, obciążaniu pozostałych stawów i tułowia. 

Koksartroza – diagnostyka 

Diagnostyka koksartrozy powinna odbywać się pod okiem lekarza ortopedy. Po zebraniu dokładnego wywiadu i podstawowym zbadaniu pacjenta, dalszy proces diagnostyki polega na przeprowadzeniu badań obrazowych, które pozwalają zauważyć zmiany zapalne, obciążeniowe i zwyrodnieniowe w obrębie stawu. Najczęściej wykonuje się badanie RTG, pomocna może być również tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Jak wyleczyć koksartroza?

Niestety całkowite wyleczenie koksartrozy i cofnięcie zmian zwyrodnieniowych nie jest możliwe. Podejmowane metody terapeutyczne mają na celu zmniejszenie dolegliwości i ewentualnie spowolnienie procesu choroby. Najczęściej stosowane są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które w większości przypadków przynoszą ulgę i ułatwiają codzienne funkcjonowanie. Dodatkowo wskazana jest rehabilitacja pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty. Dzięki odpowiednim ćwiczeniom i zabiegom możliwe jest zwiększenie mobilności i jak najdłuższe utrzymanie sprawności.

U niektórych pacjentów można zastosować również iniekcje leków w chory staw biodrowy pod kontrolą USG. W najcięższych przypadkach lekarz może podjąć decyzję o skierowaniu pacjenta na leczenie operacyjne. Złotym standardem jest endoprotezoplastyka stawu biodrowego, polegająca na zastąpieniu uszkodzonych procesem chorobowych struktur za pomocą sztucznej protezy. 

Czego unikać przy zwyrodnieniu stawu biodrowego?

Pacjenci z koksartrozą powinni unikać aktywności, ćwiczeń i treningów, które mogłyby dodatkowo obciążać chore biodro. Niezalecane jest natomiast dźwiganie dużych ciężarów,  czy intensywne bieganie. Zamiast tego, lepiej wybierać ćwiczenia rozciągające i ukierunkowane na poprawę mobilności, jogę, czy pilates. Pomocne mogą okazać się również ćwiczenia w wodzie typu aqua aerobik.  
Oprócz ciężki treningów warto też unikać zakładania nogi na nogę, które powoduje niekorzystne ułożenie bioder i kręgosłupa, wykonywania gwałtownych ruchów oraz chodzenia w niewygodnym, źle dopasowanym obuwiu. Dla zdrowia stawów bardzo ważna jest także dieta, dlatego warto ograniczyć żywność wysoko przetworzoną, nadmiar soli i cukru, które nasilają stan zapalny w organizmie. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat diety w chorobie zwyrodnieniowej stawów, przeczytaj nasz artykuł „Artroza - dieta”. 

Podsumowanie

Koksartroza to choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Objawia się głównie dolegliwościami bólowymi, które mogą ograniczać sprawność i możliwość wykonywania codziennych czynności. Leczenie polega na podawaniu leków oraz rehabilitacji, które mogą zmniejszyć ból i poprawić mobilność. W niektórych przypadkach pacjenci kierowani są na operacje chorego stawu, polegającą na zastąpieniu uszkodzonych struktur specjalnymi protezami.