Zapalenie przełyku – objawy, przyczyny, leczenie

Zapalenie przełyku – objawy

Zapalenie przełyku związane jest z uszkodzeniem błony śluzowej, która wyściela jego wnętrze. Dodatkowo w przebiegu choroby mogą pojawić się na niej owrzodzenia i nadżerki. Objawy w dużej mierze zależą od przyczyny powstałego stanu zapalnego, jednak wśród najczęstszych dolegliwości mu towarzyszących znajdują się: 

• zgaga, 
• chrypka, 
• suchy kaszel, 
• trudności w przełykaniu (ból i uczucie guli w gardle), 
• nudności i wymioty, 
• cofanie się treści żołądkowej do przełyku, 
• duszności, 
• odbijanie, 
• ból i pieczenie w klatce piersiowej, 
• uczucie suchości w gardle, 
• nieprzyjemny posmak w ustach,
• utrata masy ciała. 

Dodatkowo w przebiegu infekcji bakteryjnych i wirusowych dolegliwości mogą obejmować również ból głowy, gorączkę oraz ból mięśni i stawów. 

Zapalenie przełyku – przyczyny

Przyczyny zapalenia przełyku uzależnione są od działania konkretnych czynników, przez co można wyróżnić co najmniej cztery rodzaje choroby: 

• Refluksowe zapalenie przełyku – spowodowane jest przez refluks żołądkowo-przełykowy, w przebiegu którego dochodzi do cofania się treści żołądkowej do górnego odcinka układu pokarmowego. Kwas żołądkowy podrażnia błonę śluzową, czego wynikiem jest zapalenie przełyku. 
• Eozynofilowe zapalenie przełyku – charakteryzuje się nagromadzeniem eozynofili (rodzaj białych krwinek) w błonie śluzowej przełyku, które wywołują stan zapalny. Najczęściej występuje u osób z chorobami alergicznymi, takimi jak astma, egzema, alergiczny nieżyt nosa czy atopowe zapalenie skóry.
• Zakaźne zapalenie przełyku – wywoływane jest przez bakterie, wirusy, grzyby lub pierwotniaki, które zainfekowały błonę śluzową przełyku. Choroba ta jest rzadka i zwykle występuje u osób z osłabionym układem odpornościowym (na skutek zakażenia wirusem HIV, chorób autoimmunologicznych, chemioterapii czy stosowania glikokortykosteroidów).
• Polekowe zapalenie przełyku – jest wynikiem przyjmowania niektórych leków, zwłaszcza z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a także nieprawidłowej techniki ich zażywania (tabletka może zalegać w przełyku i podrażniać błonę śluzową). 

Do pozostałych przyczyn zapalenia przełyku należą: 

• oparzenia termiczne (w wyniku spożywania gorących potraw), 
• działanie substancji żrących (zawartych między innymi w detergentach i środkach czyszczących), 
• urazy mechaniczne (na skutek połknięcia ostrego przedmiotu), 
• nadkwasota (nadmierna produkcja kwasu solnego w żołądku), 
• palenie papierosów, 
• nadużywanie alkoholu, 
• refluks w ciąży. 

Zapalenie przełyku – leczenie

Diagnozę zapalenia przełyku stawia się na podstawie wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego. Czasem konieczne może być wykonanie dodatkowych badań diagnostycznych w celu właściwego rozpoznania przyczyny i określenia stopnia zaawansowania choroby: 

• badania laboratoryjne krwi, 
• gastroskopia z biopsją, umożliwiająca ocenę zmian w przełyku i pobranie wycinka błony śluzowej do badania histopatologicznego, 
• manometria przełyku, czyli pomiar ciśnienia w mięśniu jego dolnego zwieracza, 
• pH-metria przełyku, mierząca poziom kwasowości treści żołądkowej w przełyku przez całą dobę, 
• rentgen klatki piersiowej z kontrastem, pozwalający na ocenę motoryki przełyku i rozpoznanie patologicznych zmian. 

Leczenie zapalenia przełyku zależy od przyczyny choroby i stopnia jej zaawansowania. Jeśli stan zapalny spowodowany jest refluksem żołądkowo-przełykowym, w leczeniu wykorzystuje się środki farmakologiczne (inhibitory pompy protonowej lub blokery receptora H2), hamujące nadmierne wydzielanie kwasu solnego w żołądku. W niektórych przypadkach, szczególnie w zaawansowanym stadium choroby lub nieskuteczności leczenia farmakologicznego, konieczna może okazać się interwencja chirurgiczna. 

W przypadku, gdy zapalenie przełyku wywołane jest przez bakterie, wirusy, grzyby lub pierwotniaki, konieczne jest leczenie ukierunkowane na konkretny patogen z wykorzystaniem leków przeciwwirusowych i antybiotyków, a także leków przeciwgrzybiczych i przeciwpierwotniakowych. W przebiegu eozynofilowego zapalenia przełyku stosuje się glikokortykosteroidy o działaniu przeciwzapalnym oraz dietę eliminującą alergeny. 

Zapalenie przełyku – leczenie domowe

Dodatkowym wsparciem farmakologicznego leczenia zapalenia przełyku mogą okazać się domowe sposoby, które pozwolą złagodzić objawy choroby i przyspieszyć proces gojenia błony śluzowej. 

Oto kilka przykładów ziół, które mogą być pomocne w leczeniu zapalenia przełyku: 

• siemię lniane, 
• mięta pieprzowa, 
• rumianek, 
• szałwia, 
• prawoślaz lekarski,
• korzeń lukrecji, 
• melisa, 
• malwa czarna. 

Zapalenie przełyku – dieta

W łagodzeniu dolegliwości związanych z zapaleniem przełyku może pomóc odpowiednio zbilansowana dieta. Warto pamiętać, aby jeść powoli i małymi kęsami, popijanymi dużą ilością wody, co ułatwi połykanie pokarmu. Niewskazane jest spożywanie gorących potraw i jedzenie bezpośrednio przed snem (ostatni posiłek należy spożyć maksymalnie na 2-3 godziny przed pójściem spać). 

W przebiegu refluksowego zapalenia przełyku zaleca się unikanie ciężkostrawnych posiłków i ostrych przypraw oraz ograniczenie spożycia cukrów prostych, tłuszczów zwierzęcych i pełnotłustego nabiału, natomiast w przypadku eozynofilowego zapalenia przełyku należy unikać alergenów pokarmowych, które mogą podrażniać śluzówkę przełyku. 

Ważne jest również zmniejszenie czynników ryzyka, czyli przede wszystkim zrezygnowanie z palenia papierosów i nadmiernego spożywania alkoholu, a także ograniczenie spożycia kawy, herbaty i napojów gazowanych. 

Zapalenie refluksowe przełyku

Refluksowe zapalenie przełyku wywoływane jest przez refluks żołądkowo-przełykowy, w przebiegu którego dochodzi do cofania się treści żołądkowej do górnego odcinka układu pokarmowego, zwykle w wyniku nieprawidłowości w funkcjonowaniu dolnego zwieracza przełyku. Kwas żołądkowy, a zwłaszcza zawarty w nim kwas solny, podrażnia błonę śluzową, co skutkuje zapaleniem przełyku. W przeciwieństwie do choroby refluksowej przełyku, dolegliwości związane ze stanem zapalnym błony śluzowej przełyku nie ustępują po zmianie nawyków żywieniowych i przyjmowaniu leków przeciwzapalnych, a dopiero po zastosowaniu leków hamujących nadmierne wydzielanie kwasu solnego w żołądku (inhibitorów pompy protonowej lub antagonistów receptora H2). Dolegliwości mogą pojawić się u każdego, niezależnie od płci i wieku (bardzo częstym zjawiskiem jest refluks u niemowlaka i refluks u dzieci, który zwykle jest wynikiem zmian fizjologicznych). 

Przewlekłe zapalenie przełyku

Przewlekłe zapalenie przełyku to stan zapalny błony śluzowej przełyku, który trwa przez dłuższy czas, zwykle co najmniej trzy miesiące. W przypadku, gdy dolegliwości (takie jak ból w klatce piersiowej, trudności w połykaniu, zgaga, nagła utrata masy ciała) utrzymują się, a w łagodzeniu objawów nie pomagają leki dostępne bez recepty czy zmiana nawyków żywieniowych, należy zasięgnąć konsultacji lekarskiej w celu ustalenia ich przyczyny i wdrożenia odpowiedniego leczenia.