Refluks u niemowlaka – objawy, przyczyny, rozpoznanie

Refluks u niemowlaka – objawy

Refluks żołądkowo – przełykowy (GER, gastroesophageal reflux) oznacza cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Proces ten zachodzi wbrew barierze antyrefluksowej, która składa się z dolnego zwieracza przełyku, procesu połykania śliny, perystaltyki trzonu przełyku, prawej odnogi przepony, śródbrzusznego odcinka przełyku oraz ostrego kąta Hisa. 

Refluks u dzieci nowonarodzonych określany jest jako fizjologiczny refluks żołądkowo-przełykowy. Jeżeli w trakcie epizodu treść żołądkowa wydostaje się na zewnątrz, sytuację tą określamy potocznie jako ulewanie. Pojawia się ona najczęściej po posiłku, trwa krótko i nie powoduje negatywnych objawów klinicznych. 

W momencie, gdy refluks jest długotrwały oraz zauważone zostaną negatywne skutki ze strony układu pokarmowego oraz poza nim, określa się go refluksem patologicznym. Zespół objawów oraz zmian morfologicznych, które pojawiają się w następstwie trwania patologicznego refluksu żołądkowo-przełykowego nazywa się mianem choroby refluksowej przełyku (GERD, gastroesophageal reflux disease). 

Objawy kliniczne GERD podzielić możemy na przełykowe oraz pozaprzełykowe. Wśród niemowląt najczęściej obserwuje się:

• ulewania, 
• ciemne stolce,
• wymioty, 
• rozdrażnienie,
• słaby przyrost masy ciała, 
• ślinotok.

Powikłania, jakie mogą pojawić się podczas występowania choroby refluksowej przełyku to między innymi zapalenie przełyku, zwężenie przełyku, przełyk Baretta, zaburzenia karmienia czy epizody bezdechów. 

Refluks żółciowy (refluks dwunastniczo-żołądkowy) – sprawdź, co warto o nim wiedzieć. 

Refluks u niemowlaka – przyczyny 

Za główną przyczynę epizodów ulewania wśród niemowląt uznaje się niedojrzałość anatomiczną i czynnościową przewodu pokarmowego, który charakteryzuje się krótkim przełykiem o ograniczonej objętości, a także mniej ostry kąt Hisa. Długotrwała pozycja leżąca dziecka również może powodować częstsze cofanie się treści pokarmowej do przełyku oraz wymioty. 

Wśród czynników przyczyniających się do rozwoju choroby refluksowej przełyku (GERD) wyróżnić możemy między innymi:

• przejściowe spadki napięcia dolnego zwieracza przełyku,
• zaburzone opróżnianie się żołądka,
• zaburzenia w napięciu odnóg przepony,
• zbyt wysokie ciśnienie w żołądku, które jest następstwem przyjęcia pokarmu,
• zaburzenie mechanizmów oczyszczających przełyk. 

Refluks u niemowlaka – jak rozpoznać

Rozpoznanie choroby refluksowej u niemowlaka opiera się na 24-godzinnej pH-metrii przełyku, która jest najbardziej czułym testem diagnostycznym. Badanie to pozwala na weryfikację liczby epizodów refluksowych kwaśnych, zasadowych oraz mieszanych w ciągu doby, a także pomaga ocenić wpływ czynników nasilających refluks. Pozwala również na odróżnienie choroby refluksowej przełyku od innych możliwych chorób przewodu pokarmowego, układu oddechowego czy układu krążenia. 

Przepuklina rozworu przełykowego – czym się charakteryzuje? 

Innym sposobem diagnozy refluksu jest badanie z użyciem inhibitorów pompy protonowej, polegające na podawaniu go przez 14 dni pod ścisłą kontrolą lekarza rodzinnego bądź pediatry. Pozytywna odpowiedź na test farmakologiczny będzie potwierdzeniem rozpoznania GERD.

Refluks ukryty u niemowlaka 

Prawidłowe rozpoznanie choroby refluksowej wśród niemowlaków stanowi niemały problem ze względu na wiele nietypowych oraz sprzecznych objawów występujących u malutkich dzieci. Źle bądź zbyt późno zdiagnozowana choroba może stanowić przyczynę groźnych dla zdrowia powikłań. 

Refluks w ciąży jako efekt zmian hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety. Sprawdź, co należy o nim wiedzieć.

Bolesny refluks u niemowlaka

Częste zwracanie treści żołądkowej u dzieci oraz towarzysząca temu nadkwasota może powodować wiele dolegliwości bólowych. Dziecko chorujące na GERD może odczuwać silny ból brzucha oraz pieczenie w przełyku. Problemy te sprawiają, że niemowlę jest rozdrażnione i płaczliwe. Długotrwale utrzymujące się objawy mogą prowadzić do trudności w karmieniu oraz przyswajaniu pokarmu przez dziecko, co skutkować będzie szybką utrata masy ciała. 

Co na refluks u niemowlaka?

W zmniejszeniu częstotliwości występowania epizodów GER u niemowlęcia pomocna jest odpowiednia modyfikacja sposobu żywienia. Należy zmniejszyć jednorazową porcję posiłku jednocześnie zwiększając częstość karmień. Pomocne może być również zagęszczenie posiłków mlecznych. 

W przypadku, kiedy przyczynę wymiotów stanowi nietolerancja białka mleka krowiego, należy zastosować dietę eliminacyjną przez ok. 2-4 tygodni. W tym przypadku warto rozpocząć karmienie dziecka przy użyciu w pełni zhydrolizowanej mieszanki. Dostępne są również mieszanki antyrefluksowe (AR), przeznaczone dla niemowląt z tendencją do ulewania. Przed wprowadzeniem wszelkich modyfikacji żywienia dziecka, należy skonsultować się z lekarzem. 

Do metod zapobiegających nawrotom epizodów refluksowych należy również:

• układanie niemowlęcia na brzuszku,
• odbijanie po posiłku,
• unikanie zbyt ciasnej odzieży, 
• unikanie gwałtownego przechylania dziecka bądź zbyt intensywnego dla niego wysiłku.

Jak leczyć refluks u niemowlaka?

Leczenie choroby refluksowej u niemowlaka powinno być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza, który dobierze prawidłową oraz najskuteczniejszą formę terapii. W leczeniu farmakologicznym refluksu najczęściej stosuje się leki osłaniające, zobojętniające kwas solny oraz hamujące wydzielanie żołądkowe. W przypadku, kiedy leczenie farmakologiczne nie przynosi pozytywnych efektów, przeprowadza się zabieg chirurgiczny, mający za zadanie wzmocnić dolny zwieracz przełyku. 

Kiedy mija refluks u niemowlaka?

Należy pamiętać, że w większości przypadków dolegliwości związane z występowaniem refluksu u niemowlaka mają charakter przemijający. Zwykle ustępuje samoczynnie po ukończeniu pierwszego roku życia, wraz z odpowiednim rozwinięciem się przewodu pokarmowego oraz postępującą pionizacją ciała dziecka. Niemniej dolegliwości związanych z układem pokarmowym nie należy bagatelizować. Niezwykle ważna w tym przypadku jest wizyta u specjalisty oraz dokładne zbadanie wszelkich nieprawidłowości.