Opryszczka w ciąży – leczenie i domowe sposoby

Opryszczka w ciąży – leczenie

Opryszczka to powszechnie występujące schorzenie wirusowe skóry i błon śluzowych, wywołane przez wirus HSV (Herpes simplex virus). Nosicielami wirusa są osoby dorosłe obu płci, jednak diagnozowana jest również opryszczka u dzieci, a nawet opryszczka u niemowląt. W zależności od umiejscowienia objawów wyróżniamy dwa szczepy wirusa, czyli: 

• HSV-1 wywołuje opryszczkę wargową, tzw. ‘zimno’, odpowiada za zmiany śluzówki w obrębie jamy ustnej,
• HSV-2, zwany również genitalnym, lokalizuje się na męskich i żeńskich narządach rozrodczych, wywołuje opryszczkę narządów płciowych. 

Do zakażenia opryszczką może dojść drogą kropelkową, poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub wskutek współżycia seksualnego. Charakterystyczną cechą wirusa opryszczki jest zdolność przetrwania w komórkach nerwowych człowieka przez wiele lat, w związku z czym raz ‘zdobyty’ wirus pozostaje w organizmie do końca życia. Co ważne, przeciwciała dla HSV-1 ma niemal 90% społeczeństwa, co oznacza, że jest to choroba powszechna, a ryzyko kontaktu z osobą zakażoną lub nosicielem – bardzo wysokie. Patogen opryszczki może pozostać w formie utajonej lub okresowo przechodzić w formę aktywną. Aktywatorem wirusa jest między innymi osłabiona odporność organizmu, ale też sytuacje stresowe, miesiączka i ciąża.

Jak leczyć opryszczkę w ciąży? W przypadku kobiet w ciąży kluczowe jest, czy infekcja wirusem opryszczki ma charakter pierwotny, czy wtórny. Infekcja pierwotna to pierwszy kontakt ciężarnej z wirusem, natomiast w zakażeniu wtórnym (nawracającym) symptomy pojawiają się po raz kolejny, czyli następuje reaktywacja utajonego patogenu. Dlaczego jest to takie ważne? Jeśli ciężarna jest nosicielką wirusa opryszczki, to w jej organizmie znajdują się przeciwciała chroniące płód przed wirusem, natomiast jeśli do zakażenia wirusem dojdzie w trakcie ciąży, to istnieje poważne ryzyko powikłań, mogących doprowadzić do wad rozwojowych płodu. Leczenie opryszczki w ciąży uwarunkowane jest również rodzajem wirusa. Jak to wygląda w praktyce?

• Zakażenie pierwotne bezwzględnie wymaga terapii farmakologicznej środkami przeciwwirusowymi, dlatego ciężarna powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Dostępne leki na opryszczkę są bezpieczne dla kobiet w ciąży, dlatego nie trzeba obawiać się wizyty. Najczęściej stosowane leki to acyklowir, famcyklowir i walacyklowir w postaci tabletek doustnych. Należy bezwzględnie trzymać się zaleceń odnośnie do dawkowania oraz okresu przyjmowania zaordynowanych leków.
• W przypadku opryszczki nawrotowej lekarz może zalecić terapię doustną acyklowirem, jednak w związku z łagodniejszym przebiegiem opryszczki nawrotowej, często rezygnuje się z preparatów doustnych na rzecz środków miejscowych zawierających substancje o właściwościach przeciwwirusowych. Preparaty miejscowe na opryszczkę mogą być również stosowane wspomagająco dla terapii doustnej, w celu skrócenia czasu choroby, zmniejszania dolegliwości bólowych oraz ochrony przed rozprzestrzenianiem się wirusa.
• W przypadku nawracającej opryszczki narządów płciowych lub często nawracającej opryszczki wargowej, lekarz może zarekomendować profilaktyczne przyjmowanie acyklowiru pomiędzy 34. a 36. tygodniem ciąży, co znacząco zmniejszy ryzyko zakażenia u noworodka

Opryszczka w ciąży – domowe sposoby

Domowe sposoby na opryszczkę będą pomocne zwłaszcza w początkowej fazie infekcji, gdy zmiany dopiero zaczynają się kształtować. Pierwsze symptomy opryszczki to zazwyczaj świąd i pieczenie. W kolejnym etapie tworzą się charakterystyczne pęcherze, które rosną i namnażają się przez ok. 2 tygodnie. Po tym czasie zaczynają pękać, przybierając postać owrzodzeń. 

Domowe metody na opryszczkę miejsc intymnych:

• ciepłe nasiadówki z roztworem wody z sodą,
• kompresy z nagietka i herbaty,
• kąpiel z dodatkiem olejku geraniowego,
• noszenie przewiewnej bielizny z naturalnych materiałów,
• pilnowanie, aby miejsca chore były suche i czyste.

Domowe sposoby na opryszczkę wargową:

• okłady z melisy lub smarowanie zmiany olejkiem z melisy,
• okłady z mięty lub rumianku,
• miód,
• smarowanie opryszczki olejkiem z drzewa herbacianego,
• przyłożenie do opryszczki na kilka minut czosnku lub cebuli.

Oprócz wymienionych wyżej sposobów należy pamiętać o zdrowej, właściwie zbilansowanej diecie, dostarczającej organizmowi niezbędnej ilości witamin i składników odżywczych. Jadłospis warto uzupełnić w pełnoziarniste pieczywo, kiełki, jaja, winogrona. Jeśli nie ma przeciwwskazań, można wprowadzić dodatkową suplementację, jednak wyłącznie po uprzedniej konsultacji lekarskiej. Jak wiadomo, czynnikami aktywizującymi wirusa opryszczki są między innymi obniżona odporność organizmu, stres czy przemęczenie. Przyszła mama powinna więc zadbać o wystarczającą ilość snu, relaksu i wypoczynku. 

Należy podkreślić, że domowe sposoby nie sprawdzą się, gdy opryszczka jest bardzo rozwinięta. Nie powinny być również jedyną metodą leczenia, zwłaszcza dla kobiet w ciąży. Ciężarna powinna udać się do lekarza od razu po wystąpieniu pierwszych symptomów choroby.

Czy opryszczka jest groźna w ciąży?

Przyszła mama musi pamiętać, by o wirusie opryszczki poinformować swojego ginekologa. Jeśli ciężarna jest nosicielką wirusa opryszczki wargowej, nie stanowi on zagrożenia ani dla niej, ani dla rozwijającego się płodu, ponieważ ciężarna ma w organizmie przeciwciała chroniące płód przed patogenem. Jednak jeśli do zakażenia dojdzie w trakcie ciąży, może to prowadzić do powikłań. Najbardziej niebezpieczna jest pierwotna opryszczka w 1. trymestrze ciąży i opryszczka w 3. trymestrze ciąży, ponieważ może skutkować wadami rozwojowymi płodu, a w niektórych przypadkach nawet utratą ciąży. W trzecim trymestrze wirus opryszczki może wywołać przedwczesny poród. Aktywna opryszczka HSV-1 jest zabezpieczana podczas porodu. Do momentu zagojenia mama powinna utrzymywać dystans i maksymalnie ograniczyć kontakt z maluchem.

W sytuacji, gdy ciężarna jest nosicielką wirusa opryszczki dróg rodnych, lekarz najczęściej w trzecim trymestrze ciąży może zlecić wdrożenie profilaktycznej formy leczenia. W wielu przypadkach musi dojść do cesarskiego cięcia. Jeśli przy porodzie dojdzie do zarażenia noworodka wirusem opryszczki HSV-2, może to skutkować poważnymi konsekwencjami, np. utratą wzroku czy zapaleniem opon mózgowych, a w skrajnych przypadkach – również śmiercią noworodka.