Miażdżyca tętnic szyjnych: przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny miażdżycy tętnic szyjnych

Miażdżyca tętnic szyjnych to przewlekła choroba, której główną przyczyną uznaje się zbyt wysoki poziom cholesterolu całkowitego, w tym frakcji LDL, czyli tak zwanego złego cholesterolu. W tym znaczeniu do miażdżycy doprowadza przede wszystkim niewłaściwa dieta, w której obfitują pokarmy bogate w tłuszcze i żywność wysokoprzetworzoną. Zbyt wysoki poziom cholesterolu bowiem przyczynia się do odkładania się złogów w żyłach i tętnicach, co bezpośrednio prowadzi do zmiany w ich strukturze oraz odkładania się blaszek miażdżycowych stanowiących bezpośrednią przyczynę zwężenia światła naczyń tętniczych i utrudnionego przepływu krwi. Należy zatem wskazać, że zmiany miażdżycowe wynikają zazwyczaj z nieodpowiednich nawyków żywieniowych – spożywania zbyt dużej ilości tłuszczy i cukrów.

Należy jednak wskazać, że do miażdżycy tętnicy szyjnych przyczynić się mogą również inne czynniki. W tym znaczeniu wśród czynników predysponujących do pojawienia się blaszek miażdżycowych w tętnicach szyjnych należą również:

• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca, 
• brak aktywności fizycznej,
• otyłość,
• choroby układu sercowo-naczyniowego,
• palenie papierosów
• przewlekły stres.

Co więcej, nie bez znaczenia jest również wpływ alkoholu na miażdżycę.

Czynnikiem predysponującym do występowania zmian miażdżycowych jest również wiek, co wiąże się bezpośrednio z chorobami, które pojawiają się w podeszłym wieku. Dlatego też znacznie częściej diagnozowana jest miażdżyca u osób starszych. Warto również wskazać, że w grupie ryzyka znajdują się także osoby, u których w rodzinie występowały przypadki zmian miażdżycowych w tętnicach szyjnych. Oznacza to, że choroba jest również uwarunkowane genetycznie.

Należy zatem wskazać, że miażdżycę tętnic szyjnych powodują czynniki zarówno modyfikowalne, czyli takie, na które pacjent ma bezpośredni wpływ – dieta, stres czy palenie tytoniu, jak i czynniki niemodyfikowalne, do których należą między innymi choroby i obciążenia genetyczne.

Objawy miażdżycy tętnic szyjnych

Miażdżyca niezależnie od tego, jakich tętnic czy naczyń krwionośnych dotyczy, jest chorobą długotrwałą, która rozwija się latami, nie dając żadnych objawów. Oznacza to, że proces patologiczny odkładania się blaszki miażdżycowej może trwać przez długi czas i przebiegać bez objawów. Pierwsze symptomy miażdżycy tętnic szyjnych pojawiają się wówczas, kiedy światło naczyń jest już zazwyczaj znaczenie zwężone, a choroba zaawansowana. Niemniej jednak należy wskazać, że zwężenie tętnic szyjnych, które spowodowane jest miażdżycą, może dawać sygnały ostrzegawcze, których w żadnym przypadku nie należy bagatelizować. W tym znaczeniu osoby z miażdżycą tętnic szyjnych mogą doświadczać:

• zaburzeń pamięci,
• silnych bólów i zawrotów głowy
• dezorientacji,
• przejściowych problemów z prawidłowym widzeniem,
• omdleń,
• trudności w mówieniu,
• przejściowych niedowładów.

Wystąpienie powyższych objawów należy skonsultować z lekarzem, który skieruje na badania diagnostyczne, ponieważ symptomy te mogą być objawem przejściowego napadu niedokrwiennego (tzw. TIA, mikroudar, czyli przemijający atak niedokrwienny). Należy podkreślić, że pojawiające się dolegliwości wynikają z niedrożności tętnic szyjnych, co wiąże się bezpośrednio z zaburzeniami dopływu krwi do ośrodkowego układu nerwowego. Co ważne, najpoważniejszą konsekwencją miażdżycy tętnic szyjnych i związanego z chorobą niedokrwienia może być ryzyko wystąpienia udaru mózgu.

Leczenie miażdżycy tętnic szyjnych

Zmiany miażdżycowe w tętnicach szyjnych nie będą stanowiły zagrożenia dla życia, w przypadku, jeżeli właściwe leczenie zostanie wdrożona odpowiednio wcześnie. W tym znaczeniu niezwykle istotne jest wczesne rozpoznanie i diagnostyka miażdżycy. Oznacza to, że osoby z grupy ryzyka powinny wykonywać regularnie profilaktyczne badania na miażdżycę, które umożliwią wczesne zdiagnozowanie choroby i wdrożenie odpowiedniej terapii.

Leczenie miażdżycy tętnic szyjnych polega na farmakologicznym leczeniu nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i zaburzeń gospodarki lipidowej organizmu, stanowiących czynniki ryzyka rozwoju zmian miażdżycowych. Farmakoterapia w tym znaczeniu opiera się na stosowaniu leków – statyn, a także medykamentów przeciwzakrzepowych, rozszerzających naczynia krwionośne, a także zmniejszających lepkość krwi i agregację płytek. 

Niezwykle istotnym elementem leczenia zmian miażdżycowych jest również leczenie naturalne poprzez domowe sposoby. W tym znaczeniu kluczowa jest zmiana nawyków żywieniowych i stosowanie odpowiedniej diety na miażdżycę. Najlepszą opcją żywieniową w przypadku osób ze zdiagnozowaną miażdżyca lub też znajdujących się w grupie ryzyka, jest dieta śródziemnomorska, która obfituje w owoce i warzywa, a także produkty zawierające kwasy Omega-3. Istotne jest również rzucenie palenia oraz ograniczenie alkoholu. Niezwykle ważna jest również aktywność fizyczna przy miażdżycy.

W przypadku zaawansowanych zmian miażdżycowych leczenie farmakologiczne może okazać się niewystarczające. Wówczas konieczne może być wdrożenie leczenia zabiegowego, do którego zaliczane są operacje oraz zabiegi wewnątrznaczyniowe.  Leczenie operacyjne polega na usunięciu złogów blaszek miażdżycowych, co pozwala na zlikwidowanie zatorów i udrożnieniu naczyń krwionośnych i tętnic. Leczenie wewnątrznaczyniowe z kolei polega na zaimplementowaniu stentu w miejscu zwężenia tętnicy, który umożliwia rozszerzenie tętnicy szyjnej, bo zwiększyć przepływ krwi w obszarze blokowanym przez blaszki miażdżycowe. Warto wskazać, że leczenie operacyjne ma zastosowanie również w innych odmianach miażdżycy, między innymi w miażdżycy mózgu czy miażdżycy aorty.