Leki przeciwzapalne: rodzaje, przeciwskazania, skutki uboczne

Czym są leki przeciwzapalne?

Leki przeciwzapalne stanowią najpopularniejsze środki (dostępne zazwyczaj w formie tabletek), mające zastosowanie w przypadku wystąpienia stanu zapalnego, któremu towarzyszy ból lub gorączka. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia, leki przeciwzapalne uważane są za podstawowe preparaty zalecane do stosowania przy występowaniu bólu o łagodnym i umiarkowanym nasileniu i różnej etiologii. Należy wskazać, że zdecydowana większość leków przeciwzapalnych, klasyfikowana jest jako niesteroidowe leki przeciwzapalne. W tym znaczeniu, najczęściej stosowanymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi są ibuprofen, naproxen, ketoprofen, diklofenak oraz kwas acetylosalicylowy.

Środki przeciwzapalne znajdują się w każdej apteczce domowej. Wpływ na popularność tych farmaceutyków ma ogólnodostępność, a także szerokie spektrum działania. Warto wskazać, że większość z leków przeciwzapalnych dostępnych jest bez recepty w aptekach, ale również w sklepach spożywczych, drogeriach czy na stacjach paliw. Najbardziej popularnymi lekami przeciwzapalnymi są środki, w których głównym składnikiem jest paracetamol, pomimo że nie wykazuje on działania przeciwzapalnego. Równie popularne są leki, zawierające w składzie  ibuprofen, naproksen i indometacynę. Najrzadziej stosowanymi lekami przeciwzapalnymi są środki zawierające kwas salicylowy. Należy jednak wskazać, że niektóre leki przeciwzapalne dostępne są wyłącznie na receptę.

Jak działają leki przeciwzapalne?: na czym ulega działanie przeciwzapalne

Leki przeciwzapalne to szeroka grupa środków stosowanych przy stanie zapalnym. Działanie tych medykamentów polega na hamowaniu aktywności enzymu COX, czyli cyklooksygenazy. Można wyróżnić dwa rodzaje tego enzymu – COX-1 i COX-2, które biorą udział w procesie, celem którego jest synteza przekaźników pobudzających receptory bólowe. Warto jednocześnie wskazać, że enzymy COX mogą przyczyniać się do powstawania gorączki oraz obrzęków. Z kolei COX-1 biorą udział w syntezie prostaglandyn, które odpowiadają za prawidłową pracę układu pokarmowego, zahamowanie aktywności tego enzymu przyczynia się do zmniejszenia wytworzenia prostaglandyn, które z kolei przyczyniają się do wzmocnienia stanu zapalnego.

Warto wskazać, że niesteroidowe leki przeciwzapalne różnią się między sobą siłą i zakresem działania. W tym znaczeniu niektóre z nich wykazują silne działanie przeciwzapalne i łagodzące ból, natomiast inne nie są w stanie skutecznie zwalczyć gorączki. Co ważne, równoczesne działanie przeciwgorączkowe, przeciwbólowe oraz przeciwzapalne wykazuje aspiryna.

Kiedy stosować leki przeciwzapalne?

Leki przeciwzapalne mogą być stosowane na wiele dolegliwości. W tym znaczeniu wskazaniem do zastosowania leków przeciwzapalnych są takie dolegliwości jak:

• bóle głowy i migrena,
• ból zębów,
• bóle mięśniowe,
• bóle kostne oraz stawowe,
• bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej,
• bóle menstruacyjne.

Dlatego też należy wskazać, że środki przeciwzapalne to skuteczne leki na migrenę, ból zęba, leki na ból żołądka. Warto również wskazać, że środki przeciwzapalne można stosować przy gorączce i schorzeniach reumatycznych. Co więcej, stanowią również skuteczne leki przeciwbólowe.

Bezpieczne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne to ogólnodostępne środki, które stosowane są przez wiele osób w niwelowaniu dolegliwości zapalnych i bólowych. Jednym z najbezpieczniejszych środków jest paracetamol, który wywołuje mniej skutków ubocznych, aniżeli niesteroidowe leki przeciwzapalne, a dodatkowo może być stosowany również przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Co ważne jednak, wybór leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych w każdym przypadku powinien być ściśle związany z towarzyszącymi dolegliwościami, które chcemy zniwelować. Okazuje się bowiem, że nie wszystkie leki będą właściwe na każdy ból. W tym znaczeniu leki zawierające w swoim składzie Paracetamol będą najlepszymi środkami na bóle głowy, stawów, zębów, nerwobóle, a także mięśni, które mogą być również niwelowane przez maść na ból mięśni. Natomiast niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to środki, które wykazują skuteczne działanie na zwalczanie gorączki, obrzęków, różnego rodzaju bólu, a także stanów zapalnych. Należy jednak wskazać, że przed zażyciem jakichkolwiek leków, również tych wydawanych bez recepty, należy zapoznać się z treścią ulotki i wyeliminować możliwe przeciwwskazania do zastosowania medykamentów.

Jak długo można brać leki przeciwzapalne?

Leki przeciwzapalne to medykamenty, które można stosować doraźnie w uśmierzaniu stanu zapalnego o małym i średnim nasileniu. Należy wskazać, że niesteroidowe leki przeciwzapalne należy stosować zgodnie z treścią ulotki dołączonej do opakowania lub zgodnie z zaleceniami lekarza. Jeżeli w ciągu siedmiu dni stosowania leków przeciwzapalnych stan zapalny nadal się utrzymuje, należy odstawić medykamenty i skonsultować się z lekarzem.

Przeciwwskazania do stosowania leków przeciwzapalnych

Pomimo faktu, że leki przeciwzapalne stanowią bezpieczne środki, które są bezpieczne i ogólnodostępne niemal dla każdego, to należy wskazać, że istnieją przeciwwskazania do ich stosowania. W tym znaczeniu głównymi przeciwwskazaniami do stosowania leków przeciwzapalnych są:

• choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy,
• alergia lub nadwrażliwość na którykolwiek ze składników leku,
• ciężka niewydolność wątroby, nerek lub serca.

Leki przeciwzapalne nie powinny być również stosowane przez osoby po przebytych zabiegach operacyjnych, osoby odwodnione i dzieci poniżej 12. roku życia. Co więcej, ostrożność w stosowaniu leków przeciwzapalnych powinny zachować również osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi lub skazą krwotoczną, a także osoby cierpiące na toczeń rumieniowaty, osoby w ciąży oraz karmiące piersią. Szczególną ostrożność należy zachować również przyjmując leki przeciwzapalne przy przyjmowaniu innych leków, gdyż mogą one wchodzić w niepożądane reakcje i wywoływać skutki uboczne.

Skutki uboczne po zastosowaniu leków przeciwzapalnych

O ile leki przeciwzapalne to najbardziej rozpowszechnione i ogólnodostępne środki stosowane przy stanie zapalnym, o tyle ich nieprawidłowe stosowanie lub nadużywanie może wiązać się z wystąpieniem wielu skutków ubocznych. Co więcej, niekiedy nawet przyjmowane zgodnie z zaleceniami leki przeciwzapalne mogą wiązać się z wystąpieniem niepożądanych efektów. Skutki uboczne po zastosowaniu leków przeciwzapalnych zazwyczaj dotyczą układu pokarmowego, wątroby, a także układu krążenia. Niemniej jednak niepożądane efekty uboczne mogą dotyczyć również układu oddechowego i nerwowego.

Ze względu na zawartość kwasów w lekach przeciwzapalnych, mogą one przyczyniać się do uszkodzenia błony śluzowej żołądka, wywołując skutki uboczne w postaci powstawania nadżerek i owrzodzeń w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy. Z kolei leki przeciwzapalne, które hamują aktywność COX-1, mogą przyczyniać się do wystąpienia krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, co stanowi stan potencjalnego zagrożenia dla zdrowia i życia. Przyjmowanie leków przeciwzapalnych przez dłuższy czas ma również negatywne działanie na wątrobę. Okazuje się bowiem, że w przypadku dużego stężenia leków przeciwzapalnych w wątrobie oraz drogach żółciowych, może dojść do uszkodzenia hepatocytów. Należy również wskazać, że stosowanie leków przeciwzapalnych przyczynia się do zwiększenia się ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, a także powikłań zatorowo-zakrzepowych oraz zastoinowej niewydolności serca. Z tego względu stosowanie leków przeciwzapalnych powinno być szczególnie uważne w przypadku osób o zdiagnozowanym nadciśnieniu tętniczym, ponieważ przyjmowanie tych medykamentów może wiązać się z ryzykiem zawału mięśnia sercowego bądź udaru mózgu. Dlatego też warto wiedzieć, jakie leki przeciwbólowe dla chorych na serce będą odpowiednie.

Należy również wskazać, że skutkiem ubocznym stosowania wszystkich leków przeciwzapalnych są powikłania hematologiczne, ponieważ przyjmowanie leków z tej grupy wiąże się ze zmniejszeniem krzepliwości krwi, co przekłada się na ryzyko krwawienia i problemy z zatamowaniem krwi. Ponadto stosowanie leków przeciwzapalnych przez osoby starsze z niewydolnością nerek wiąże się z ryzykiem upośledzenia czynności nerek. Co więcej, stosowanie leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych wiąże się również z możliwością występowania zawrotów głowy, zmiany nastroju, nudności i wymiotów, biegunki, a także szumu w uszach.

Leki przeciwzapalne to popularne środki wykazujące właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne. Należy jednak wskazać, że jak każde farmaceutyki nie powinny być łączone z alkoholem. Sprawdź, jaka zależność występuje między lekami a alkoholem i dowiedz się, dlaczego nie należy ich łączyć z napojami wysokoprocentowymi.