Kłykciny odbytu a hemoroidy: jak je odróżnić, jak leczyć?

Kłykciny kończyste odbytu — czym są?

Kłykciny kończyste, znane również jako brodawki płciowe są łagodnymi zmianami o etiologii wirusowej, lokalizującymi się w okolicy narządów płciowych, w obrębie odbytu, zarówno na zewnątrz, jak i w jego kanale, a także w jamie ustnej.

Brodawki odbytu mogą przybierać różny kształt i rozmiar w zależności od zaawansowania schorzenia. W większości przypadków są miękkimi różowymi tworami, których średnica nie przekracza zwykle 5 mm. Zdarza się, że osiągają większe rozmiary i przyjmują wtedy kolor brunatny. Jeśli chodzi o kształt kłykcin, w początkowych etapach przypominają niewielkie, różowawe lub czerwone grudki, które wraz z rozwijającą się chorobą przybierają formę kalafiorowatych wykwitów.
 

Hemoroidy — czym są?

Hemoroidy zwane inaczej żylakami odbytu to nadmiernie przekrwione guzki krwawnicze, czyli naczynia żylne wypełnione krwią, które są fizjologiczną strukturą anatomiczną i pełnią funkcję uszczelniania odbytu. W sytuacji, gdy guzki powiększają się, dochodzi do rozwoju hemoroidów i związanych z nimi objawów.

Wyróżniamy żylaki wewnętrzne oraz zewnętrzne. Te wewnątrz kanału odbytu są z początku niewidoczne i wyczuwalne jedynie podczas badania przezodbytniczego (per rectum), natomiast zewnętrzne przyjmują kształt okrągłych sinawych guzków widocznych gołym okiem.

Kłykciny kończyste odbytu a hemoroidy — czym się różnią?

Zarówno kłykciny kończyste, jak i hemoroidy to schorzenia dotyczące okolicy odbytu, jednak istnieją między nimi znaczące różnice. Chociaż kłykciny mogą być mylone z żylakami odbytu, to ich przyczyny oraz sposoby leczenia są różne. Skupmy się więc na tym, w jaki sposób można je prawidłowo odróżnić.
 

Kłykciny kończyste a hemoroidy — jaka jest ich przyczyna?

Kłykciny odbytu, a w zasadzie zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (z ang. Human papillomavirus — HPV), przenoszone są najczęściej drogą płciową w trakcie stosunków seksualnych, ale można się nimi zarazić także poprzez bezpośredni kontakt z zakażoną skórą lub błonami śluzowymi. Wirus brodawczaka ludzkiego może również zostać przekazany dziecku od zainfekowanej matki podczas porodu. Najczęstszymi podtypami wirusa odpowiedzialnymi za rozwój choroby są HPV-6 oraz HPV-11.

Inaczej jest w przypadku hemoroidów, ponieważ za ich rozwój nie są odpowiedzialne żadne patogeny, a uciążliwy problem wynika z nadmiernego wypełnienia krwią guzków krwawniczych, będących fizjologiczną częścią odbytu. Przyczyna ich przekrwienia i powiększenia nie jest w pełni jasna, ale przyjmuje się, że jest to spowodowane wzrostem ciśnienia lub zastojem w odbytniczych splotach żylnych, co może mieć związek z kilkoma czynnikami, takimi jak:

• siedzący tryb życia;

• przewlekłe zaparcia;

• ciąża i poród;

• dieta uboga w błonnik;

• otyłość;

• nadużywanie alkoholu;

• zbyt długie siedzenie w toalecie.
   

Kłykciny odbytu a hemoroidy — objawy

Mimo że hemoroidy i kłykciny kończyste odbytu lokalizują się w obrębie tej samej struktury anatomicznej, istnieją znaczące różnice w symptomatologii tych schorzeń.

W przypadku hemoroidów dominującym objawem jest krwawienie z odbytu. W stolcu obecna jest świeża krew widoczna na papierze toaletowym lub w muszli klozetowej przy intensywniejszych krwawieniach. Inne dolegliwości związane z obecnością żylaków odbytu to:

• silny świąd, pieczenie;

• dolegliwości bólowe i dyskomfort;

• wyciek śluzu;

• uczucie niepełnego wypróżnienia;

• nieprzyjemny zapach.

Objawy kłykcin odbytu są zdecydowanie mniej nasilone i obejmują świąd, pieczenie, dyskomfort podczas siedzenia lub chodzenia, a w nielicznych przypadkach pojawić się może krwawienie po wypróżnieniu. U większości pacjentów ten problem zdrowotny przebiega jednak bezobjawowo, a jedynym sygnałem świadczącym o zakażeniu HPV są wykwity w okolicach odbytu, często kalafiorowate.

Kłykciny kończyste odbytu a hemoroidy — jak leczyć?

Leczenie hemoroidów zależy od stopnia ich zaawansowania oraz nasilenia objawów. W początkowych stadiach choroby stosuje się leczenie zachowawcze obejmujące dietę bogatą w błonnik oraz leki wzmacniające naczynia żylne, które w swoim składzie mają diosminę, hesperydynę czy wyciąg z ruszczyka.

Ponadto wykorzystuje się też miejscowo maści i czopki o działaniu przeciwzapalnym zawierające hydrokortyzon, tlenek cynku i kwas hialuronowy. Jeśli choroba hemoroidalna przyjmuje bardziej zaawansowane stadia, niezbędne może okazać się leczenie zabiegowe z użyciem metod mało inwazyjnych, do których należą: gumkowanie (zakładanie gumowych opasek na hemoroidy), skleroterapię, koagulację laserową lub krioterapię. W sytuacji, gdy wymienione sposoby nie dają rezultatów, ostatnią deską ratunku jest leczenie chirurgiczne, które polega na operacyjnym usunięciu guzków krwawniczych. Jest to jednak zabieg bardziej ryzykowny i obarczony poważniejszymi powikłaniami.

Tak jak przy hemoroidach, również w terapii kłykcin odbytu pomocne jest zarówno leczenie farmakologiczne, jak i inwazyjne, jednak należy wiedzieć, że nie istnieje konkretny lek skierowany przeciwko wirusowi HPV. W farmakoterapii stosuje się preparaty, których w skład wchodzą: imikiwimod, podofilotoksyna, kwas trójchlorooctowy, wodorotlenek potasu.

Warto zaznaczyć, że tego typu leki są najskuteczniejsze przy małych zmianach. Natomiast gdy wykwity są bardziej rozległe, terapię trzeba rozszerzyć o leczenie zabiegowe, które obejmuje wymrażanie przy użyciu ciekłego azotu, laseroterapię, fototerapię oraz operacyjne usuwanie kłykcin kończystych odbytu. Niestety nawroty choroby występują nawet u 30% pacjentów, dlatego zalecane jest ścisłe monitorowanie postępów leczniczych.

Choroby odbytu — do jakiego lekarza się zgłosić?

Zarówno w przypadku kłykcin odbytu, jak i hemoroidów należy skonsultować się ze specjalistą proktologii. U wielu pacjentów rozpoznanie można postawić tylko na podstawie badania fizykalnego, jednak wielu lekarzy wykonuje dodatkowe zabiegi diagnostyczne, takie jak anoskopia, która służy ocenie kanału odbytu przy podejrzeniu hemoroidów wewnętrznych. Jeśli diagnoza kłykcin kończystych nie jest pewna, specjalista może pobrać wycinek podejrzanej zmiany do badania histopatologicznego, co pozwala potwierdzić diagnozę i zaproponować odpowiednie leczenie.

Profilaktyka kłykcin kończystych odbytu i hemoroidów

Działania profilaktyczne w przypadku obu omawianych chorób odbytu różnią się ze względu na odmienne przyczyny. Aby zapobiegać infekcjom wywołanym przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), który odpowiada za rozwój kłykcin odbytu, niezwykle ważne jest unikanie przygodnych kontaktów seksualnych oraz stosowanie prezerwatyw, co znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia. Zalecaną metodą zapobiegania tej przypadłości są też szczepienia przeciwko HPV, które zmniejszają ryzyko rozwoju nie tylko brodawek płciowych, ale także innych poważnych chorób, np. raka szyjki macicy czy raka odbytu.

Z kolei w profilaktyce hemoroidów istotne jest utrzymanie zdrowego stylu życia, w tym diety bogatej w błonnik, aby zapobiec zaparciom, które są jednym z czynników sprawczych. Systematyczne ćwiczenia fizyczne, unikanie zbyt długiego siedzenia w miejscu, a także dbanie o regularność wypróżnień odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu żylaków odbytu.