Badanie prolaktyny - jak się przygotować i jakie są normy?

Prolaktyna - normy hormonu

Warto wspomnieć w ramach ciekawostki, iż prolaktyna (PRL) jest wytwarzana przez komórki lakotrotopowe przedniego płata przysadki mózgowej (jej syntezę i sekrecję reguluje dopamina, neuroprzekaźnik uwalniany przez podwzgórze. W niewielkich ilościach PRL jest produkowany także w piersiach, skórze, macicy, tkance tłuszczowej, prostacie, komórkach układu immunologicznego. Ile powinna wynosić prolaktyna? W przypadku kobiet prolaktyna nie powinna przekroczyć 20 ng/ml, a u mężczyzn 15ng/ml.

• prolaktyna a wypadanie włosów

Wiele osób z przerzedzoną czupryną zastanawia się, czy wysokie stężenie hormonu prolaktyny może powodować nadmierne wypadanie włosów. Wysoka prolaktyna może zaburzać proces dzielenia się komórek, które budują włosy. Tak więc istnieje ryzyko, iż osoby z podwyższonym stężeniem hormonu PRL mogą zmagać się z intensywną utratą włosów. Jakie są objawy zbyt wysokiej prolaktyny u kobiet? Do możliwych oznak nieprawidłowego stężenia hormonu (hiperprolaktynemia) zaliczamy m.in.: 

• mlekotok, 
• suchość pochwy, 
• uderzenia gorąca, 
• bóle piersi, 
• trądzik hormonalny (spowodowany zaburzeniami męskich i żeńskich hormonów płciowych),
• rozdrażnienie, 
• stany depresyjne,
• ból podczas stosunku płciowego.

Wysoka prolaktyna u mężczyzn manifestuje się jako:

• obniżone libido,
• zaburzenia erekcji,
• odwapnienia kości,
• ginekomastia,
• zmniejszenie owłosienia płciowego,
• zmniejszenie masy mięśniowej.

Jeśli chodzi o badanie innego ważnego hormonu (tyreotropiny), który również może powodować zbyt silne wypadanie włosów, w przypadku TSH norma to od 0,32 do 5,0 mU/l dla osoby dorosłej.

Prolaktyna - diagnostyka

Badanie prolaktyny ułatwia rozpoznanie wielu stanów chorobowych. Sprawdzenie poziomu stężenia PRL w surowicy krwi może być też pomocne m.in. w diagnostyce spadku libido , chorób przysadki mózgowej np. łagodnego nowotworu przysadki (tzw. guz prolaktynowy, prolactinoma), zaburzeń miesiączkowania i niepłodności.

Prolaktyna - kiedy badać?

Kiedy powinno się badać poziom prolaktyny we krwi? Zaleca się wykonanie testu w godzinach porannych, najlepiej między 8:00-10:00 rano, gdyż stężenie hormonu zmienia się w zależności od pory dnia. Jakie są wskazania do oceny stężenia prolaktyny w surowicy krwi? Niepokojącym sygnałem jest z pewnością brak krwawień menstruacyjnych u kobiet i cykle bezowulacyjne. Badanie stężenia prolaktyny jest wykonywane w przypadku problemów z płodnością (niepowodzenia rozrodu), a także wycieku mleka z gruczołów sutkowych, który nie ma związku z karmieniem piersią. W przypadku mężczyzn zaleca się, by sprawdzić poziom stężenia hormonu, jeśli doszło do rozwoju ginekomastii. Rozrost tkanek w obrębie piersi i brodawek sutkowych powoduje u pacjentów dyskomfort, kompleksy, nierzadko prowadzi do wycofania z życia społecznego. Zdarza się, że ginekomastia jest przyczyną stanów depresyjnych.

Czy w czasie okresu można zrobić badanie prolaktyny? Jak najbardziej, ale nie zapomnij poinformować o tym lekarza, który będzie interpretował Twoje wyniki badań.

Prolaktyna - jak się przygotować?

Jak się przygotować do badania prolaktyny? Dzień przed wizytą w punkcie pobrań krwi należy zachować wstrzemięźliwość seksualną, powstrzymać się od picia alkoholu, zadbać o spokojny sen. Powinno się również unikać sytuacji stresogennych, ponieważ silny stres powoduje znaczne podwyższenie poziomu prolaktyny w surowicy krwi. W dniu poprzedzającym badanie nie powinno się też spożywać obfitej kolacji. Bardzo ważne jest, aby na badanie stężenia prolaktyny zgłosić się na czczo, najlepiej do 3 godzin od przebudzenia. Na około 30 minut przed pobraniem krwi nie powinno się wykonywać żadnych aktywności fizycznych, zalecany jest odpoczynek, aby wynik badania prolaktyny był wiarygodny. Niewskazane są też niektóre suplementy diety i leki przed pobraniem krwi, gdyż mogą zaburzać wynik badania (poinformuj lekarza, jakie leki i suplementy przyjmujesz, zanim poddasz się badaniu prolaktyny). Warto wspomnieć, iż krew do badania prolaktywny zwykle pobierana jest z żyły łokciowej.

Prolaktyna - ile się czeka na wynik?

Jak długo czeka się na wyniki badania prolaktyny? Standardowy czas oczekiwania to 1-2 dni, tak więc stosunkowo szybko możesz dowiedzieć się o ewentualnych nieprawidłowościach i w porozumieniu z lekarzem podjąć działania naprawcze. Jak obniżyć prolaktynę? Specjalista może zalecić Ci przyjmowanie leków z grupy agonistów receptorów D2, które oddziałują na wzrost wytwarzania dopaminy w organizmie (jak już wspomnieliśmy wcześniej, hormon ten reguluje wydzielanie prolaktyny).

Prolaktyna - cena badania

Ile kosztuje badanie prolaktyny? W zależności od laboratorium diagnostycznego ocena stężenia prolaktyny w surowicy krwi może kosztować od 25 do 50 złotych. Nie jest to więc drogie badanie. Nieco więcej zapłacimy za badanie prolaktyny z obciążeniem MTC, bo około 40-100 złotych. Badanie poziomu prolaktyny (PRL) we krwi i test z metoklopramidem (MTC) wykonujemy przy podejrzeniu hiperprolaktynemii.

Podsumowując, prolaktyna to hormon o działaniu mammotropowym i laktogennym, który ponadto wpływa na libido u mężczyzn, jak i u kobiet. Badanie prolaktyny jest bardzo ważnym elementem diagnostycznym, który pozwala rozpoznać wiele schorzeń i wdrożyć odpowiednie leczenie. Nieprawidłowe wartości stężenie PRL odbijają się niekorzystnie zarówno na zdrowiu mężczyzn, jak i kobiet, dlatego w ramach działań profilaktycznych warto co 1-3 lata sprawdzać poziom stężenia prolaktyny, szczególnie jeśli w przeszłości mieliśmy hiperprolaktynemię (wówczas warto kontrolnie badać prolaktynę co pół roku).