Węgiel czy elektrolity? Poznaj leki na biegunkę i zatrucie pokarmowe

Biegunka i zatrucie pokarmowe – najczęstsze przyczyny

Biegunkę dzielimy na ostrą i przewlekłą i może mieć różne podłoża. Zalicza się do nich zatrucia pokarmowe, zakażenia przewodu pokarmowego, działania niepożądane leków (antybiotykoterapia, leki antyarytmiczne, NLPZ, leki przeciwdepresyjne, leki na cukrzycę, nadużywanie środków przeczyszczających), nadwrażliwość pokarmową, choroby jelit, np. zespół jelita drażliwego lub nieswoiste zapalenia jelit, z czego najczęstszą przyczyną są właśnie zatrucia pokarmowe. Zakażenia układu pokarmowego mogą powodować bakterie i wirusy. Bakterie powodujące biegunkę to m.in. Salmonella, Escherichia Coli, Campylobacter a wirusy – np. rotawirusy, norowirusy.

Jakie pokarmy mogą spowodować zatrucie pokarmowe?

• Surowe jaja.
• Zepsute, niedogotowane lub surowe mięso.
• Za długo przechowywany ugotowany ryż, makaron, kasze.
• Produkty mleczne.
• Źle przygotowane lub przechowywane konserwy, produkty wekowane.
• Surowe warzywa i owoce.

Objawy zatrucia pokarmowego

Zatrucie pokarmowe może objawiać się oczywiście biegunką, a poza tym także wymiotami, nudnościami, bólem brzucha, wzdęciami. Ponadto może występować ogólne osłabienie, odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, niekiedy gorączka.

Jakie leki na biegunkę i zatrucie pokarmowe?

Leki stosowane w zatruciu pokarmowym możemy podzielić na kilka rodzajów. Zaliczamy do nich:

• leki przeciwbiegunkowe,
• probiotyki,
• preparaty nawadniające,
• preparaty adsorpcyjne,
• leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe,
• antybiotyki.

Leki na biegunkę bez recepty

Loperamid (Stoperan, Laremid, Loper) to lek przeciwbiegunkowy. Jest syntetycznym lekiem opioidowym działającym w ścianie jelita. Hamuje perystaltykę przewodu pokarmowego, zwiększa resorpcję wody i elektrolitów przez komórki ściany jelita. Może być stosowany u osób dorosłych bez zaburzeń odporności i bez gorączki lub z niewielką gorączką. Jest przeciwwskazany w biegunce spowodowanej bakteryjnym zakażeniem przewodu pokarmowego i jeśli występuje wysoka gorączka. Dawkowanie w ostrej biegunce to początkowo 4 mg, następnie 2 mg po każdym luźnym wypróżnieniu, a maksymalna dawka dobowa to 16 mg.

Probiotyki

Probiotyki to żywe organizmy (bakterie, grzyby), które wspomagają przywracanie prawidłowej flory przewodu pokarmowego. Stosowane są w leczeniu oraz profilaktyce biegunek, szczególnie poantybiotykowych. Najczęściej zawierają szczepy bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium i drożdży Saccharomyces boulardii. Przykładowe preparaty to:

• Lakcid,
• Biotyk,
• Sanprobi Super Formula.

Elektrolity

Są to preparaty, których celem jest nawodnienie organizmu i dostarczenie elektrolitów, utraconych z biegunką lub wymiotami. Dostępne są najczęściej w formie tabletek lub saszetek do rozpuszczenia w wodzie. Przykładowe preparaty elektrolitów, które można znaleźć w aptece, to np.:

• Gastrolit,
• Dicodral 60,
• Plusssz Elektrolity,
• Zdrovit Litorsal.

Preparaty adsorpcyjne

Diosmektyt (Smecta) dzięki swojej warstwowej strukturze i dużej lepkości powleka błonę śluzową przewodu pokarmowego. Łączy się ze śluzem żołądka i jelit zwiększając odporność śluzu na czynniki drażniące oraz wykazuje właściwości adsorpcyjne wobec bakterii i wydzielanych przez nie toksyn, a także wirusów. Może być stosowany od 2 roku życia, u dzieci łącznie z leczeniem nawadniającym. Dawkowanie to 3 saszetki na dobę, na początku ostrej biegunki dawkę można zwiększyć do 6 saszetek. Zawartość saszetki należy rozpuścić w połowie szklanki wody. Dawka dla dzieci to 2 saszetki na dobę, początkowo można zwiększyć do 4. Smecta dostępna jest bez recepty.

Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe

Niektórym infekcjom bakteryjnym przewodu pokarmowego może towarzyszyć gorączka lub ból głowy. W takich sytuacjach najlepiej zastosować paracetamol (Apap). Nie zaleca się stosowania NLPZ (wykazujących dodatkowo działanie przeciwzapalne – np. ibuprom), ponieważ mogą nasilać rozwolnienie.

Antybiotyki

Nifuroksazyd to antybiotyk, który wykazuje aktywność wobec większości bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych wywołujących zakażenia jelitowe, oszczędzając przy tym naturalną florę przewodu pokarmowego. Nifuroksazyd działa wyłącznie w świetle jelit, nie wchłania się z nich, przez co jest pozbawiony działania ogólnoustrojowego. Może być stosowany już od 1 miesiąca życia. Dostępny jest w tabletkach i zawiesinie. Dawkowanie wygląda następująco:

• dorośli: 800 mg/d w 4 dawkach podzielonych;
• dzieci po 6. rż. 600–800 mg/d w 2–4 dawkach podzielonych;
• dzieci 2.–30. mż. 220–660 mg/d w 2–3 dawkach podzielonych.

Dostępny jest bez recepty w preparatach takich jak Nifuroksazyd Hasco, Nifuroksazyd Aflofarm.

FAQ – leki na zatrucie pokarmowe