Leki na obniżenie kortyzolu — przegląd preparatów medycznych na stres

Czym jest kortyzol?

Kortyzol to hormon steroidowy z grupy glikokortykosteroidów wytwarzana przez organizm człowieka w korze nadnerczy. Pełni w organizmie niezwykle ważne funkcje, takie jak np.: podwyższanie poziomu glukozy we krwi, co w sytuacjach stresowych gwarantuje prawidłową pracę układu nerwowego i komórek mózgu. Co więcej, kortyzol zwiększa ciśnienie tętnicze krwi i ma działanie przeciwzapalne.

Produkcję i wydzielanie kortyzolu regulowane jest przez hormon adrenokortykotropowy (ACTH) wydzielany przez przysadkę mózgową. 

Podwyższony poziom kortyzolu – przyczyny 

Przyczyny nadmiaru kortyzolu w organizmie to przede wszystkim:

• nadmierne wydzielanie hormonu adrenokortykotropowego, spowodowane m.in. przez gruczolaka przysadki wydzielającego ACTH;
• guzy nadnerczy;
• długotrwale leczenie glikokortykosteroidami;
• przewlekły stres lub nagłe sytuacje stresowe;
• guz nadnerczy wydzielający kortyzol.

Zbyt wysoki poziom kortyzolu – jak się objawia?

Objawy wysokiego poziomu kortyzolu utrzymującego się w organizmie przewlekle można zauważyć ze strony wielu układów. Do najważniejszych należą:

• ogólne osłabienie;
• charakterystyczny wygląd sylwetki – otyłość centralna, szczupłe nogi, okrągła twarz (księżycowata);
• zaburzenia emocjonalne, stany depresyjne;
• czerwonosine rozstępy na skórze;
• trądzik;
• nadmierne owłosienie u kobiet;
• nadciśnienie tętnicze;
• nieprawidłowa tolerancja glukozy lub cukrzyca;
• zaburzenia lipidowe;
• skłonność do infekcji szczególnie grzybiczych;
• osteoporoza.

Naturalne metody na obniżenie hormonu stresu 

Nie powinno zaskakiwać, że zdrowy tryb życia odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi hormonalnej, w tym w kontrolowaniu poziomu kortyzolu we krwi. Z kolei przewlekły stres prowadzi do jego nadmiernego wydzielania, co może negatywnie wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne. Na szczęście istnieją naturalne metody, które mogą skutecznie obniżyć poziom  hormonu stresu.

Obniżenie kortyzolu a regularny sen

Przede wszystkim ważna jest regularność snu – najlepiej zasypiać i budzić się o stałych porach, co stabilizuje rytm dobowy organizmu. Osoby, które pracują w nocy lub na zmiany, często zmagają się z podwyższonym kortyzolem, dlatego warto dążyć do unormowania czasu odpoczynku. Aby poprawić jego jakość, należy unikać ekspozycji na światło niebieskie emitowane przez urządzenia elektroniczne co najmniej godzinę przed snem. Zamiast tego warto sięgnąć po książkę lub relaksujący podcast. 

Obniżenie kortyzolu a aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna jest kolejnym elementem skutecznie pomagającym zbić kortyzol. Należy jednak pamiętać, że nadmiernie intensywny trening może przynieść odwrotny skutek, dlatego lepiej wybierać umiarkowane formy ruchu. Doskonałym uzupełnieniem zdrowego trybu życia są medytacja, joga, tai-chi oraz ćwiczenia oddechowe, które poprzez głębokie oddychanie skutecznie obniżają poziom stresu i wspomagają regenerację. 

Przewlekły stres: jak obniżyć kortyzol w organizmie?

Nie mniej istotne jest unikanie nadmiernych sytuacji stresowych. Opanowanie emocji i odpowiednie podejście do codziennych wyzwań to kluczowe kroki w redukowaniu przewlekłego stresu. Należy też pamiętać o ograniczeniu spożycia alkoholu, kofeiny i innych używek, które nie tylko pogarszają jakość snu, ale także zwiększają uwalnianie kortyzolu.  

Wprowadzenie tych zmian może pomóc skutecznie kontrolować stres i zadbać o ogólne samopoczucie. Nadmienione naturalne metody są przede wszystkim bezpieczne i w dużej mierze przyczyniają się do poprawy jakości życia.

Leki na obniżenie poziomu kortyzolu 

Leki na obniżenie poziomu kortyzolu stosuje się w terapii zespołu Cushinga, który przyczynił się do rozwoju istotnej hiperkortyzolemii. 

U pacjentów z chorobą Cushinga wywołaną gruczolakiem przysadki, u których leczenie operacyjne jest niemożliwe stosuje się:

• Signifor (substancja czynna: pasyreotyd) - analog somatostatyny II generacji, który zmniejsza wydzielanie ACTH, a co za tym idzie kortyzolu;
• Isturisa (substancja czynna: osilodrostat) - inhibitor steroidogenezy, hamujący wzmożoną nadnerczową syntezę kortyzolu.

W przypadku endogennego zespołu Cushinga wywołanego guzem nadnerczy wydzielającym w nadmiarze kortyzol wykorzystuje się również Metopirone (substancja czynna: metyrapon).

Wymienione preparaty są dostępne na receptę wyłącznie w określonych stanach chorobowych, a o konieczności ich przyjmowania decyduje specjalista. 

Podwyższony kortyzol – suplementy diety na ukojenie układy nerwowego

Na aptecznych półkach możemy znaleźć mnóstwo różnego rodzaju preparatów, których suplementacja może wspomóc redukcję wydzielanego kortyzolu. Główne składniki, które znalazły zastosowanie w suplementach diety na wysoki kortyzol to m.in.:

• ashwagandha;
• żeń-szeń;
• melisa;
• fosfatydyloseryna;
• kwasy omega-3;
• różeniec górski;
• kwiaty passiflory.

Jednym z najbardziej znanych dostępnych w aptekach suplementów jest Yango na obniżenie kortyzolu w postaci kapsułek. Preparat ten zawiera cytrynian magnezu, ekstrakt z korzenia ashwagandhy i kwiatów passiflory (standaryzowany na zawartość min. 4% flawonoidów), L-teaninę oraz witaminę B6, które w połączeniu mogą obniżać poziom kortyzolu poprzez ułatwienie zasypiania oraz wspomaganie odporności organizmu na stres.

Należy zaznaczyć, że osoby, które zauważyły sygnały z organizmu, mogące wskazywać na wzrost kortyzolu we krwi powinny skonsultować się z lekarzem, zanim zdecydują się na rozpoczęcie przyjmowania suplementów diety.  

FAQ – najczęściej zadawane pytania