Leczenie zapalenia ucha środkowego – poznaj najlepsze krople do uszu z antybiotykiem
Zapalenie ucha to jedna z najczęstszych infekcji. Może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej pojawia się u dzieci. Objawy takie jak ból, uczucie zatkanego ucha, gorączka, a nawet wyciek płynu z ucha, są nie tylko uciążliwe, ale mogą prowadzić do poważnych powikłań – z tego względu zapalenie ucha wymaga odpowiedniego leczenia. Antybiotyk nie zawsze jest konieczny, ale w niektórych przypadkach jego zastosowanie jest niezbędne, aby zapobiegać powikłaniom. Jakie antybiotyki stosuje się najczęściej i kiedy ich użycie jest uzasadnione?
- Rodzaje zapalenia ucha i ich objawy
- Zapalenie ucha zewnętrznego
- Ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ)
- Przewlekłe zapalenie ucha środkowego
- Zapalenie ucha wewnętrznego
- Dlaczego zapalenie ucha trzeba leczyć? Powikłania
- Leczenie zapalenia ucha
- Antybiotyk na zapalenie ucha – kiedy niezbędna jest antybiotykoterapia?
- FAQ – antybiotyk na ucho
- Kiedy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu?
- Jak długo trwa leczenie antybiotykiem?
- Czy mogę odstawić lek, jeśli ból ucha ustąpi?
- Kiedy konieczna jest konsultacja z lekarzem laryngologiem?
Rodzaje zapalenia ucha i ich objawy
Zanim przejdziemy do leczenia, warto wiedzieć, jakie są rodzaje zapalenia ucha i jak się objawiają.
Zapalenie ucha zewnętrznego
Dotyczy przewodu słuchowego zewnętrznego, najczęściej spowodowane jest przez bakterie lub grzyby. W przypadku zapalenia ucha zewnętrznego obecny jest:
- ból (może nasilać się przy dotykaniu ucha lub podczas żucia),
- swędzenie i zaczerwienienie przewodu słuchowego,
- uczucie pełności w uchu,
- wydobywanie się wydzieliny z ucha
- gorączka (występuje rzadziej).
Ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ)
Występuje najczęściej, głównie u dzieci, zwykle związane jest wirusową lub bakteryjną infekcją górnych dróg oddechowych i w większości przypadków objawy pojawiają się nagle. To przede wszystkim na nim skupimy się w naszym artykule.
Symptomy ostrego zapalenia ucha środkowego obejmują:
- ból ucha (silny, pulsujący, najczęściej często pojawia się w nocy),
- gorączkę,
- pogorszenie słuchu lub uczucie pełności w uchu.
U dzieci można zaobserwować:
- płacz,
- rozdrażnienie,
- zaburzenia snu i apetytu.
Jeśli dojdzie do perforacji błony bębenkowej, może dojść do wycieku z ucha. Przy większym stanie zapalnym mogą pojawić się czasem nudności lub wymioty. Lekarz rozpoznaje OZUŚ na podstawie zgłaszanych objawów i wykonując badanie ucha za pomocą otoskopu.
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego
Długotrwały stan zapalny ucha środkowego, charakteryzujący się ciągłym lub nawracającym wyciekiem i perforacją błony bębenkowej, określany jest jako przewlekłe zapalenie ucha środkowego. Zazwyczaj objawia się śluzowo-ropną lub ropną wydzieliną oraz pogorszeniem słuchu.
Taki długotrwały proces zapalny, często prowadzi do trwałego uszkodzenia słuchu.
Zapalenie ucha wewnętrznego
Rzadsze schorzenie, ale poważne – może prowadzić do trwałego uszkodzenia błędnika, utraty słuchu. Zapalenie ucha wewnętrznego będzie objawiać się zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi, szumami usznymi, nudnościami i wymiotami podobnymi do tych w przebiegu choroby lokomocyjnej, może pojawić się niedosłuch (zwykle nagły i jednostronny).
Dlaczego zapalenie ucha trzeba leczyć? Powikłania
Nieleczone zapalenie ucha może prowadzić do poważnych powikłań:
- perforacja błony bębenkowej,
- zapalenie wyrostka sutkowatego,
- pogorszenie słuchu,
- porażenie nerwu twarzowego,
- zapalenie błędnika,
- zakrzepica zatoki esowatej,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Leczenie zapalenia ucha
W przebiegu OZUŚ nie zawsze stosuje się antybiotyk. Objawy często ustępują samoistnie po 2-3 dniach w związku z czym początkowo zaleca się pacjentowi leczenie objawowe za pomocą ibuprofenu. Wykazuje on działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe i jest dostępny w tabletkach/kapsułkach: Ibuprom, Nurofen Express Forte, Ibum Express Forte, Iburapid oraz jako zawiesina: Ibum Forte, Nurofen dla dzieci Forte, Ibufen dla dzieci FORTE.
Dawkowanie wygląda następująco:
- dorośli i dzieci powyżej 12 roku życia: 200-400 mg co 6 godzin, maksymalna dawka dobowa to 1200 mg,
- dzieci: 5-10 mg/kg masy ciała, maksymalna dawka dobowa to 20-30 mg/kg.
W przypadku przeciwwskazań do stosowania ibuprofenu należy zastosować paracetamol (w tabletkach: Apap, Paracetamol Hasco, jako zawiesina: APAP dla dzieci FORTE, Paracetamol Hasco, Pedicetamol)
Dawkowanie:
- dorośli i dzieci powyżej 12 roku życia: 500-1000 mg co 4-6 godzin, maksymalna dawka dobowa wynosi 4000 mg,
- dzieci: 10-15 mg/kg masy ciała, maksymalna dawka dobowa to 60 mg/kg.
Antybiotyk na zapalenie ucha – kiedy niezbędna jest antybiotykoterapia?
Stosowanie antybiotyków konieczne jest gdy:
- objawy utrzymują się przez dłuższy czas lub pogarszają się, mimo zastosowanego leczenia objawowego,
- objawy są bardzo nasilone (silny ból, gorączka powyżej 39 st. C, wymioty),
- występuje wyciek z ucha,
- obustronne zapalenie ucha środkowego u dzieci poniżej 2 r.ż.,
- zapalenie ucha środkowego u dzieci poniżej 6 m.ż.,
- istnieje ryzyko powikłań (niedobory odporności, rozszczep podniebienia, zespół Downa),
Co ważne – wszystkie antybiotyki dostępne są wyłącznie na receptę.
Wyróżniamy antybiotyki doustne:
-
Amoksycylina (Amotaks) – pierwszy wybór w leczeniu OZUŚ. Jest skuteczna przeciwko większości typowych patogenów.
-
Amoksycylina z kwasem klawulanowym (Augmentin) – w przypadku podejrzenia bakterii produkujących β-laktamazy (np. Haemophilus influenzae) lub jeśli leczenie samą amoksycyliną nie zwalcza infekcji ucha.
-
Cefuroksym aksetyl (Zinnat, Cefox, Ceroxim) – antybiotyk drugiego rzutu, szczególnie w przypadku uczulenia na penicyliny (bez reakcji anafilaktycznej).
-
Ceftriakson (Biotrakson) – podawany domięśniowo, często jednorazowo, w przypadku trudności z podaniem antybiotyku doustnie lub u pacjentów z ciężkim stanem.
-
Makrolidy (np. klarytromycyna [Klabax]) – alternatywa dla pacjentów z alergią na penicyliny, choć skuteczność jest nieco niższa.
A także antybiotyki działające miejscowo w formie kropli do uszu:
- Cetraxal (cyprofloksacyna) – dawkowanie polega na zakraplaniu zawartości pojedynczej ampułki do chorego ucha 2 razy dziennie przez 7 dni.
- Ciprotic (cyprofloksaxyna + acetonic fluocynolonu) – 6-8 kropli do chorego ucha 2 razy dziennie przez 7 dni.
- Dicortineff (neomycyna + gramicydyna + fludrokortyzon) – 2-4 krople do przewodu słuchowego, 2-4 razy na dobę.
Antybiotyki w postaci kropli do uszu można stosować jedynie w niepowikłanym zapaleniu ucha.
FAQ – antybiotyk na ucho
Kiedy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu?
Jak długo trwa leczenie antybiotykiem?
Czy mogę odstawić lek, jeśli ból ucha ustąpi?
Kiedy konieczna jest konsultacja z lekarzem laryngologiem?
Źródła:
- Latkowski, Bożydar, red. Otorynolaryngologia. Edra Urban & Partner, 2019.
- Narodowy Program Ochrony Antybiotyków. (2016). Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. https://antybiotyki.edu.pl/wp-content/uploads/Rekomendacje/Rekomendacje2016.pdf
- Pokorna-Kałwak D, Jazienicka-Kiełb A. Ear infections in children. Supportive treatment with antibiotic therapy. Lekarz POZ. 2023;9(1):43-49.
- Jurkiewicz D, Zielnik-Jurkiewicz B. Zapalenie ucha środkowego. Medycyna po dyplomie. 2012. https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego?srsltid=AfmBOopge7S000KuSGg8Mh21VNVOiXKLCG_V3Mkn1mI7uRmzfDHAqaKt