Torbiele jajników - skuteczne leki na ich wchłonięcie
Torbiele na jajnikach mogą dotyczyć kobiet w każdym wieku, zarówno tych w wieku rozrodczym, jak i po menopauzie. Choć wiele torbieli zanika samoistnie, niektóre mogą prowadzić do poważniejszych dolegliwości i wymagać leczenia. Ich powstawanie często wiążę się z działaniem hormonów, przez co czasem wywierają niekorzystny wpływ na organizm kobiety, m.in. dlatego nie powinno się ich bagatelizować. Jak skutecznie pozbyć się torbieli? Jakie leki wspomagają ich wchłanianie? Sprawdźmy.
- Czym są torbiele na jajnikach? Objawy i przyczyny powstawania
- Rodzaje torbieli
- Objawy torbieli jajników
- Jak wygląda leczenie torbieli?
- Leki na wchłonięcie torbieli
- Przeciwwskazania do stosowania terapii hormonalnej przy torbielach jajników
- FAQ - najczęściej zadawane pytania
- Czy torbiel na jajniku jest groźna?
- Skąd biorą się torbiele?
- Czy istnieją domowe sposoby leczenia torbieli?
Czym są torbiele na jajnikach? Objawy i przyczyny powstawania
Torbiele (cysty) jajników to workowate, najczęściej kuliste przestrzenie wypełnione płynem, które z różnych powodów rozwijają się w obrębie żeńskich wewnętrznych narządów rozrodczych. Mogą wystąpić pojedynczo lub grupowo w jednym, lub obu jajnikach naraz. Po zdiagnozowaniu często budzą niepokój pacjentek, jednak warto wiedzieć, że są to zwykle łagodne i niegroźne dla zdrowia kobiet zmiany.
Torbiele wykrywa się przede wszystkim podczas USG narządu rodnego, które jest metodą z wyboru w rozpoznawaniu tego typu zmian. Niekiedy w przypadkach wątpliwych diagnostykę można poszerzyć o tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. W celu wykluczenia zmian nowotworowych pomocne bywa wykonanie biopsji lub badanie markerów nowotworowych.
Rodzaje torbieli
Wyróżnia się kilka rodzajów torbieli jajników:
- torbiel prosta (zwana inaczej czynnościową lub pęcherzykową) - jest najczęstszym typem torbieli i powstaje w wyniku zaburzeń hormonalnych zachodzących w cyklu miesiączkowym tuż przed owulacją; to struktura o łagodnym charakterze, która zwykle ulega wchłonięciu w momencie rozpoczęcia miesiączki;
- torbiel krwotoczna - niegroźna zmiana, charakteryzująca się obecnością niejednorodnej i nieprzezroczyste treści; rozwija się, gdy podczas owulacji pękający pęcherzyk jajnikowy uszkadza pobliskie naczynie krwionośne, a krew przedostaje się do wnętrza pozostałości po pękniętym pęcherzyku;
- torbiel ciałka żółtego -na jej formowanie, wpływają nieprawidłowości podczas zanikania ciałka żółtego w II fazie cyklu. Bywa następstwem nadmiaru progesteronu po owulacji;
- torbiel czekoladowa, inaczej endometrialna - może być objawem endometriozy i zawiera w swoim wnętrzu charakterystyczną czekoladową treść, stąd jej nazwa; rozrost tych zmian może doprowadzić do pęknięcia i rozlania się krwi do jamy brzusznej, dlatego torbiele endometrialne należy szybko leczyć;
- torbiel dermoidalna (potworniak) - to typ nowotworu jajnika, który może zawierać włosy, gruczoły, a nawet zęby i paznokcie; większość cyst tego typu wykrywana jest przypadkowo podczas rutynowego badania USG. Po tym jak zostaną odnalezione, należy je usunąć, gdyż mogą osiągać duże rozmiary i zagrażać zdrowiu pacjentki.
Objawy torbieli jajników
Torbiele w większości przypadków mają charakter łagodny i niekiedy nie dają żadnych objawów - jest tak w większości przypadków torbieli czynnościowych.
Prawdopodobieństwo wystąpienia dolegliwości związanych z cystami zależy od ich rozmiarów - im większa torbiel, tym objawy mogą być bardziej odczuwalne. Do symptomów, mogących wskazywać na torbiele jajników, należą:
- dolegliwości bólowe i dyskomfort w podbrzuszu;
- problemy z zajściem w ciążę;
- zaburzenia cyklu miesiączkowego, nieregularne krwawienia;
- ból podczas stosunków płciowych;
- częstsze wizyty w toalecie spowodowane uciskiem torbieli na pęcherz.
W niektórych sytuacjach duże cysty mogą wiązać się z powikłaniami, takimi jak skręt lub pęknięcie torbieli, co objawia się przede wszystkim silnym bólem w podbrzuszu, a także wymiotami, osłabieniem czy utratą przytomności.
Jak wygląda leczenie torbieli?
Metody leczenia torbieli jajnika zależą od ich rodzaju, rozmiaru oraz wieku pacjentki. Mogą one pojawić się u kobiet w różnym wieku i wymagać odmiennego podejścia terapeutycznego. W przypadku torbieli prostych najczęściej dochodzi do ich samoistnego wchłaniania i nie ma wskazań do kontynuowania diagnostyki. Jednak przy większych zmianach, powodujących uciążliwe dolegliwości, stosuje się leczenie hormonalne, które może przyspieszyć wchłonięcie torbieli i zapobiec ich nawrotom.
W przypadku, gdy torbiele osiągają rozmiary większe niż 5-7 cm i mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia ze względu na podejrzenie charakteru nowotworowego, konieczne jest leczenie operacyjne i chirurgiczne usunięcie zmiany. W zależności od sytuacji lekarz może zdecydować o przeprowadzeniu mniej inwazyjnej laparoskopii, podczas której torbiel usuwa się przez niewielkie nacięcia w powłokach brzusznych, lub operacji otwartej, wymagającej większego cięcia w dolnej części brzucha.
W skrajnych przypadkach, gdy istnieje wysokie ryzyko nowotworu, wskazane może być usunięcie całego narządu rodnego, wszystko po to aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Leki na wchłonięcie torbieli
W leczeniu torbieli jajnika związanych z cyklem menstruacyjnym, do których należą torbiele proste oraz ciałka żółtego stosuje się często leki hormonalne, które wspomagają wchłanianie zmian.
Do leków stosowanych w tym przypadku zaliczają się:
- doustne tabletki antykoncepcyjne (dwuskładnikowe, zawierające estrogen i progestagen), np. Yasmin, Ocella, Cilest, Microgynon 21;
- leki progesteronowe, zawierające dydrogesteron, np. Duphaston lub medroksyprogesteron, np. Provera.
Specjalistyczne leczenie powinno być wprowadzone przez lekarza ginekologa po konsultacji i wykonaniu odpowiednich badań - przede wszystkim USG narządu rodnego.
Należy nadmienić, że regularne wizyty u ginekologa pozwalają na wczesne wykrycie zmian i podjęcie odpowiedniego leczenia.
Przeciwwskazania do stosowania terapii hormonalnej przy torbielach jajników
Zarówno wymienione wyżej tabletki dwuskładnikowe, jak i te zawierające pochodne progesteronu nie są odpowiednie dla wszystkich kobiet, gdyż istnieją pewne przeciwwskazania do ich stosowania. Wśród najważniejszych z nich znajdują się:
- zaburzenia zakrzepowo-zatorowe (zakrzepica żył głębokich, przebyty udar mózgu, zatorowość płucna);
- ciężkie i niekontrolowane nadciśnienie tętnicze;
- choroba niedokrwienna serca;
- migreny z aurą;
- choroby wątroby, takie jak marskość czy nowotwory;
- rak piersi, rak endometrium;
- palenie papierosów w przypadku kobiet po 35 roku życia;
- ciąża lub jej podejrzenie;
- niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Czy torbiel na jajniku jest groźna?
Skąd biorą się torbiele?
Czy istnieją domowe sposoby leczenia torbieli?
Źródła:
- Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2023.
- Bręborowicz G. H., Położnictwo i Ginekologia Tom 1-2, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, wyd. 1, 2021.
- Mobeen S, Apostol R. Ovarian Cyst. [Updated 2023 Jun 5]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-.
- Farghaly S. A. (2014). Current diagnosis and management of ovarian cysts. Clinical and experimental obstetrics & gynecology, 41(6), 609–612.