Leki na nerwicę: przegląd preparatów stosowanych w leczeniu nerwicy

Nerwica – co to za zaburzenie

Termin „nerwica” to obecnie zwyczajowe pojęcie, które jest mocno zakorzenione w tradycji psychiatrycznej. W Polsce często jest używane konkretnie w odniesieniu do bardzo dużych zaburzeń lękowych, również takich, które występują pod postacią somatyczną.

Często używane jest także określenie „nerwica lękowa” w kontekście nieokreślonego zbioru objawów lękowych, depresyjnych oraz somatoformicznych (forma zaburzeń nerwicowych). Należy zaznaczyć, że symptomy lęku uogólnionego zazwyczaj współwystępują z zaburzeniami depresyjnymi, uzależnieniami oraz innymi zaburzeniami psychicznymi.

Zaburzenia nerwicowe obejmują dwie spore grupy. Do grupy pierwszej należą zaburzenia lękowe jako fobie (np. fobie społeczne czy agorafobia). Druga grupa to: zaburzenia lękowe z napadami lęku i zaburzenia lękowe uogólnione.

Metody leczenia nerwicy

W terapii zaburzeń nerwicowych stosuje się kilka różnych form terapii (leki należące do różnych grup, różne rodzaje psychoterapii), ale dobór odpowiedniego leczenia musi podyktować specjalista (najlepiej psychiatra), kierując się indywidualizacją wobec każdego pacjenta. 

Farmakoterapia w leczeniu nerwicy i zaburzeń lękowych

W terapii farmakologicznej stosowane są dwa rodzaje leków — leki początkowe o szybkim działaniu oraz leki, które zalecane są w leczeniu długoterminowym. Leczenie można uzupełnić o leki ziołowe, jednak zawsze należy konsultować to z lekarzem, ponieważ może wystąpić interakcja pomiędzy stosowanymi preparatami.

Benzodiazepiny — uspokajające działanie 

W początkowej fazie leczenia zalecane są benzodiazepiny (na przykład przez pierwsze 2 tygodnie), co jest bezpieczną i skuteczną metodą. Duża skuteczność benzodiazepin spowodowała, że w latach 70. XX wieku były najczęściej przepisywanymi lekami. Niestety, ujawnił się problem uzależnienia podczas długotrwałego stosowania, wprowadzono więc wytyczne dotyczące krótkotrwałego przyjmowania leków z tej grupy. Przestrzeganie tych zasad zapewnia równowagę między zaletami przyjmowania benzodiazepin a ryzykiem uzależnienia.

Benzodiazepiny działają głównie poprzez wzmacnianie działania neurotransmitera GABA (kwasu gamma-aminomasłowego) w mózgu – GABA jest głównym inhibitorem w układzie nerwowym, co oznacza, że zmniejsza aktywność neuronów. Benzodiazepiny wiążą się z określonym miejscem na receptorze GABA-A, co powoduje zwiększenie efektu hamującego GABA. W wyniku tego dochodzi do spowolnienia przewodnictwa nerwowego. Prowadzi to do działania uspokajającego, przeciwlękowego (również redukują stres), nasennego, a także mięśniowo-relaksacyjnego i przeciwdrgawkowego.

Leki zawierające benzodiazepiny stosowane w nerwicy (dostępne wyłącznie na receptę) to między innymi:

• Xanax (alprazolam),
• Afobam (alprazolam),
• Alprox (alprazolam),
• Zomiren (alprazolam),
• Alpragen (alprazolam),
• Relanium (diazepam),
• Relsed (diazepam).

Leki przeciwdepresyjne

Leki przeciwdepresyjne są wskazane w leczeniu nerwicy, szczególnie w przypadkach, gdy objawy lękowe i depresyjne są wyraźnie obecne. W zależności od objawów i ich nasilenia, lekarz może zalecić różne preparaty. Należy pamiętać, że są one stosowane w sposób długotrwały, w przeciwieństwie do leków z grupy benzodiazepin.

Jedne z najczęściej stosowanych leków przeciwdepresyjnych w leczeniu nerwic lękowych i depresyjnych to inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI). Działają poprzez zwiększenie poziomu serotoniny w mózgu — pomagają w poprawie nastroju i zmniejszeniu lęku. Przykłady leków zawierających substancje z grupy SSRI to:

• Pargoen (paroksetyna),
• Paroxinor (paroksetyna),
• Asentra (sertralina),
• Zoloft (sertralina),
• Citabax (citalopram),
• Cital (citalopram).

W leczeniu nerwicy lekarz może przepisać także inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI), które działają podobnie do SSRI, ale dodatkowo zwiększają poziom noradrenaliny. Przykłady takich leków to: 

• Efectin ER (wenlafaksyna),
• Faxolet ER (wenlafaksyna),
• Oriven (wenlafaksyna),
• Depratal (duloksetyna).

W terapii zaburzeń lękowych stosuje się również substancje z grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (TLPD). Mechanizm działania TLPD nie jest jeszcze w pełni wyjaśniony, uważa się jednak, że polega on na blokowaniu wychwytu zwrotnego neuroprzekaźników. Choć są znacznie rzadziej stosowane w leczeniu nerwicy, mogą być skuteczne w przypadku oporności na inne leki. Przykładami są:

• Amitryptylinum VP (amitryptylina),
• Anafranil (klomipramina).

Najskuteczniejszy lek z wyżej wymieniowych pomoże dobrać lekarz. Konsultacja ze specjalistą przy problemach ze zdrowiem psychicznym jest niezbędna dla dobra pacjenta.

Hydroksyzyna – jeden z leków na nerwicę lękową

Hydroksyzyna może być stosowana jako lek przeciwlękowy w leczeniu nerwicy. Pomaga zmniejszyć lęk i niepokój oraz działa uspokajająco. Nie jest to jednak lek pierwszego wyboru w leczeniu tego schorzenia. Dostępne preparaty (wyłącznie an receptę) to między innymi:

• Hydroxyzinum Espefa (hydroksyzyna),
• Hydroxyzinum VP (hydroksyzyna).

Leki ziołowe — czy są skuteczne?

Leki ziołowe mogą być stosowane jako uzupełnienie w terapii nerwicy, ale nie zawsze będą skuteczne. Zioła, które są polecane w przypadku objawów stresu, niepokoju i lęku to: melisa lekarska, waleriana, passiflora, dziurawiec, lawenda czy rumianek.

FAQ — pytania i odpowiedzi