Jakie leki na zakażenie Helicobacter pylori i spowodowane nim wrzody żołądka i dwunastnicy?

Helicobacter pylori — objawy zakażenia

Objawy zakażenia Helicobacter pylori to najczęściej:

• uczucie dyskomfortu lub ból brzucha;
• ezdęcia i uczucie pełności nawet po niewielkim posiłku;
• odbijanie, zgaga (uczucie pieczenia w przełyku), refluks;
• nudności, sporadycznie wymioty;
• zmniejszony apetyt lub niechęć do jedzenia, utrata masy ciała.

W wielu przypadkach zakażenie przebiega bezobjawowo.

Helicobacter pylori a wrzody żołądka i dwunastnicy

Zakażenie bakterią Helicobacter pylori odpowiada za ponad połowę przypadków wrzodów żołądka i dwunastnicy. Dlaczego tak się dzieje? Mimo tego, że początkowo bakteria ta wytwarza substancje neutralizujące kwas solny, co pozwala jej przetrwać w żołądku, przewlekłe zakażenie w ostateczności prowadzi do nadprodukcji tego kwasu. Zwiększenie wydzielania kwasu solnego jest kluczowym czynnikiem rozwoju choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Jak wygląda test na Helicobacter?

Sposoby wykrywania zakażeń Helicobacter pylori można podzielić na inwazyjne — wymagające wykonania gastroskopii i nieinwazyjne. 

Metody inwazyjne

• Test ureazowy — wycinek żołądka umieszcza się w specjalnym podłożu zawierającym mocznik, który zostanie rozłożony przez H. pylori, a produkty tej przemiany są możliwe do wykrycia i potwierdzają rozpoznanie.
• Badanie histologiczne wycinka części żołądka

Metody nieinwazyjne

• Test oddechowy — pacjent spożywa roztwór mocznika, który jest rozkładany przez obecną w żołądku bakterię, a produkty tej przemiany wykrywa się w wydychanym powietrzu.
• Test wykrywający antygeny H. pylori w kale.
• Testy serologiczne — wykrywa obecność przeciwciał przeciwko H. pylori we krwi, nie rozróżnia aktywnego zakażenia od przebytego, z tego powodu obecnie rzadko stosowany.

Należy pamiętać o tym, że przez minimum 4 tygodnie przed wykonaniem badania (z wyjątkiem testów serologicznych) nie należy przyjmować antybiotyków ani preparatów bizmutu, a inhibitorów pompy protonowej (IPP) przez minimum 2 tygodnie. H2 blokery (famotydyna) i preparaty zobojętniające nie mają istotnego wpływu na wynik badania w kierunku Helicobacter pylori.

Testy używane do diagnostyki zakażenia stosowane są także w celu oceny skuteczności leczenia. W tym przypadku najczęściej są to testy nieinwazyjne: test oddechowy lub badanie kału.

Leczenie zakażenia Helicobacter pylori

W terapii zakażenia H. pylori stosuje się leczenie eradykacyjne — zastosowanie kombinacji leków w celu eliminacji bakterii z organizmu. Niezbędne jest stosowanie antybiotyków. Na świecie istnieje kilka schematów eradykacji Helicobacter pylori, w zależności od oporności na antybiotyki w danym regionie. w Polsce stosowana jest tzw. terapia poczwórna z bizmutem — stosuje się IPP (inhibitor pompy protonowej), cytrynian bizmutu i dwa antybiotyki: metronidazol i tetracyklinę.

Inhibitory pompy protonowej

Leki z grupy IPP hamują wydzielanie kwasu żołądkowego (solnego). Blokują one czynności komórek okładzinowych w żołądku, wytwarzających kwas solny. Dostępne są w formie doustnych tabletek. Jakie substancje zalicza się do IPP i w jakich dawkach się je stosuje? 

• Omeprazol (Bioprazol, Helicid, Agastin, Losec, Polprazol) — 20-40 mg 1 raz na dobę, rano przed pierwszym posiłkiem.
• Pantoprazol (IPP 20, Anesteloc, Contix, Gerdin, Panzol, Ranloc, Noacid) — 40 mg 1 raz na dobę, rano, wyjątkowo 40mg 2 razy na dobę.
• Esomeprazol (Emanera, Mesopral, Helides, Stomezul) — 20-40 mg 1 raz na dobę.
• Lanzoprazol (Lanzul, Zalanzo) — 15-30 mg 1 raz na dobę rano, na czczo.
• Rabeprazol (Zulbex) — najczęściej 10-20 mg 1 raz na dobę.

Bizmut

Bizmut, stosowany w formie cytrynianu bizmutu to lek o działaniu miejscowym, osłaniającym błonę śluzową żołądka i dwunastnicy. Tworzy na jej powierzchni ochronną warstwę ułatwiającą gojenie się ubytków. Ponadto wykazuje działanie bakteriobójcze wobec Helicobacter pylori. 

Obecny jest w preparacie Ulcamed dostępnym tylko na receptę.

Dawkowanie: 120 mg 4 × dziennie.

Metronidazol

Wykazuje działanie bakteriobójcze wobec H. pylori.

Dostępny jest np. w preparacie Metronidazol Polpharma.

Dawkowanie: 500 mg 3 × dziennie.

Tetracyklina

Wobec H. pylori działa bakteriostatycznie.

Dostępna w preparacie Tetracyclinum TZF.

Dawkowanie: 500 mg 4 × dziennie.

Lek Pylera

Dostępny jest także preparat Pylera, który w jednej kapsułce zawiera 40 mg bizmutu, 125 mg metronidazolu i 125 mg tetracykliny.

Jak przyjmować lek Pylera?

Stosuje się go 4 razy dziennie po 3 kapsułki. Leczenie trwa 14 dni. Aby zwalczyć bakterie i skuteczność terapii została zachowana, nie wolno samodzielnie skracać czasu leczenia.

Skutki uboczne leków

Najczęstsze działania niepożądane IPP to

• nudności,
• biegunka lub zaparcia,
• wzdęcia,
• bóle głowy,
• reakcje alergiczne.

Długotrwała terapia IPP może powodować zaburzenia wchłaniania, szczególnie witaminy B12 i żelaza (może to być przyczyną anemii), ponadto wzrasta ryzyko zakażeń, np. bakterią Clostridioides difficile. Po odstawieniu leku może pojawić się nadprodukcja kwasu, tzw. efekt odbicia.

Najczęstszym skutkiem ubocznym bizmutu jest czarne zabarwienie stolca. Ponadto może wywoływać:

• nudności,
• wymioty,
• zaparcia,
• biegunki. 

Skutki uboczne metronidazolu to np.:

• brak łaknienia,
• metaliczny posmak w ustach,
• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• ból brzucha,
• zapalenie języka i jamy ustnej,
• grzybica jamy ustnej,
• reakcje alergiczne.

Z kolei tetracyklina może powodować działania niepożądane takie jak m.in.:

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe (utrata apetytu, nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha),
• zapalenie języka i jamy ustnej,
• owrzodzenie przełyku,
• trudności w przełykaniu,
• reakcje alergiczne.

Pamiętaj o tym, aby nie przerywać samodzielnie leczenia, a wszelkie niepokojące objawy najlepiej skonsultować z lekarzem.

Jakie leki na Helicobacter pylori są dostępne bez recepty?

Bez recepty kupimy w aptece niektóre prepararaty IPP, np.:

• Pantoprazol: Anesteloc Max, Contix ZRD, Controloc Control, Gerdin Max, Nolpaza Control, Pantoprazol Teva, Panzol Pro, Ranloc Med.
• Omeprazol: Bioprazol Bio Max, Goprazol Max, Helicid Max, Ortanol Max, Polprazol Max, Relumo. Esomeprazol: Esomeprazol Alugastrin.

Ponadto można wspomagać leczenie, stosując probiotyki. Probiotyki to żywe mikroorganizmy, bakterie lub grzyby, które podawane w odpowiednich ilościach przynoszą pozytywne skutki zdrowotne. Konkretnie chodzi o szczepy Lactobacillus i Bifidobacterium. Mogą one wzmacniać odporność miejscową i ogólnoustrojową oraz regulować mikrobiotę żołądkowo-jelitową.

Dostaniemy je w preparatach takich jak np.: Lacidofil, Dicoflor, Sanprobi IBS, Biotilac Biotic, Biopron 9.

FAQ – leki na Helicobacter